Dogoterapia – jak działa terapia z psem i komu pomaga

Terapia z udziałem specjalnie wyszkolonych psów zyskuje coraz większą popularność jako metoda wspomagająca leczenie i rehabilitację. Dogoterapia (nazywana też kynoterapią lub po prostu terapią z psem) pomaga zarówno dzieciom, jak i dorosłym w radzeniu sobie z rozmaitymi wyzwaniami – od problemów emocjonalnych po fizyczne ograniczenia. Ten poradnik wyjaśnia, na czym polega terapia z psem, jakie mechanizmy psychologiczne i fizjologiczne stoją za jej skutecznością, kiedy i komu dogoterapia pomaga, a także jak praktycznie podejść do wyboru dogoterapeuty i na co zwrócić uwagę, decydując się na takie zajęcia.

Co to jest dogoterapia?

Dogoterapia (kynoterapia) to profesjonalna forma terapii z udziałem psa, wykorzystywana w celu poprawy zdrowia psychicznego i fizycznego pacjenta Polega na kontrolowanym kontakcie pacjenta z odpowiednio przeszkolonym psem terapeutycznym, pod okiem wykwalifikowanego specjalisty. Pies pełni rolę „terapeutycznego pomocnika” – nawiązuje więź z pacjentem i ułatwia osiąganie założonych efektów terapii. Dogoterapia może mieć charakter rekreacyjny (spotkania nastawione na zabawę i ogólne dobrostan, określane jako AAA – Animal Assisted Activities) lub stanowić część planu terapeutycznego z konkretnymi celami (AAT – Animal Assisted Therapy). Istnieje także odmiana edukacyjna (AAE – Animal Assisted Education), stosowana np. w przedszkolach i szkołach, gdzie pies pomaga w nauce i rozwoju dzieci.

W Polsce termin dogoterapia pojawił się w literaturze dopiero w latach 90. XX wieku, ale terapia z udziałem zwierząt ma o wiele dłuższą historię. Już w 1792 roku w angielskim ośrodku York Retreat wykorzystywano kontakt z oswojonymi zwierzętami w terapii osób z uzależnieniami. Na świecie przełomowym momentem były lata 60. XX w., gdy amerykański psycholog Boris Levinson zauważył pozytywny wpływ obecności swojego psa na dzieci podczas sesji terapeutycznych – odnotował, iż dzieci łatwiej się otwierały w obecności zwierzęcia. Od tamtej pory dogoterapia dynamicznie się rozwinęła i zyskała uznanie jako komplementarna metoda terapeutyczna na całym świecie. Dziś zajęcia dogoterapeutyczne (dogoterapie) stanowią integralne uzupełnienie rehabilitacji wielu pacjentów w różnym wieku.

Jak działa terapia z psem – mechanizmy i efekty

Kontakt z psem oddziałuje na człowieka na wielu poziomach – psychologicznym, emocjonalnym i fizjologicznym. Już sam dotyk i bliskość psa potrafią wyzwolić lawinę pozytywnych zmian w organizmie. Badania pokazują, iż obecność spokojnego, przyjaznego psa może obniżyć poziom kortyzolu (hormonu stresu) i podnieść poziom serotoninyodpowiedzialnej za dobre samopoczucie. Głaskanie czworonoga stymuluje uwalnianie endorfin (hormonów szczęścia) oraz oksytocyny (tzw. hormon więzi i miłości), przy jednoczesnym spadku adrenaliny – hormonów związanych z reakcją stresową. W praktyce przekłada się to na uspokojenie organizmu, obniżenie ciśnienia krwi, rozluźnienie mięśni i ogólną poprawę nastroju pacjenta.

Pozytywne zmiany zachodzą także w psychice. Pies terapeutyczny oferuje bezwarunkową akceptację i towarzystwo, co pomaga pacjentowi poczuć się bezpiecznie i obniża lęk. Tworzy się relacja oparta na zaufaniu – chory nie czuje się oceniany, dzięki czemu łatwiej się otwiera i buduje pozytywne emocje. Wydzielana oksytocyna wzmacnia poczucie więzi, redukuje uczucie samotności i sprzyja lepszemu radzeniu sobie ze stresem. Regularne sesje z psem odwracają uwagę od bólu czy trosk – skupienie się na zabawie lub pielęgnacji zwierzęcia pozwala choć na chwilę zapomnieć o chorobie czy traumie, co ma efekt terapeutyczny porównywalny z technikami relaksacyjnymi.

Co więcej, dogoterapia angażuje do aktywności. Wspólne spacery i zabawy z psem zachęcają do ruchu osoby, które na co dzień mają z tym trudność (np. z powodu choroby czy depresji). Taka aktywność fizyczna poprawia krążenie, koordynację i ogólną kondycję, a także jest naturalnym sposobem rozładowania napięcia. Dodatkowo wykonywanie zadań w ramach sesji (np. głaskanie, wydawanie komend, rzucanie piłeczki) pełni rolę ćwiczeń usprawniających motorykę i zwiększających kontrolę nad własnym ciałem. Niektóre ćwiczenia z psem wspierają także koordynację ruchową i orientację przestrzenną – na przykład prowadzenie psa na smyczy uczy planowania ruchu i utrzymania równowagi, a naśladowanie ruchów zwierzaka rozwija świadomość ciała.

Warto podkreślić, iż efekty te nie są wyłącznie subiektywnym odczuciem – zostały zaobserwowane naukowo. Przykładowo, w badaniach szpitalnych pacjenci uczestniczący w dogoterapii wymagali mniejszych dawek leków przeciwlękowych i przeciwdepresyjnych w porównaniu z grupą kontrolną. To pokazuje realny, mierzalny wpływ terapii z psem na poprawę stanu psychicznego. Podobnie w eksperymentach ze studentami stwierdzono, iż kontakt z psami bardziej obniżał ich poziom stresu niż klasyczne sesje relaksacyjne. Psychologiczne i medyczne mechanizmy dogoterapii wzajemnie się uzupełniają – fizjologiczne odprężenie ułatwia postępy psychiczne, a poprawa nastroju zachęca do aktywności fizycznej. Dzięki temu terapia z psem oddziałuje holistycznie, jednocześnie na ciało i umysł.

Korzyści z dogoterapii

Dogoterapia przynosi wiele konkretnych korzyści, które przekładają się na lepsze funkcjonowanie pacjenta w życiu codziennym. Do najważniejszych efektów terapii z psem należą m.in.:

• Poprawa nastroju i redukcja stresu: Kontakt z psem dostarcza dużą dawkę pozytywnych emocji, pomaga się zrelaksować i obniżyć poziom lęku. W efekcie osoba czuje się spokojniejsza i pogodniejsza.
• Budowanie więzi i poczucia bezpieczeństwa: Relacja z psem terapeutycznym daje poczucie akceptacji i bezpieczeństwa. Uczy także zaufania, co może ułatwiać nawiązywanie więzi z innymi ludźmi i przełamywanie poczucia izolacji.
• Stymulacja aktywności fizycznej: Obecność psa zachęca do ruchu – wspólna zabawa czy spacer to przyjemna forma ćwiczeń. Dzięki temu poprawia się kondycja fizyczna, koordynacja ruchowa i ogólna sprawność.
• Rozwój umiejętności społecznych: Interakcje z psem ułatwiają trening kompetencji społecznych – np. dziecko uczy się komunikować jasne polecenia, czekać na swoją kolej podczas zabawy, odczytywać sygnały niewerbalne. To wszystko przekłada się potem na relacje z ludźmi.
• Wzrost motywacji i zaangażowania: Pies działa jak naturalny motywator. Ćwiczenia wykonywane z sympatycznym czworonogiem wydają się mniej nużące, co zachęca do regularnej pracy. Pacjenci chętniej uczestniczą w rehabilitacji i terapii, czerpiąc z niej więcej radości.
• Trening koncentracji i pamięci: Aby opiekować się psem czy uczyć go komend, trzeba się skupić. Dogoterapia pomaga więc ćwiczyć uwagę i cierpliwość. Dodatkowo zapamiętywanie zasad, nazw komend czy informacji o psie sprzyja pracy nad pamięcią i funkcjami poznawczymi.
• Rozwijanie empatii i odpowiedzialności: Opieka nad zwierzęciem uczy wrażliwości na potrzeby innej istoty. Dzieci podczas dogoterapii dowiadują się, jak troszczyć się o psa – karmić go, czesać, zapewnić mu komfort. To kształtuje poczucie odpowiedzialności, empatii i daje satysfakcję z bycia potrzebnym.
• Lepsza kontrola emocji: Przebywanie z psem działa wyciszająco – pomaga obniżyć napięcie emocjonalne i agresję, uczy samokontroli. W bezpiecznej relacji z psem pacjenci uczą się rozpoznawać i wyrażać swoje emocje w konstruktywny sposób.

Jak widać, korzyści płynące z terapii z psem obejmują zarówno sferę psychiczną (emocje, kontakty społeczne, motywacja), jak i fizyczną (ruch, motoryka, odprężenie ciała). Nic dziwnego, iż psy terapeutyczne pomagają leczyć jednocześnie duszę i ciało, wpływając na ogólną jakość życia pacjentów.

Dogoterapia dla dzieci

Terapia z udziałem psa cieszy się szczególnym powodzeniem w pracy z dziećmi. Maluchy i młodzież często uwielbiają zwierzęta, a kontakt z przyjaznym czworonogiem potrafi zdziałać cuda tam, gdzie tradycyjne metody zawodzą. Dogoterapia dla dzieci jest wskazana w bardzo wielu sytuacjach – zarówno w przypadku dzieci zdrowych, które potrzebują wsparcia emocjonalnego lub rozwojowego, jak i dzieci z różnymi niepełnosprawnościami czy zaburzeniami. Przykładowe obszary, w których terapia z psem bywa pomocna u najmłodszych, to: autyzm i zaburzenia ze spektrum ASD, ADHD, niepełnosprawność intelektualna, porażenie mózgowe, zespół Downa, epilepsja, opóźnienia w rozwoju mowy, zaburzenia lękowe czy problemy sensoryczne. Kynoterapia bywa także ogromnym wsparciem dla dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi (np. lękliwość, wycofanie, niska samoocena) oraz dla tych, które doświadczyły traumy we wczesnym dzieciństwie.

Jak pies pomaga dziecku? Przede wszystkim przełamuje bariery – choćby nieśmiałe lub wycofane dziecko często nawiązuje kontakt ze zwierzęciem szybciej niż z dorosłym terapeutą. Pies staje się „mostem” łączącym terapeutę z małym pacjentem. W jego towarzystwie dziecko łatwiej się otwiera, chętniej mówi o uczuciach lub po prostu podejmuje aktywność. W przypadku dzieci z autyzmem obecność psa może stymulować kontakt wzrokowy i dotykowy, uczyć nawiązywania interakcji i odczytywania emocji (pies ma czytelne sygnały, macha ogonem gdy się cieszy, kładzie uszy po sobie gdy czegoś się boi itp.). Dla dzieci z ADHD sesje z psem są okazją do ćwiczenia skupienia uwagi i wyciszenia – np. wydawanie komend wymaga kolejno: skup się, powiedz spokojnie polecenie, poczekaj aż pies wykona. To świetny trening cierpliwości. Z kolei dzieci z niepełnosprawnością ruchową mogą w ramach zabawy z psem wykonywać ćwiczenia usprawniające (rzucanie zabawki, głaskanie różnymi ruchami, chodzenie przy psie), co poprawia ich koordynację i siłę mięśni.

Nie można pominąć też waloru edukacyjnego. Dogoterapeuta często wplata elementy nauki w zajęcia – dzieci uczą się nazw części ciała (pokazując je na psie i na sobie), liczenia (licząc smakołyki dla pupila), czytania (czytając psu książeczkę, co jest popularną metodą wspierania nauki czytania u dzieci z dysleksją lub nieśmiałych – pies cierpliwie słucha i nie ocenia). Dzieci uczestniczące w dogoterapii zdobywają wiedzę o zwierzętach i przyrodzie, uczą się zasad odpowiedniego traktowania psa. To wszystko dzieje się w atmosferze zabawy, dzięki czemu nauka przychodzi naturalnie.

Co ważne, dogoterapia dla dzieci przebiega zawsze pod ścisłym nadzorem terapeuty i z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka. Sesje są dostosowane do możliwości i stanu zdrowia małego pacjenta – inaczej będą wyglądać zajęcia z maluszkiem z porażeniem mózgowym ćwiczącym proste ruchy, a inaczej z nastolatkiem z zespołem Aspergera pracującym nad relacjami społecznymi. Zawsze jednak priorytetem jest bezpieczeństwo i dobro zarówno dziecka, jak i zwierzęcia. Pies terapeuta jest przyjazny i cierpliwy, ale uczy się też respektować granice – jeżeli dziecko potrzebuje przerwy lub boi się zbyt bliskiego kontaktu, nic nie dzieje się na siłę. Dobrze przeprowadzona dogoterapia potrafi przynieść dzieciom ogromną ulgę i radość, a postępy osiągane „przy okazji” zabawy z psem często zaskakują choćby samych rodziców.

Dogoterapia dla dorosłych (i seniorów)

Choć dogoterapia kojarzy się głównie z dziećmi, dorośli również odnoszą z niej liczne korzyści. Terapia z psem u dorosłych bywa stosowana jako uzupełnienie tradycyjnych metod w przypadku rozmaitych schorzeń somatycznych i psychicznych. Przykładowe obszary, gdzie angażuje się psy terapeutyczne dla dorosłych pacjentów, to m.in.: rehabilitacja neurologiczna i fizyczna (np. powrót do sprawności po udarze, urazie kręgosłupa czy w przebiegu stwardnienia rozsianego), choroby psychiczne (depresja, nerwica lękowa, schizofrenia), terapia traumy i PTSD, terapia osób starszych (z demencją, chorobą Alzheimera, poczuciem osamotnienia) czy opieka paliatywna. Kontakt z psem ma wymierne efekty: potrafi zmniejszyć nasilenie depresji i lęku, poprawić funkcje poznawcze u seniorów, a choćby pomóc chorym onkologicznie przetrwać trudny czas leczenia.

W rehabilitacji ruchowej dorosłych udział psa bywa świetną motywacją. Pacjent po wypadku, który musi wykonywać żmudne ćwiczenia, chętniej to zrobi, gdy ćwiczenia te będą elementem zabawy z psem – np. rzucając psu piłkę mobilizuje się do pracy ręką, a idąc z psem kilka kroków trenuje chodzenie. Pies niecierpliwie czeka na reakcję pacjenta, co dodaje otuchy i zachęca do wysiłku choćby osoby zrezygnowane. W terapii osób po urazach mózgu często pracuje się nad przywróceniem mowy czy mimiki – tutaj również pies może pomóc, bo pacjent spontanicznie próbuje się z nim komunikować, uśmiechnąć się na jego widok czy zawołać go po imieniu, ćwicząc w ten sposób funkcje poznawcze i językowe.

Dogoterapia jest także cennym wsparciem w terapii traumy. Osoby z zespołem stresu pourazowego (PTSD) lub po trudnych przeżyciach nierzadko zmagają się z izolacją, brakiem poczucia bezpieczeństwa, trudnością w zaufaniu ludziom. Obecność łagodnego psa potrafi przełamać ten mur – zwierzę daje poczucie bezpieczeństwa i akceptacji, a jego spokojne towarzystwo zmniejsza poczucie osamotnienia u osoby straumatyzowanej. Badania i relacje pacjentów wskazują, iż terapia z psem pomaga im lepiej radzić sobie z objawami PTSD: ogranicza koszmary i nadmierną czujność poprzez wprowadzenie elementu spokojnej rutyny (np. wspólne głaskanie psa przed snem wycisza), ułatwia kontrolę napadów lęku (pies reaguje na wzrost niepokoju u pacjenta, np. trącając go nosem, co pozwala przerwać spiralę paniki), a także daje cel i strukturę dnia – opieka nad psem (karmienie, pielęgnacja) bywa dla takich osób terapeutyczna sama w sobie. Oczywiście w cięższych przypadkach dogoterapia nie zastępuje specjalistycznego leczenia (psychoterapia, leki), ale może być jego ważnym uzupełnieniem, poprawiając efekty całościowej terapii.

Seniorzy i osoby przewlekle chore również wiele zyskują dzięki kontaktom z psami. W domach opieki czy szpitalach geriatrycznych wizyty psów terapeutycznych ożywiają atmosferę – starsze osoby częściej się uśmiechają, podejmują rozmowę (chociażby by opowiedzieć o dawnym ulubionym psie z młodości), chętniej uczestniczą w zajęciach grupowych. U pacjentów z chorobą Alzheimera zaobserwowano, iż głaskanie psa czy czesanie jego sierści działa na nich kojąco i potrafi na chwilę przywrócić kontakt z rzeczywistością, przywołać wspomnienia. Z kolei dla osób samotnych, pozbawionych rodziny, pies jest źródłem ciepła i bezinteresownej bliskości, co znacząco poprawia ich samopoczucie. choćby krótkie, regularne sesje dogoterapii mogą więc podnieść jakość życia dorosłych i seniorów, dając im emocjonalne wsparcie oraz stymulację intelektualno-ruchową.

Kiedy warto rozważyć terapię z psem?

Kiedy dogoterapia może być dobrym pomysłem? Warto ją rozważyć zawsze wtedy, gdy osoba (dziecko lub dorosły) potrzebuje dodatkowego, holistycznego wsparcia w leczeniu bądź rehabilitacji – zwłaszcza jeżeli lubi zwierzęta lub dotychczasowe metody nie przynoszą pełnej poprawy. Oto typowe sytuacje, w których terapia z psem bywa szczególnie pomocna:

• Długotrwały stres, lęk lub depresja: jeżeli zmagasz się z przewlekłym napięciem, stanami lękowymi albo obniżonym nastrojem, obecność psa może przynieść ukojenie i ułatwić powrót do równowagi. Dogoterapia potrafi zmotywować do działania osoby apatyczne i wycofane.
• Zaburzenia rozwojowe u dziecka: Gdy dziecko ma trudności w rozwoju społecznym, emocjonalnym czy poznawczym (np. ASD, ADHD, opóźniony rozwój mowy), terapia z psem może wesprzeć tradycyjne zajęcia pedagogiczne i terapeutyczne. Pies często nawiązuje kontakt tam, gdzie człowiek nie jest w stanie, przez co pomaga przełamać bariery rozwojowe.
• Rehabilitacja po urazach i chorobach: Po wypadkach, operacjach czy udarach, gdy potrzeba żmudnych ćwiczeń fizycznych, pies może stać się trenerem-motywatorem. Wspólna aktywność z psem uatrakcyjnia rehabilitację i pomaga ćwiczyć ciało mimo bólu czy zniechęcenia.
• Trauma psychiczna: Osoby po traumatycznych przejściach, którym trudno zaufać ludziom lub cierpiące na PTSD, często łatwiej otwierają się w towarzystwie zwierząt. Pies da poczucie bezpieczeństwa i stanie się pomostem w powrocie do normalnego życia emocjonalnego.
• Poczucie samotności, izolacja: Zarówno dzieci, jak i dorośli doświadczający izolacji (np. z powodu choroby przewlekłej, niepełnosprawności lub braku bliskich osób) skorzystają na regularnych kontaktach z psem. Czworonóg wnosi radość, rutynę dnia i poczucie więzi, co pomaga zwalczać osamotnienie.
• Wzbogacenie tradycyjnej terapii: choćby jeżeli ktoś uczęszcza na psychoterapię czy rehabilitację ruchową, dogoterapia może być świetnym uzupełnieniem. Nie zastąpi co prawda specjalistycznych interwencji, ale często zwiększa ich skuteczność – np. dziecko po zajęciach z psem jest spokojniejsze i bardziej skupione na późniejszej sesji logopedycznej.

Oczywiście, aby rozważyć dogoterapię, pacjent nie może mieć przeciwwskazań, takich jak silna alergia na psy czy paniczny lęk przed zwierzętami. Zakładając jednak, iż obecność psa jest akceptowana, warto porozmawiać z lekarzem lub terapeutą o włączeniu terapii z psem do planu leczenia. Pamiętajmy, iż dogoterapia to najczęściej metoda wspomagająca – korzysta się z niej równolegle z innymi formami leczenia (np. farmakoterapią, fizjoterapią, terapią zajęciową). Jej zaletą jest to, iż może uczynić cały proces zdrowienia bardziej znośnym, a czasem wręcz przyjemnym dla pacjenta.

Jak wybrać dobrego dogoterapeutę?

Jeśli zdecydujemy się spróbować dogoterapii, najważniejsze jest znalezienie odpowiedniego specjalisty. Dogoterapeuta to zwykle wykwalifikowana osoba (często psycholog, pedagog specjalny lub fizjoterapeuta) pracująca w parze ze swoim przeszkolonym psem. Od kompetencji i podejścia takiego zespołu zależy skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Na co zwrócić uwagę, wybierając dogoterapeutę?

1. Kwalifikacje i certyfikaty: Dobry dogoterapeuta powinien mieć potwierdzone przygotowanie do prowadzenia zajęć z udziałem psa. W Polsce istnieją specjalne kursy i szkolenia z zakresu dogoterapii – zapytaj, czy terapeuta je ukończył i czy posiada certyfikat uprawniający do prowadzenia takich zajęć. Ważne są zarówno umiejętności pracy z ludźmi (np. przygotowanie pedagogiczne lub psychologiczne), jak i doświadczenie w szkoleniu psów. Idealnie, jeżeli terapeuta należy do organizacji lub stowarzyszenia kynoterapeutów, co często świadczy o przestrzeganiu standardów etycznych i jakościowych.

2. Wyszkolenie i temperament psa: Zapytaj o psa terapeutycznego – jego rasę, wiek, doświadczenie. Psy stosowane w terapii muszą być odpowiednio ułożone i łagodne. Często są to rasy znane z przyjaznego usposobienia (np. labradory, golden retrievery), ale nie jest to regułą – ważniejsze są cechy indywidualne. Pies powinien być zdrowy, czysty i zadbany (regularne badania weterynaryjne, szczepienia, kontrola przeciwpasożytnicza to podstawa). Dowiedz się, czy dany pies ma certyfikat psa terapeuty i jak długo pracuje w dogoterapii. Dobrze wyszkolony czworonóg potrafi spokojnie reagować na różne nietypowe sytuacje (np. nagłe hałasy, gwałtowne ruchy dzieci) i zna wiele poleceń, co zwiększa zakres możliwych ćwiczeń podczas sesji.

3. Indywidualne podejście: Podczas pierwszej rozmowy z dogoterapeutą zwróć uwagę, czy interesuje się on konkretnie Twoimi (lub dziecka) potrzebami. Dobry specjalista powinien przeprowadzić wstępny wywiad: zapytać o stan zdrowia, ewentualne alergie, lęki, ulubione aktywności, cele terapeutyczne. Na tej podstawie planuje on przebieg zajęć. Unikaj osób, które oferują jedno schematyczne rozwiązanie dla wszystkich – dogoterapia musi być dopasowana do pacjenta. Inaczej planuje się pracę z dzieckiem z autyzmem, inaczej z seniorem po udarze. Profesjonalista będzie umiał wyjaśnić, jakie metody zamierza zastosować i dlaczego.

4. Relacja na linii terapeuta-pies-pacjent: Podczas pierwszych zajęć obserwuj, jak terapeuta komunikuje się ze swoim psem i z pacjentem. Czy jest cierpliwy, spokojny, uważny na sygnały? Czy pies słucha poleceń terapeuty i czy widać między nimi dobrą więź? Równie ważne jest, jak terapeuta podchodzi do pacjenta – powinien budować atmosferę bezpieczeństwa, nie zmuszać do aktywności, na którą pacjent nie jest gotowy, chwalić choćby drobne postępy. Chemia między tą trójką (pacjentem, psem i terapeutą) jest kluczowa. jeżeli coś Ci nie odpowiada – np. pies wydaje się nadmiernie pobudzony albo terapeuta ignoruje lęk pacjenta – warto poszukać innego specjalisty.

5. Referencje i opinie: Nie wahaj się poprosić o referencje lub opinie innych pacjentów. Doświadczony dogoterapeuta z pewnością ma za sobą udane terapie – może opowiedzieć o podobnych przypadkach (anonimowo, bez danych) lub przedstawić rekomendacje. Sprawdź też, czy terapeuta współpracuje z jakimiś placówkami (np. szkołami specjalnymi, ośrodkami rehabilitacyjnymi) – to często świadczy o zaufaniu, jakim go obdarzono.

Na co zwrócić uwagę podczas terapii z psem?

Gdy już rozpoczniemy dogoterapię, dobrze jest pamiętać o kilku praktycznych kwestiach, które zapewnią maksymalne korzyści z zajęć i bezpieczeństwo dla wszystkich zaangażowanych.

• Regularność i zaangażowanie: Jak przy każdej terapii, regularne sesje dają lepsze efekty niż sporadyczne spotkania. Postaraj się uczestniczyć w zajęciach systematycznie, zgodnie z zaleceniami terapeuty. Między sesjami można kontynuować niektóre proste aktywności samodzielnie (o ile terapeuty to zaleci) – np. ćwiczyć poznane techniki relaksacyjne z myślą o psie lub wykonywać zadane „prace domowe” typu prowadzenie dzienniczka emocji związanych z kontaktem ze zwierzakiem. Im bardziej aktywnie podejdziesz do terapii, tym więcej zyskasz.
• Komunikacja z terapeutą: Bądź szczery w informowaniu dogoterapeuty o wszelkich niepokojących kwestiach. jeżeli pacjent (szczególnie dziecko) źle się czuje danego dnia, ma zwiększone dolegliwości bólowe albo wystąpiły reakcje alergiczne – poinformuj o tym przed zajęciami. Terapeuta może wtedy odpowiednio zmodyfikować plan lub przesunąć sesję. Również gdy jakaś forma aktywności na zajęciach wywołuje dyskomfort (np. pacjent boi się położenia psa na kolanach), warto od razu o tym powiedzieć. Dobra komunikacja pomaga dostosować terapię tak, by była przyjemnością, a nie źródłem stresu.
• Bezpieczeństwo i higiena: Zwracaj uwagę na kwestie higieniczne – terapeuta powinien przed sesją umożliwić pacjentowi umycie rąk (zarówno przed kontaktem z psem, jak i po nim). Sam pies powinien być czysty; jeżeli zauważysz, iż zwierzę jest zaniedbane, to sygnał do rozmowy z terapeutą. W trakcie zajęć przestrzegaj wskazówek odnośnie bezpiecznego obchodzenia się z psem: np. nie ciągnij za sierść czy ogon, nie podchodź od tyłu z zaskoczenia. Choć psy terapeutyczne są cierpliwe, należy zawsze traktować je z respektem. Opiekun psa będzie instruował, jak głaskać czy karmić zwierzę – słuchaj tych poleceń, by nie zrobić krzywdy sobie ani psu. jeżeli terapii poddawane jest dziecko, opiekun powinien być obecny lub w pobliżu, by także nadzorować sytuację zgodnie z ustaleniami z terapeutą.
• Realistyczne oczekiwania: Pamiętaj, iż dogoterapia to proces. Często pierwsze efekty widać w postaci uśmiechu i lepszego nastroju już po pierwszym spotkaniu, ale głębsze zmiany (np. poprawa sprawności ruchowej, wyraźny postęp w komunikacji) wymagają czasu. Daj sobie i dziecku czas na adaptację – pierwsze sesje mogą służyć głównie zbudowaniu relacji z psem. Nie oczekuj cudów z dnia na dzień, raczej obserwuj drobne pozytywne zmiany: może dziecko zaczęło chętniej mówić o emocjach, może Ty sam masz więcej energii po powrocie z zajęć z psem. Te małe kroki z czasem sumują się w duży postęp.
• Dobrostan psa: Profesjonalny dogoterapeuta dba o swojego psa, ale i Ty miej na względzie dobro zwierzaka. Psy terapeutyczne wiele dają z siebie podczas pracy – one też mogą się zmęczyć czy zestresować. jeżeli zauważysz, iż pies podczas sesji wydaje się zbyt zmęczony lub poirytowany (np. ziajanie, chowanie się, odwracanie, piszczenie), warto zrobić przerwę. Terapia ma służyć obu stronom – pacjentowi i zwierzęciu. Szanując potrzeby psa (np. czas na napicie się wody, odpoczynek w ciszy), uczymy się też empatii i uważności. Dobrze jest podziękować psu po zakończeniu zajęć – to drobny rytuał, który podkreśla, iż traktujemy naszego czworonożnego terapeutę jak przyjaciela, a nie „narzędzie”.

Na koniec, pamiętajmy iż dogoterapia to partnerstwo – między terapeutą, psem a pacjentem (oraz opiekunem pacjenta, jeżeli uczestniczy). Wszyscy powinni czuć się komfortowo i bezpiecznie. Gdy te warunki są spełnione, terapia z psem potrafi przynieść wspaniałe rezultaty, poprawiając samopoczucie, zdrowie i funkcjonowanie osoby w niemal każdym wieku. Warto więc dać szansę psim terapeutom – często już pierwszy uśmiech wywołany merdającym ogonem przekonuje, iż było warto spróbować. Z pomocą czworonożnego przyjaciela łatwiej jest przejść przez trudne chwile i odzyskać euforia życia. jeżeli myślisz o dogoterapii dla siebie lub bliskiej osoby, skonsultuj się ze specjalistami i śmiało wejdź w ten niezwykły świat terapii z psem – świat bezwarunkowej akceptacji, ciepła i wspólnej pracy nad lepszym jutrem. jeżeli szukasz wsparcia skorzystaj z naszej bezpłatnej konsultacji wstępnej.