Magnez - czym jest?
Magnez jest dwuwartościowym kationem, drugim obok wapnia obecnym w organizmach żywych. Jego adekwatności chemiczne w wielu przypadkach podobne są właśnie do wapnia. Organizm człowieka dorosłego zawiera 21-28 gramów magnezu, z czego około 50-60 proc. występuje w kościach, głównie pod postacią hydroksyapatytów.
Jedynie 1 proc. magnezu znajduje się w przestrzeni pozakomórkowej, głównie we krwi.
Funkcje magnezu
Magnez uczestniczy w ponad 300 reakcjach enzymatycznych, które zachodzą w każdej komórce organizmu. Pierwiastek ten bierze udział przede wszystkim w procesach wytwarzania energii - jest niezbędny do przemian ATP, czyli podstawowego nośnika energetycznego.Reklama
Jedną z kluczowych funkcji magnezu jest regulacja pracy układu nerwowego: odpowiada on za prawidłowe przewodnictwo impulsów nerwowych i bierze udział w syntezie neuroprzekaźników, takich jak serotonina czy dopamina, wpływających na nastrój, koncentrację czy sen.
Magnez ma również ogromne znaczenie dla pracy mięśni, w tym dla najważniejszego mięśnia - serca. Reguluje on napięcie mięśniowe, zapobiega skurczom, wpływa na rytmiczność pracy serca.
Obecność magnezu konieczna jest również dla prawidłowej mineralizacji kości, ponieważ wspomaga on wchłanianie wapnia i witaminy D, a tym samym wzmacnia on układ kostny.
Ponadto, magnez uczestniczy w regulacji ciśnienia krwi, metabolizmu glukozy i lipidów oraz w utrzymaniu równowagi elektrolitowej.
Najlepsze źródła magnezu
Magnez, który dostarczamy do organizmu, powinien pochodzić głównie ze zdrowej diety. Najwięcej magnezu znajduje się w produktach pełnoziarnistych, w orzechach, nasionach, kakao i gorzkiej czekoladzie, a także w roślinach strączkowych. W mniejszym stopniu magnez występuje w warzywach liściastych, takich jak szpinak czy jarmuż, oraz w niektórych owocach, np. w bananach.
Warto pamiętać, iż przyswajalność magnezu zależy od wielu czynników. Utrudniają ją spożycie alkoholu, kawa i herbata, dieta bogata w nasycone tłuszcze a także stres i niektóre leki (np. diuretyki czy niektóre antybiotyki). Dlatego w przypadku zwiększonego zapotrzebowania na magnez lub występowania objawów niedoboru, konieczna bywa suplementacja tego pierwiastka.
Objawy niedoboru magnezu
Objawy niedoboru magnezu bywają niecharakterystyczne, a łagodna hipomagnezemia może nie dawać żadnych objawów. Wystąpić mogą zaburzenia rytmu pracy serca, narastanie ciśnienia tętniczego, drżenia mięśniowe i bolesne skurcze mięśni. Wystąpić może również nadpobudliwość nerwowa, trudności z koncentracją i zaburzenia snu, uczucie niepokoju, drżenia powiek i przewlekłe zmęczenie. W przypadku długotrwałego i poważnego niedoboru magnezu może dojść do rozwinięcia się różnych chorób.
Choroby związane z niedoborem magnezu
Poważny niedobór magnezu prowadzić może do rozwinięcia się arytmii oraz nadciśnienia tętniczego. Magnez wpływa na rozkurcz naczyń krwionośnych i kurczliwość mięśni, dlatego jego brak sprzyja zwężeniu naczyń i wzrostowi ciśnienia, a także wystąpieniu arytmii i zaburzeń pracy serca.
Magnez odgrywa także kluczową rolę w metabolizmie glukozy - uczestniczy on w działaniu insuliny i transporcie glukozy do komórek. Niedobór magnezu zmniejsza wrażliwość tkanek na insulinę, co sprzyja rozwojowi insulinooporności, a w dalszej perspektywie cukrzycy typu 2. Badania potwierdzają, iż osoby z odpowiednim poziomem magnezu mają niższe ryzyko wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej.
Magnez, obok wapnia i witaminy D, jest również jednym z filarów zdrowia kości. Niedobór tego pierwiastka powoduje upośledzenie wchłaniania wapnia i zaburza gospodarkę hormonalną, co prowadzi do osłabienia struktury kości i zwiększenia ryzyka osteoporozy. Długotrwałe niedobory magnezu są szczególnie niebezpieczne pod tym względem u kobiet po menopauzie.
Hipomagnezemia może się objawiać nadmierną pobudliwością nerwową, lękiem, stanami depresyjnymi czy problemami ze snem. Związane jest to z działaniem magnezu w układzie nerwowym, gdzie stabilizuje on błony neuronów i zapobiega nadmiernemu pobudzeniu.
Badanie poziomu magnezu
Badanie poziomu magnezu powinno odbywać się na czczo, krew pobierana jest z żyły łokciowej. Ograniczeniem badania poziomu magnezu z krwi jest fakt, iż tylko około 1 proc. magnezu w organizmie zawiera się we krwi, co oznacza, iż występować może niedobór magnezu w innych strukturach organizmu, pomimo adekwatnego poziomu we krwi. W przypadku objawów niedoboru magnezu rozważyć należy suplementację, jednakże zawsze najlepiej robić to w porozumieniu z lekarzem.
Magnez to pierwiastek o fundamentalnym znaczeniu dla życia i zdrowia człowieka. Jak mogliśmy się dzisiaj dowiedzieć, wpływa na wiele procesów i pozwala zapobiegać wielu chorobom. Jego niedobór - choć często bagatelizowany - prowadzić może do poważnych zaburzeń.
Dlatego warto dbać o codzienną prawidłową podaż magnezu wraz z dietą, a jeżeli to nie wystarcza - włączyć odpowiednią suplementację. Utrzymanie prawidłowego poziomu tego pierwiastka to prosty i niezwykle skuteczny sposób na poprawę jakości życia i zapobieganie wielu chorobom cywilizacyjnym.
Źródła:
Magnez - pierwiastek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu" - H. Szymczyk, Farmacja współczesna, 2016, 9: 217-223.Al Alawi AM, Majoni SW, Falhammar H. Magnesium and Human Health: Perspectives and Research Directions. Int J Endocrinol. 2018 Apr 16;2018:9041694. doi: 10.1155/2018/9041694. PMID: 29849626; PMCID: PMC5926493.Fatima G, Dzupina A, B Alhmadi H, Magomedova A, Siddiqui Z, Mehdi A, Hadi N. Magnesium Matters: A Comprehensive Review of Its Vital Role in Health and Diseases. Cureus. 2024 Oct 13;16(10):e71392. doi: 10.7759/cureus.71392. PMID: 39539878; PMCID: PMC11557730.Dembińska - Kieć A., Naskalski J. W, Solnica B.. (red.), Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej wyd. 5., Edra Urban & Partner, Wrocław 2022
CZYTAJ TAKŻE:
