Trądzik to coś więcej niż tylko chwilowy problem ze skórą. Dla wielu nastolatków staje się źródłem dyskomfortu, obniżonego poczucia własnej wartości i frustracji. Chociaż leczenie tej choroby może być trudne i czasochłonne, dermatologia oferuje coraz więcej nowoczesnych rozwiązań. Jednym z nich jest terapia światłem, która w ostatnich latach zyskuje na popularności.
Skąd się bierze trądzik?
Trądzik to przewlekła choroba zapalna skóry. Jego główne przyczyny to:
- nadmierna produkcja łoju przez gruczoły łojowe,
- zatykanie się ujść mieszków włosowo-łojowych,
- nadmierne namnażanie się bakterii Cutibacterium acnes,
- rozwój stanu zapalnego w skórze.
Na rozwój trądziku wpływają również czynniki hormonalne (np. wysoki poziom androgenów), stres, dieta, a także zaburzenia mikrobiomu skóry i jelit. Jest to zatem bardzo złożony problem.
Na czym polega terapia światłem?
Wiele osób borykających się z trądzikiem z nadzieją śledzi doniesienia na temat fototerapii. Terapia światłem to nowatorska metoda leczenia wykorzystująca promieniowanie świetlne o określonej długości fali – najczęściej światło niebieskie (400–470 nm) oraz czerwone (620–750 nm). Specjalne diody emitują odpowiednie światło, które wywołuje wewnątrz komórek skóry określone reakcje biochemiczne. Zabiegi można wykonywać w gabinetach dermatologicznych lub, w niektórych przypadkach, także w domu z użyciem odpowiednich urządzeń LED.
Jak światło działa na skórę?
Sprawdźmy, jak wymienione powyżej rodzaje światła wpływają na skórę.
Światło niebieskie
Światło niebieskie ma długość fali od około 400 do 470 nm i działa przede wszystkim na bakterie odpowiedzialne za trądzik, czyli na Cutibacterium acnes. Bakterie te wytwarzają porfiryny – związki, które pochłaniają światło. Po naświetleniu dochodzi do reakcji fotochemicznej i powstania tlenu singletowego oraz innych wolnych rodników tlenowych, które niszczą bakterie.
Światło czerwone
Światło czerwone wnika w skórę głębiej niż światło niebieskie. Stymuluje ono mitochondria, czyli komórkowe centra energetyczne, do efektywniejszej produkcji energii oraz aktywuje geny związane z procesami regeneracji tkanek. Wykazuje także działanie przeciwzapalne, poprawia mikrokrążenie i stymuluje produkcję kolagenu oraz elastyny. Dzięki temu pomaga w gojeniu się zmian i redukcji blizn potrądzikowych.
Ponadto pod wpływem światła czerwonego zmniejsza się średnica porów na skórze oraz zahamowane zostaje nadmierne wydzielanie sebum.
Terapia łączona: światło niebieskie i czerwone
Połączenie obu długości fal pozwala jednocześnie zwalczyć bakterie i ograniczyć stan zapalny, co przekłada się na lepsze i szybsze efekty leczenia.
Czy terapia światłem jest skuteczna?
Być może zastanawiasz się, na ile terapia światłem jest skuteczna w leczeniu trądziku. Pozytywnie Cię zaskoczę: badania wykazują, iż terapia światłem może być skuteczną metodą leczenia łagodnych i umiarkowanych postaci trądziku. W jednym z przeglądów systematycznych [2], obejmującym ponad 1100 pacjentów:
- u 91% osób nastąpiła częściowa poprawa stanu skóry,
- u 4% zmiany trądzikowe ustąpiły całkowicie,
- efekty były widoczne najczęściej po 3–4 tygodniach,
- średnia liczba sesji terapeutycznych wynosiła około 20,
- u większości pacjentów stosowano terapię dwa razy w tygodniu.
Autorzy podkreślają, iż włączone do przeglądu badania nie były łatwe do porównania. Przede wszystkim były prowadzone na małych grupach, a opisy wyjściowego natężenia zmian trądzikowych były mało precyzyjne. Dodatkowo nie zawsze stosowano identyczne długości fal świetlnych. Jednak pozytywne rezultaty tych prac sugerują, iż warto zaprojektować badania kliniczne o ściśle ustalonych standardach, aby stworzyć jak najbezpieczniejszą i skuteczną metodę leczenia skóry trądzikowej światłem.
Jakie mogą być skutki uboczne terapii światłem?
Choć terapia światłem uznawana jest za bezpieczną i nieinwazyjną, u niektórych osób mogą wystąpić niewielkie działania niepożądane, takie jak:
- przejściowe podrażnienie skóry,
- zaczerwienienie (rumień),
- suchość skóry,
- łuszczenie się naskórka,
- w rzadkich przypadkach: przebarwienia lub wysypka.
Dolegliwości te zwykle ustępują samoistnie i są łagodniejsze niż skutki uboczne niektórych leków stosowanych w leczeniu trądziku.
Czy bezpieczne jest stosowanie terapii światłem w połączeniu z innymi metodami leczenia?
Na ten moment nie ma wielu badań, które analizowałyby interakcje między terapią światłem a innymi metodami leczenia trądziku. Te, które zostały do tej pory wykonane, pokazują, iż połączenie terapii światłem z leczeniem ogólnym (np. antybiotyki, izotretynoina) lub miejscowym (np. kwas azelainowy [4]) jest bezpieczne. Wydaje się, iż łączenie różnych metod leczenia może być choćby skuteczniejsze niż stosowanie tylko jednej z nich. Jednak ważne jest, aby takie próby przebiegały pod kontrolą lekarza.
Czy można stosować terapię światłem w domu?
Na rynku dostępne są urządzenia LED przeznaczone do użytku domowego, np. w formie masek lub paneli na twarz. Należy jednak pamiętać, iż ich skuteczność może być mniejsza niż urządzeń stosowanych w gabinetach dermatologicznych. Przed rozpoczęciem domowej terapii warto skonsultować się z dermatologiem.
Podsumowanie
Terapia światłem to nowoczesna i obiecująca metoda leczenia trądziku pospolitego. Szczególnie dobrze sprawdza się u osób z łagodnym lub umiarkowanym nasileniem zmian. Jej zalety to nieinwazyjność, stosunkowo szybkie efekty oraz łagodne działania niepożądane. Chociaż terapia ta nie zastępuje w pełni innych metod leczenia, może być ich skutecznym uzupełnieniem lub alternatywą – zwłaszcza dla osób, które nie tolerują leków doustnych lub miejscowych. Czy czujesz się zachęcony(-na)?
Bibliografia
- Diogo M.L.G. i in., Effect of Blue Light on Acne Vulgaris: A Systematic Review, „Sensors” 2021, nr 21(20), s. 6943, doi: 10.3390/s21206943.
- Akuffo-Addo E. i in., Visible Light in the Treatment of Acne Vulgaris, „Journal Cutaneous Medicine and Surgery” 2024, t. 28, nr 6, s. 567–571, doi: 10.1177/12034754241265697.
- Deda A.E., Hartman-Petrycka M., Wilczyński S., Evaluation of the Effectiveness of Using LED Light Combined With Chromophore Gel in Treating Acne Vulgaris – Preliminary Study, „Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology” 2025, nr 18, s. 207–221, doi: 10.2147/CCID.S501140.
- Sorbellini E., De Padova M.P., Rinaldi F., Coupled blue and red light-emitting diodes therapy efficacy in patients with rosacea: two case reports, Journal of Medical Case Reports” 2020, nr 14(1), s. 22, doi: 10.1186/s13256-019-2339-6.
