Pierwotna nadczynność przytarczyc – co oznacza i jakie są objawy

Zaplanuj odpowiednią suplementację z Thyroset. Sprawdź gdzie kupić Thyroset i jak najszybciej zacznij inteligentne wsparcie swojej tarczycy i układu immunologicznego.

Dieta przy nadczynności przytarczyc

W pierwotnej nadczynności przytarczyc dochodzi do nadmiernego gromadzenia wapnia we krwi i jednocześnie wzmożonego wydalania fosforu wraz z moczem. Stosowana dieta powinna dostarczać możliwie mało wapnia, a spożycie fosforu powinno być indywidualnie rozpatrywane – w oparciu o zalecenia lekarza. Nie powinno się go ani drastycznie ograniczać, ani zwiększać szczególnie jego ilości. Najlepiej regularnie monitorować jego poziom poprzez systematyczne badania krwi.

Ponadto gdy pojawia się ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej żołądka lub kamieni nerkowych, należy dodatkowo stosować dietę lekkostrawną lub/i niskoszczawianową. Z racji wysokiego stężenia parathormonu oraz wapnia w nadczynności przytarczyc jest to wysoce prawdopodobne. Należy zatem w pierwszej kolejności skupić się na obniżeniu tych stężeń, a także dostarczać produktów naturalnie bogatych w fosfor, co nie jest szczególnie trudne, ponieważ składnik ten jest powszechny w wielu produktach spożywczych.

Ponadto warto zwiększyć ilości produktów naturalnie bogatych w witaminę D3, oraz oczywiście dbać o jej regularną suplementację, stosując dawkę zaleconą przez lekarza (najlepiej zbadać jej poziom we krwi).

Fosfor znajdziemy przede wszystkim w:

• rybach świeżych i wędzonych,
• pełnoziarnistych produktach zbożowych,
• suszonych owocach,
• roślinach strączkowych,
• jajach,
• migdałach.

Ograniczyć natomiast należy produkty bogate w wapń, takie jak:

• mleko i produkty mleczne (jogurt naturalny, maślanka, kefir),
• ser żółty i pleśniowy,
• serek wiejski, twaróg,
• ryby jedzone z ośćmi (z puszki),
• suche nasiona roślin strączkowych,
• nasiona i pestki,
• migdały, orzechy,
• morele i figi suszone.

Dobrym źródłem witaminy D3 w diecie są sery: dojrzewające, oraz popularne jak edam, gouda czy parmezan, jaja, tłuste ryby i oleje, a także wątróbka. Jednak jej ilość w tych produktach nie jest na tyle wysoka, aby zaspokoić jej zapotrzebowanie w naszej szerokości geograficznej – zalecana jest zatem dodatkowa suplementacja.

Pierwotna nadczynność przytarczyc – diagnostyka

Najistotniejszym elementem diagnozy lekarskiej jest dokładny wywiad i ogólne badanie – w celu wykluczenia również innych dolegliwości chorobowych. Kolejno lekarz powinien zlecić wykonanie podstawowych badań krwi wraz z badaniami typowo w kierunku chorób tarczycy oraz stężenie wapnia całkowitego i/lub zjonizowanego, fosforanów i parathormonu we krwi. Następnie należy wykonać także badanie ultrasonograficzne szyi, które pozwala uwidocznić powiększoną zmianę ( najczęstszą przyczynę pierwotnej nadczynności przytarczyc). Istotnym badaniem obrazowym jest również scyntygrafia przytarczyc (badanie wykonywane przy podejrzeniu gruczolaka przytarczyc).

Podczas diagnostyki pierwotnej nadczynności przytarczyc, bardzo ważnym elementem jest również ocena możliwych powikłań choroby. Należy zatem wykonać dodatkowe badania:

• oznaczenie stężenia kreatyniny w surowicy (dla oceny funkcji nerek),
• USG jamy brzusznej (pod kątem obecności kamicy nerkowej),
• badanie densytometryczne nasady bliższej kości udowej, kręgosłupa lędźwiowego i kości przedramienia (pod kątem osteoporozy).

Pierwotna nadczynność przytarczyc – leczenie

W celu usunięcia nadczynności przytarczyc należy włączyć leczenie farmakologiczne, które polega na podawaniu diuretyków zwiększających wydalanie sodu i wapnia. W leczeniu przełomu hiperkalcemicznego włącza się kalcytoninę (hormon produkowany przez komórki C tarczycy, który obniża stężenie wapnia w surowicy), sterydy i bisfosfoniany. Gruczolaki przytarczyc usuwa się natomiast chirurgicznie. Dodatkowo należy dbać o to, aby dieta była jak najbardziej wartościowa i pełna składników odżywczych, jednocześnie jednak ubogowapniowa (z ograniczeniem mleka i jego przetworów) oraz pamiętać o odpowiedniej ilości wypijanych płynów (min.1,5-2l), aby nie dopuścić do tworzenia się kamieni nerkowych. Przeciwwskazane są potrawy ostre i mocno przyprawione, a także żywność wysokoprzetworzona, nadmiar słodyczy i fastfoodów – co może dodatkowo drażnić żołądek i sprzyjać powstawaniu wrzodów.

Pierwotna nadczynność przytarczyc a ciąża

Mimo, iż pierwotna nadczynność przytarczyc nie wpływa na zmniejszenie płodności, może być niebezpieczna zarówno dla matki, jak i dla rozwijającego się dziecka. Może zwiększać ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego oraz poronień, a także wiązać się z ryzykiem wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu, wielowodziem i urodzeniem martwego płodu. Dlatego najlepiej poddać się leczeniu przed planowanym powiększeniem rodziny. W trakcie ciąży rzadko zdarza się wykryć tę chorobę – głównie dlatego, iż diagnoza pierwotnej nadczynności przytarczyc jest najczęściej przypadkowa; wapnia nie mierzy się rutynowo u zdrowych młodych kobiet, w czasie ciąży, a choćby w przypadku nawracających poronień. Ponadto, objawy hiperkalcemii (tj. nudności i wymioty, zmęczenie czy złe samopoczucie) pokrywają się z objawami „fizjologicznej” ciąży, co powoduje, iż diagnoza może być łatwo przeoczona. jeżeli jednak choroba ta zostanie zdiagnozowana podczas ciąży, leczenie zostaje w większości przypadków ograniczone do doustnego lub dożylnego nawadniania, a operacja jest przeprowadzana w ostateczności, gdyż stanowi ona znaczące ryzyko powikłań zarówno u kobiety jak i płodu.

Podsumowanie

1. Pierwotna nadczynność przytarczyc to stan endokrynologiczny, który wywołany jest nadmierną produkcją parathormonu.
2. Nadmierna produkcja parathormonu przyczynia się do zwiększenia stężenia wapnia w surowicy krwi z jednoczesnym spadkiem poziomu fosforanów.
3. Choroba przebiega zwykle bezobjawowo, a diagnoza stawiana jest najczęściej przypadkowo.
4. Po czasie pojawiają się uciążliwe objawy, które są na tyle niespecyficzne, iż ciężko przyporządkować je do nadczynności przytarczyc.
5. Diagnostyka opiera się na badaniach laboratoryjnych (m.in. badanie stężenia wapnia i fosforu we krwi), a także na usg przytarczyc, oraz scyntygrafii przytarczyc.
6. Leczenie pierwotnej nadczynności przytarczyc opiera się na farmakoterapii, chirurgicznym usunięciu zmian oraz wprowadzeniu odpowiednich zaleceń żywieniowych.
7. Pierwotna nadczynność przytarczyc niesie za sobą ryzyko pojawienia się innych chorób współistniejących – konieczna jest zatem dodatkowa diagnostyka.
8. Choroba nie wpływa na płodność, może jednak stanowić poważne zagrożenie dla mamy w ciąży i płodu, dlatego najlepiej poddać się diagnostyce i leczeniu przed planowanym powiększeniem rodziny.

Bibliografia:

1. Hirsch D et al. 2015 Journal of Clinical Endocrinology & Metabolism 100 2115–2122.
2. McNair T & Altman K 2012 In The John Hopkins Manual of Gynaecology and Obstetrics, pp. 438–439. Philadelphia, USA: Wolters Kluwer.
3. Saloojee H & Coovadia H 2015 Lancet Global Health 3 e342–e343.
4. Green TJ, Skeaff CM, Rockell JEP, Venn BJ, Lambert A., Todd J., Khor GL, Loh SP, Muslimatun S., Agustina R., i in. Status witaminy D i jego związek ze stężeniem parathormonu u kobiet w wieku rozrodczym zamieszkałych w Dżakarcie i Kuala Lumpur. Eur. J. Clin. Nutr. 2007; 62 :373–378. doi: 10.1038/sj.ejcn.1602696.
5. Heaney RP Pochodzenie etniczne, stan kości i zapotrzebowanie na wapń. Nutr. Res. 2002; 22 :153–178. doi: 10.1016/S0271-5317(01)00358-X.
6. Karkkainen M., Lamberg-Allardt C. Ostre spożycie fosforanów zwiększa wydzielanie parathormonu i hamuje tworzenie kości u młodych kobiet. J. Bone Miner. Res. 2010; 11 :1905–1912. doi: 10.1002/jbmr.5650111211.

Publikowane na blogu treści są opiniami niezależnych autorów – specjalistów w dziedzinie nauki i dietoterapii. Norsa Pharma Sp. z o.o. nie ponosi odpowiedzialności za treści zawarte w publikacjach.