Głębokie przebarwienia, pęknięcia szkliwa, drobne urazy mechaniczne – istnieje wiele sytuacji, w których lekarz dentysta może zalecić pacjentowi terapię z zastosowaniem licówek. We współczesnej stomatologii „złotym standardem” są licówki ceramiczne, wykonane najczęściej z porcelany – trwałe, funkcjonalne i bardzo estetyczne. Czym różnią się od swoich odpowiedniczek z kompozytu? Jak przebiega leczenie z wykorzystaniem licówek? Sprawdzamy!
Licówki to rozwiązanie, które w ciągu ostatnich lat mocno zyskało na popularności. Wykorzystuje się je zarówno do poprawy estetyki uśmiechu, jak i przy rekonstrukcjach niewielkich uszkodzeń mechanicznych uzębienia. W zależności od sytuacji klinicznej, oczekiwań pacjenta i jego możliwości finansowych, lekarz może zaproponować licówki ceramiczne lub kompozytowe. Każdy z tych materiałów ma inną specyfikę, trwałość oraz wpływ na strukturę naturalnego zęba.
Czym są licówki?
Licówki to cieniutkie płatki specjalnych materiałów stomatologicznych, które są trwale przyklejane do przedniej (wargowej) powierzchni zębów. Są rozwiązaniem z pogranicza stomatologii estetycznej i protetyki – stosuje się je głównie w celu wizualnej poprawy uśmiechu oraz w przypadku niewielkich uszkodzeń mechanicznych zębów.
We współczesnej stomatologii wyróżnia się dwa zasadnicze rodzaje licówek.
• Licówki kompozytowe – wykonywane ze światłoutwardzalnych kompozytów. Mogą być modelowane bezpośrednio w jamie ustnej lub przygotowane w laboratorium. Wyróżnia je krótszy czas wykonania oraz możliwość korekty podczas jednej wizyty.
• Licówki ceramiczne – wykonywane najczęściej z porcelany, dwukrzemianu litu lub tlenku cyrkonu. Tworzone są indywidualnie w laboratorium protetycznym na podstawie wycisku lub skanu cyfrowego. Charakteryzują się bardzo wysoką estetyką, odpornością mechaniczną oraz stabilnością koloru.
Kiedy stomatolog może zalecić pacjentowi licówki?
Zastosowanie licówek rozważa się w przypadkach, gdy estetyka uzębienia wymaga korekty, a inne, mniej inwazyjne metody (np. wybielanie) nie przynoszą zadowalających rezultatów. Wskazaniami do ich założenia są między innymi:
• przebarwienia na zębach, które nie reagują na tradycyjne wybielanie (np. po leczeniu tetracyklinami, urazach miazgi, leczeniu kanałowym bez odbudowy estetycznej),
• pęknięcia i odpryski szkliwa zębów przednich, ale bez naruszenia struktury zęba w stopniu wymagającym leczenia zachowawczego lub protetycznego,
• korekta kształtu zębów, np. w przypadku zębów niesymetrycznych, za krótkich lub zbyt małych w odniesieniu do pozostałych zębów lub proporcji twarzy,
• zamknięcie diastem (przerw między zębami) i niektórych niewielkich rotacji czy stłoczeń zębów bez potrzeby leczenia ortodontycznego,
• rekonstrukcja uśmiechu po urazach lub znacznym starciu szkliwa,
• poprawa estetyki po wcześniejszych zabiegach protetycznych lub wypełnieniach.
Decyzja o wykonaniu licówek zawsze jest poprzedzona dokładną diagnostyką: badaniem klinicznym, badaniami obrazowymi, analizą zwarcia oraz oceną funkcji stawu skroniowo-żuchwowego. Coraz częściej wykorzystuje się także narzędzia cyfrowe, które pozwalają zwizualizować efekty jeszcze przed rozpoczęciem leczenia.
Licówki ceramiczne – jakie są ich najważniejsze cechy?
Licówki ceramiczne zyskały uznanie wśród lekarzy i pacjentów dzięki połączeniu trwałości, estetyki oraz biokompatybilności. Jakie są ich główne zalety?
• Wyjątkowe adekwatności estetyczne – materiały stosowane do produkcji licówek ceramicznych wykazują zdolność do naśladowania naturalnej przezierności szkliwa, co pozwala uzyskać efekt adekwatnie nie do odróżnienia od naturalnych zębów.
• Odporność chemiczna i biologiczna – licówki ceramiczne nie absorbują barwników z pożywienia i napojów (np. czerwonego wina, kawy), a ich powierzchnia pozostaje gładka i błyszcząca przez wiele lat.
• Stabilność koloru – w przeciwieństwie do materiałów kompozytowych ceramika nie ulega utlenieniu i nie zmienia koloru z czasem.
• Trwałość mechaniczna – mimo cienkiej struktury licówki ceramiczne są bardzo odporne na ścieranie i pękanie. Odpowiednio zaprojektowane mogą funkcjonować przez kilkanaście lat.
• Wysoka adhezja – cementowanie adhezyjne z wykorzystaniem odpowiednich materiałów umożliwia trwałe połączenie ceramiki ze szkliwem.
• Mała inwazyjność – możliwe jest wykonanie ultra cienkich licówek ceramicznych, z minimalną preparacją szkliwa, co pozwala zachować niemal nienaruszoną strukturę zęba.
Czym licówki ceramiczne różnią się od licówek kompozytowych?
Choć oba rodzaje licówek pełnią podobną funkcję estetyczną, różnice między nimi są znaczące i dotyczą zarówno materiału, jak i procesu wykonania oraz trwałości.
Licówki ceramiczne tworzy się w laboratorium protetycznym, na bazie precyzyjnych skanów cyfrowych lub wycisków. Dzięki zaawansowanym technikom produkcji cechują się wyjątkową estetyką i trwałością. Ceramika lepiej imituje szkliwo i zachowuje swój wygląd przez wiele lat bez konieczności korekt.
Z kolei licówki kompozytowe są zwykle modelowane bezpośrednio na zębie podczas jednej wizyty. Choć współczesne kompozyty wykazują coraz lepsze adekwatności optyczne, przez cały czas są bardziej podatne na przebarwienia i z czasem tracą połysk. Trwałość licówek kompozytowych oceniana jest na około 5-7 lat, w zależności od poziomu higieny jamy ustnej i nawyków pacjenta.
Kolejną różnicą jest możliwość naprawy. Licówki kompozytowe można w razie potrzeby łatwo odbudować w gabinecie, podczas gdy uszkodzona licówka ceramiczna zwykle wymaga całkowitej wymiany. Kompozyty cechuje także większa elastyczność kosztowa – są tańsze, ale mniej trwałe, co może generować dodatkowe koszty w dłuższej perspektywie.
Licówki ceramiczne czy kompozytowe – co wybrać?
Wybór między licówkami ceramicznymi a kompozytowymi powinien być wynikiem starannej analizy klinicznej oraz rozmowy z pacjentem na temat jego oczekiwań i możliwości. Licówki ceramiczne poleca się pacjentom, dla których kluczowa jest estetyka, wytrzymałość i długotrwała stabilność efektu. Są idealnym rozwiązaniem w planowaniu kompleksowych metamorfoz uśmiechu, zwłaszcza w sytuacjach dużych przebarwień, asymetrii lub znacznego starcia zębów.
Z kolei licówki kompozytowe będą korzystną alternatywą dla osób wymagających szybkiego efektu (np. przed ważnym wydarzeniem) lub tych, którzy preferują mniej kosztowne i odwracalne rozwiązania. Warto podkreślić, iż kompozyt może stanowić również „próbę estetyczną” przed wykonaniem docelowych licówek ceramicznych.
Przeciwwskazania do stosowania licówek ceramicznych
Choć licówki ceramiczne są rozwiązaniem powszechnie stosowanym w nowoczesnej stomatologii, nie każdy pacjent kwalifikuje się do ich założenia. Istnieje szereg przeciwwskazań względnych i bezwzględnych, które mogą ograniczyć możliwość ich wykorzystania.
• Bruksizm – nadmierne, patologiczne siły okluzyjne generowane podczas nawykowego zgrzytania i zaciskania zębów mogą prowadzić do uszkodzenia licówek. U pacjentów z bruksizmem należy rozważyć inne formy rekonstrukcji (np. korony porcelanowe) lub stosowanie szyn relaksacyjnych.
• Znaczne ubytki twardych tkanek zęba – licówki wymagają odpowiedniej ilości szkliwa dla skutecznej adhezji. W przypadkach, gdy ząb jest w dużym stopniu zniszczony, bardziej wskazane może być zastosowanie korony.
• Aktywna choroba przyzębia – krwawienie dziąseł podczas szczotkowania, ból i obrzęk dziąseł, obecność patologicznych kieszonek dziąsłowych i inne objawy chorób przyzębia są przeciwwskazaniem do zabiegów estetycznych do czasu wyleczenia.
• Nieustabilizowane wady zgryzu – nieleczone wady zgryzu mogą prowadzić do nieprawidłowego obciążenia licówek, co negatywnie wpływa ich trwałość. W takich przypadkach konieczne może być wcześniejsze leczenie ortodontyczne.
• Nadmierne oczekiwania estetyczne – pacjent, który oczekuje całkowitej metamorfozy zębów przy minimalnej ingerencji, może nie być odpowiednim kandydatem do leczenia z wykorzystaniem licówek. W takich sytuacjach niezbędna jest dokładna analiza estetyczna i realne przedstawienie możliwych efektów.
• Niewłaściwa higiena jamy ustnej – pacjenci niestosujący się do zasad codziennej higieny są bardziej narażeni na próchnicę i choroby przyzębia, co może prowadzić do przedwczesnej utraty licówek.
Przed przystąpieniem do terapii każdy pacjent powinien zostać dokładnie zdiagnozowany pod kątem warunków miejscowych i ogólnych. W wielu przypadkach przeciwwskazania mają charakter tymczasowy (względny), więc po odpowiednim leczeniu mogą zostać wyeliminowane.
Jak przebiega zabieg zakładania licówek?
Założenie licówek jest procedurą wieloetapową, wymagającą precyzji oraz współpracy między lekarzem, technikiem dentystycznym a pacjentem.
W przypadku licówek ceramicznych zabieg zaczyna się od diagnostyki – wykonania zdjęć, skanów cyfrowych oraz analizy zwarcia. Kolejny etap to przygotowanie zębów, polegające na minimalnym oszlifowaniu ich szkliwa. Następnie wykonuje się wycisk lub skan, który trafia do laboratorium protetycznego, a w oczekiwaniu na wykonanie ostatecznych licówek pacjent użytkuje uzupełnienie tymczasowe. Gotowe licówki są mocowane do zębów przy użyciu specjalnych cementów po uprzednim wytrawieniu szkliwa.
W przypadku licówek kompozytowych procedura jest zwykle jednoetapowa. Ząb jest oczyszczany, przygotowywany powierzchniowo (trawienie i aplikacja systemu wiążącego), po czym warstwowo nakładany jest kompozyt. Lekarz modeluje kształt zęba i utwardza go lampą polimeryzacyjną. Na końcu następuje wygładzanie, polerowanie oraz nadanie połysku.
Licówki – zarówno porcelanowe, jak i kompozytowe – stanowią nowoczesną i skuteczną metodę poprawy estetyki uśmiechu. Ostateczny wybór pomiędzy nimi powinien być zawsze dostosowany do indywidualnych potrzeb pacjenta, oczekiwań estetycznych oraz możliwości finansowych. Licówki ceramiczne gwarantują najlepszy efekt wizualny i trwałość, natomiast kompozytowe pozwalają na szybką, mniej kosztowną korektę. Niezależnie od wybranej metody, najważniejsze znaczenie ma doświadczenie lekarza, adekwatna diagnostyka oraz przestrzeganie zasad higieny jamy ustnej po wykonaniu zabiegu. Dzięki tym elementom pacjent może cieszyć się zdrowym i pięknym uśmiechem przez długie lata.
