W dniach 4-11 kwietnia w Stanach Zjednoczonych obchodzony jest Narodowy Tydzień Higienistek Stomatologicznych (National Dental Hygienists Week) – wydarzenie, które w środowisku stomatologicznym od lat stanowi okazję do podkreślenia znaczenia tej profesji, jej wkładu w zdrowie publiczne oraz zwrócenia uwagi na wyzwania, z jakimi mierzą się higienistki w codziennej pracy.
Narodowy Tydzień Higienistek Stomatologicznych został zainicjowany przez Amerykańskie Towarzystwo Higienistek Stomatologicznych (American Dental Hygienists’ Association, ADHA), które od 1923 r. reprezentuje interesy higienistek stomatologicznych w całym kraju. Jest on obchodzony co roku w pierwszym pełnym tygodniu kwietnia. Jego głównym celem jest edukacja społeczeństwa w zakresie znaczenia profilaktyki chorób jamy ustnej, a także budowanie świadomości zawodowej i społecznej na temat roli higienistki jako samodzielnej i wysoce wykwalifikowanej specjalistki.
Hasło przewodnie tegorocznych obchodów to „Oral Health for Total Health” – ma ono podkreślać najważniejsze znaczenie zdrowia jamy ustnej jako integralnej części zdrowia ogólnego.
Obchody w całym kraju: edukacja, wdzięczność i zaangażowanie społeczności
W ramach Narodowego Tygodnia Higienistek Stomatologicznych w całych Stanach Zjednoczonych realizowane są liczne inicjatywy:
– bezpłatne konsultacje i przeglądy stomatologiczne organizowane w szkołach, domach opieki oraz ośrodkach zdrowia,
– kampanie edukacyjne prowadzone przez higienistki w lokalnych społecznościach,
– wyróżnienia i nagrody zawodowe, przyznawane przez stanowe stowarzyszenia i uniwersytety.
Obserwowana jest także intensywna aktywność w mediach społecznościowych. We wpisach oznaczonych hashtagiem #DentalHygieneWeek kliniki oraz pacjenci mogą wyrażać swoją wdzięczność wobec higienistek.
Niektóre stany – jak np. Kalifornia, Kolorado czy Michigan – wykorzystują ten tydzień do promowania zawodu wśród młodzieży oraz rekrutacji na programy edukacyjne dla przyszłych higienistek.
Higienistka stomatologiczna w USA – zawód zaufania publicznego i wysokiej specjalizacji
W Stanach Zjednoczonych higienistka stomatologiczna (Registered Dental Hygienist, RDH) to nie asystentka lekarza dentysty – to pełnoprawna specjalistka ochrony zdrowia, działająca w ramach licencjonowanego zawodu medycznego. W zależności od jurysdykcji stanowej higienistki posiadają uprawnienia znacznie szersze niż ich odpowiedniczki w Polsce.
W amerykańskim modelu opieki zdrowotnej higienistki często działają samodzielnie, bez stałej obecności lekarza dentysty. Prowadzą samodzielne badania przesiewowe jamy ustnej, oceniają stan przyzębia, planują oraz realizują działania profilaktyczno-higieniczne, wykonują zabiegi skalingu, piaskowania i fluoryzacji. Mają również uprawnienia do wykonywania zdjęć radiologicznych oraz do podawania miejscowych znieczuleń.
W wybranych stanach funkcjonuje model „direct access”, który pozwala higienistkom przyjmować pacjentów niezależnie od dentysty – np. w szkołach, więzieniach, domach pomocy czy placówkach opieki długoterminowej. Niektóre stany – jak Minnesota czy Oregon – poszły jeszcze dalej, umożliwiając wybranym higienistkom uzyskanie statusu Dental Therapy Practitioner, co pozwala na wykonywanie prostych procedur terapeutycznych, takich jak wypełnianie ubytków.
Braki kadrowe i potrzeba reform
Pomimo uznania dla roli higienistek w systemie zdrowia, zawód ten mierzy się dziś z poważnymi wyzwaniami. Jednym z największych problemów są narastające braki kadrowe. Szacuje się, iż w skali kraju od 8 do 10% stanowisk dla higienistek pozostaje nieobsadzonych. Problem ten nasilił się po pandemii COVID-19, kiedy to wiele doświadczonych specjalistek zdecydowało się na odejście z zawodu z powodu wypalenia zawodowego, stresu oraz niepewności związanej z warunkami pracy. Kolejną przeszkodą w rozwoju zawodu jest ograniczona liczba miejsc na programach edukacyjnych, co spowalnia dopływ nowych kadr do systemu. Należy również wspomnieć o znacznych różnicach legislacyjnych pomiędzy stanami, które wpływają na zróżnicowany zakres uprawnień i możliwość samodzielnej praktyki.
W odpowiedzi na te wyzwania, wiele organizacji zawodowych i edukacyjnych podejmuje działania mające na celu zwiększenie atrakcyjności zawodu. realizowane są prace nad ujednoliceniem standardów licencjonowania w różnych stanach oraz nad zwiększeniem dostępności programów kształcenia. Rośnie również zainteresowanie innowacyjnymi formami pracy, takimi jak mobilna opieka stomatologiczna czy świadczenia w formule telemedycyny.
W obliczu starzejącego się społeczeństwa i rosnącej liczby pacjentów przewlekle chorych, zawód higienistki stomatologicznej w USA zyskuje coraz większe znaczenie w strukturze systemu ochrony zdrowia. Specjalistki te nie tylko realizują procedury profilaktyczne, ale również odgrywają istotną rolę w edukacji zdrowotnej, wczesnym wykrywaniu nieprawidłowości oraz kierowaniu pacjentów do dalszego leczenia. Coraz częściej stają się one także aktywnymi uczestniczkami zespołów interdyscyplinarnych, współpracując z lekarzami różnych specjalności w trosce o całościowe zdrowie pacjenta.
– W zeszłym roku gratulowałem asystentkom i higienistkom stomatologicznym, iż są zawodem medycznym, ale jednocześnie uprzedzałem, iż niesie to ze sobą poważne konsekwencje, a nie tylko splendor – mówi o ustawie o niektórych zawodach medycznych dr n. med. Marcin Aluchna, specjalista I stopnia stomatologii ogólnej i specjalista II stopnia stomatologii zachowawczej, nauczyciel akademicki. Jak dodaje, ważne jest to, żeby ustawodawcy konsultowali się ze środowiskiem medycznym i tworzyli przepisy, które pozwolą pracować bezpiecznie i skutecznie, a nie tylko skomplikują codzienną pracę. – Musimy zatroszczyć się o wszystkich pracowników medycznych – podkreśla.
