Ostatnie miesiące przyniósł pierwsze przypadki nieznanej choroby w północno-zachodniej części Demokratycznej Republiki Konga. U trzech dzieci początkowo wystąpiły symptomy przypominające grypę, które jednak gwałtownie przeszły w krwawe wymioty. niedługo zachorowania zaczęły się rozprzestrzeniać na innych mieszkańców regionu. Od pierwszych przypadków liczba ofiar śmiertelnych przekroczyła już 60.
Tempo rozwoju choroby jest alarmujące i budzi obawy o możliwe rozszerzenie epidemii poza kontynent afrykański.
Światowa Organizacja Zdrowia monitoruje sytuację
Kongijska służba zdrowia wraz z ekspertami WHO intensywnie prowadzą dochodzenie w sprawie ogniska epidemii, które znajduje się w Prowincji Równikowej. Do tej pory potwierdzono 1096 przypadków zakażeń oraz 60 zgonów w dwóch miejscowościach, co daje śmiertelność na poziomie około 12%.
Do najczęściej obserwowanych symptomów u chorych należą:
- gorączka,
- bóle głowy,
- dreszcze,
- nadmierne pocenie się,
- sztywność karku,
- bóle mięśni i stawów,
- bóle całego ciała,
- katar lub krwawienia z nosa,
- kaszel,
- wymioty,
- biegunka.
W najcięższych przypadkach od pojawienia się objawów do zgonu upływa zaledwie 48 godzin. Pomimo, iż śmiertelność zaczyna nieznacznie spadać, tempo rozprzestrzeniania się choroby wciąż nie wykazuje oznak spowolnienia.
Nieznane źródło choroby, ale podejrzenia padają na malarię
Dotychczas zyskało się pewność, iż przyczyną kryzysu zdrowotnego nie są wirusy Marburga ani Ebola, które również występują endemicznie w Kongo. Badania próbek od chorych wykazały obecność malarii u około połowy osób. Eksperci planują dalsze testy, by wykluczyć zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz możliwe skażenia środowiska poprzez wodę i jedzenie.
Malaria jest poważnym zagrożeniem, szczególnie iż objawy pojawiają się zwykle w ciągu 10-15 dni od ukąszenia zakażonego komara, a przebieg choroby niekiedy ma charakter bardzo ciężki, choćby śmiertelny.
Grupy najbardziej zagrożone oraz objawy ciężkiego przebiegu malarii
Najbardziej podatne na ciężki przebieg malarii są dzieci poniżej 5. roku życia, kobiety w ciąży, osoby podróżujące oraz osoby z obniżoną odpornością, np. zakażone wirusem HIV/AIDS. W ekstremalnych przypadkach choroba objawia się skrajnym osłabieniem, zaburzeniami świadomości, drgawkami, problemami z oddychaniem, zabarwionym krwią moczem, żółtaczką i nieprawidłowymi krwawieniami. Zakażenie u kobiet w ciąży może skutkować przedwczesnym porodem lub martwym urodzeniem.
Wszystkie osoby z objawami ciężkiej malarii wymagają natychmiastowej interwencji medycznej, z zastosowaniem wielolekowej terapii.
WHO walczy z malarią, wspierając szczepienia i profilaktykę
Organizacja intensywnie wspiera wdrażanie szczepionki RTS,S przeciw malarii na obszarach Afryki dotkniętych chorobą. Program pilotażowy zrealizowany w Ghanie, Kenii i Malawi potwierdził efektywność i bezpieczeństwo szczepionki, co umożliwiło rozszerzenie kampanii szczepień. Do końca 2023 roku zaszczepiono ponad 1,5 miliona dzieci, a zainteresowanie szczepionką wyraziło już 28 państw.
Poza szczepieniami WHO promuje także stosowanie moskitier oraz profilaktykę sezonową jako skuteczne metody ograniczenia rozprzestrzeniania się malarii.
Kryzys zdrowotny pogłębia konflikt zbrojny w Kongo
Trwający w kraju konflikt zbrojny znacznie utrudnia walkę z epidemiami chorób zakaźnych. W prowincji Kiwu Północne, gdzie zakłócone zostały dostawy wody, w ciągu ostatniego miesiąca zarejestrowano około 600 podejrzeń cholery oraz 14 zgonów. Walki znacząco komplikuje także realizację programów szczepień przeciw wirusowi mpox, które zostały tymczasowo wstrzymane, a częściowo wznowiono je dopiero po zawieszeniu broni.
Obecna sytuacja jest bardzo trudna – ryzyko rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych przez cały czas pozostaje wysokie, a służby zdrowia wraz z WHO nieustannie pracują nad kontrolą i ograniczeniem dalszych zarażeń.
