Czy zdajesz sobie sprawę, iż popularne na naszych stołach ziemniaki mogą być bardzo trujące? Wystarczy niewiele, aby doprowadzić nasz organizm do poważnego zatrucia. Pomimo tego większość z nas sięga po nie codziennie, nie zastanawiając się nad zagrożeniem. W różnych regionach Polski ziemniaki są tak uwielbiane, iż trudno wyobrazić sobie bez nich tradycyjny obiad. Jednak kilka osób zdaje sobie sprawę, iż zawarte w nich toksyny mogą stanowić realne niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia. kilka mówi się o solaninie – toksycznym składniku ziemniaków.
Ziemniaki – czy to tylko bezpieczny składnik naszej diety?
Skrobię, witaminę C oraz potas znajdziemy w bulwach ziemniaków, które dostarczają energii i od wieków uważane są za fundament polskiej kuchni. Jednak kiedy ziemniaki są przechowywane niewłaściwie lub zaczynają kiełkować, mogą zaczynać stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Naturalnie występujące w nich glikoalkaloidy to obronny mechanizm rośliny przed szkodnikami. Szczególnie niebezpieczne substancje, takie jak solanina, kumulują się w zazielenionej skórce, kiełkach oraz uszkodzonych fragmentach bulwy. Nadmiar tych związków może działać toksycznie na organizm człowieka.
Glikoalkaloidy i objawy zatrucia ziemniakami
Toksyczne stężenia glikoalkaloidów rosną, gdy ziemniaki są narażone na światło oraz ciepło, co sprzyja kiełkowaniu. Po spożyciu takich bulw możemy doświadczyć szeregu nieprzyjemnych objawów, jak m.in.:
- nudności i wymioty, które prowadzą do silnego odwodnienia,
- bóle brzucha oraz biegunki,
- osłabienie organizmu i zawroty głowy,
- apatia oraz zaburzenia widzenia,
- w ciężkich przypadkach – zaburzenia neurologiczne, śpiączka czy niewydolność oddechowa.
Ziemniaki z widocznymi kiełkami mogą być groźne dla zdrowia. Fot. Canva/vkbhat, Getty ImagesSolanina – toksyczny składnik ziemniaków
„Uważa się, iż dawki od 3 do 6 mg glikoalkaloidów na kilogram masy ciała mogą być potencjalnie śmiertelne dla człowieka” – informuje Ministerstwo Zdrowia, powołując się na ocenę EFSA dotyczącą zanieczyszczeń w łańcuchu żywnościowym.
Badania wykazują, iż dawka toksyczna solaniny zaczyna się już od 1-2 mg na kilogram masy ciała. Dla osoby ważącej 70 kg oznacza to około 140-350 mg toksyny. W typowych ziemniakach zawartość solaniny nie przekracza 0,2 mg na gram, jednak stare, kiełkujące bulwy, które leżały przez zimę, mogą zgromadzić jej znacznie więcej – choćby kilkukrotnie zwiększoną ilość.
Jak reagować w przypadku zatrucia solaniną?
Najlepszym sposobem na uniknięcie zatrucia solaniną jest staranny wybór ziemniaków. Nie ryzykuj wtedy, gdy ich wygląd budzi wątpliwości – solanina szkodzi zdrowiu nie tylko Tobie, ale także Twoim bliskim.
Na jakie ziemniaki zwracać uwagę?
- Powinny być twarde, bez widocznych kiełków lub posiadać wyłącznie niewielkie, łatwe do usunięcia kiełki,
- bez zielonych przebarwień na skórce,
- przechowywane w warunkach chłodnych, ciemnych (około 5°C), z dala od światła.
Co powinno wzbudzić Twoją podejrzliwość?
Wyrzuć ziemniaki, gdy zauważysz, że:
- kiełkują z długimi pędami przypominającymi młode rośliny,
- mają zielonkawe przebarwienia świadczące o niedojrzałości,
- posiadają plamy na skórce,
- są miękkie i pomarszczone, co oznacza zbyt długi czas przechowywania,
- mają widoczne uszkodzenia mechaniczne, takie jak pęknięcia czy wgniecenia.
Pamiętajmy też, iż każdorazowo ziemniaki powinny być ugotowane do miękkości – tylko w takiej postaci nie są dla nas toksyczne.
