Utrata kilku kilogramów bez diety może wydawać się błogosławieństwem, ale nie zawsze jest powodem do radości. jeżeli chudniesz mimo braku zmian w stylu życia, warto sprawdzić, co dzieje się w organizmie. Sprawdź, jakie badania mogą pomóc znaleźć przyczynę spadku wagi.
Niezamierzony spadek wagi – kiedy warto się zaniepokoić?
Chudnięcie nie zawsze jest powodem do niepokoju – może być efektem zmiany stylu życia, większej aktywności fizycznej czy zdrowszej diety. Problem pojawia się wtedy, gdy masa ciała spada mimo braku świadomego wysiłku, a dieta i codzienna rutyna pozostają bez zmian. Taki niezaplanowany spadek wagi powinien skłonić do obserwacji organizmu i ewentualnej konsultacji z lekarzem.
Za niepokojący uznaje się spadek masy ciała o więcej niż 5% w ciągu 6 miesięcy. Przykładowo oznacza to, iż osoba ważąca 70 kg traci ponad 3,5 kg bez wyraźnej przyczyny. Często towarzyszą temu dodatkowe objawy, które sugerują poważniejsze problemy zdrowotne, np. osłabienie, utrata apetytu, nawracające biegunki, nocne poty czy przewlekły kaszel. Takie sygnały nie powinny być ignorowane, zwłaszcza jeżeli utrzymują się przez kilka tygodni.
Gdy pojawia się nagły spadek wagi, jakie badania mogą pomóc w diagnozie? Odpowiedź na to pytanie nie zawsze jest prosta, bo przyczyn może być wiele – od zaburzeń hormonalnych, przez choroby układu pokarmowego, aż po infekcje czy zaburzenia psychiczne. Dlatego ważne jest rozpoczęcie diagnostyki od podstawowych badań z krwi, które mogą wskazać kierunek dalszego postępowania.
Spadek wagi – co może być przyczyną?
Utrata masy ciała bez wyraźnego powodu może mieć wiele źródeł – od stosunkowo łagodnych po poważne schorzenia wymagające leczenia. Jedną z częstszych przyczyn są przewlekłe choroby, m.in. cukrzyca, nadczynność tarczycy, celiakia czy choroby zapalne jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna). W ich przebiegu organizm zużywa więcej energii lub nie wchłania składników odżywczych w prawidłowy sposób.
Warto również wziąć pod uwagę możliwość przechodzenia przewlekłej infekcji, np. gruźlicy, zakażenia wirusem HIV czy pasożytami. Te choroby mogą przez długi czas nie dawać wyraźnych objawów poza utratą wagi, zmęczeniem czy niewyjaśnioną gorączką.
Nie można zapominać o czynnikach psychicznych – depresja, przewlekły stres, lęk czy zaburzenia odżywiania również mogą wpływać na apetyt i metabolizm. U niektórych osób spadek wagi okazuje się skutkiem ubocznym farmakoterapii, np. przyjmowania preparatów stosowanych w leczeniu chorób neurologicznych, nowotworów czy niektórych antybiotyków.
Jakie badania wykonać przy spadku masy ciała?
Jeśli zauważysz u siebie niezamierzony spadek wagi, pierwszym krokiem powinna być wizyta u lekarza rodzinnego, który zleci podstawowe badania laboratoryjne. Najczęściej należą do nich morfologia krwi, OB i CRP, które mogą wskazywać na obecność stanu zapalnego lub infekcji. Warto oznaczyć również glukozę, by sprawdzić, czy przyczyną chudnięcia nie jest cukrzyca. Do oceny pracy narządów wewnętrznych niezbędne są próby wątrobowe, kreatynina, mocznik, a także poziom elektrolitów, białka całkowitego i albumin, które pokazują ogólną kondycję organizmu.
Z uwagi na częste powiązania spadku wagi z zaburzeniami hormonalnymi lekarz może zlecić badania tarczycy: TSH, FT3 i FT4. W zależności od objawów towarzyszących warto wykonać także badanie ogólne moczu, kału (np. pod kątem pasożytów lub krwi utajonej), USG jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej, a w razie potrzeby także gastroskopię lub kolonoskopię.
