Jakie są pierwsze objawy łuszczycy?
Pierwsze objawy łuszczycy potrafią być niepozorne, ot, sucha, lekko zaczerwieniona skóra, z łuszczącym się naskórkiem. Dopiero z czasem zmiany przybierają bardziej charakterystyczną formę - wyraźnie odgraniczonych, czerwonobrunatnych ognisk pokrytych srebrzystą łuską, które zwykle lokalizują się na skórze głowy, łokciach i kolanach oraz okolicy krzyżowej.
I choć łuszczyca zawsze ma wspólny mianownik, czyli nadmierne rogowacenie naskórka i stan zapalny, to jej obraz kliniczny potrafi być zupełnie różny, w zależności od typu choroby. Z odmiennymi dolegliwościami będą borykać się pacjenci, cierpiący na klasyczną postać łuszczycy, a z innymi na plackowatą, krostkową, wysiękową czy ograniczoną do paznokci lub owłosionej skóry głowy.Reklama
W jakim wieku najczęściej choruje się na łuszczycę?
Łuszczyca może pojawić się w każdym wieku, ale przebieg choroby i jej charakter często zależą od momentu, w którym da o sobie znać po raz pierwszy. Wyróżnia się dwa główne typy - łuszczycę typu I i typu II, które różnią się nie tylko wiekiem zachorowania, ale też tłem genetycznym i dynamiką objawów:
● łuszczyca typu I, zwana także wczesną, wykazuje silny związek z predyspozycją genetyczną. zwykle pojawia się przed 40 rokiem życia, często już w dzieciństwie lub w wieku młodzieńczym. Ma zwykle bardziej burzliwy przebieg - zmiany skórne są rozleglejsze, częstsze są nawroty i trudniej uzyskać długotrwałą remisję. Ten typ łuszczycy częściej występuje rodzinnie i bywa bardziej oporny na leczenie, co potwierdzają również dane z badań populacyjnych;
● łuszczyca typu II, nazywana niekiedy "łuszczycą dorosłych", ujawnia się zwykle między 50. a 70. rokiem życia. W tym przypadku genetyczne podłoże odgrywa mniejszą rolę, za to większe znaczenie mają czynniki środowiskowe, metaboliczne i ogólnoustrojowe: nadwaga, nadciśnienie, cukrzyca, czy przewlekły stres.
U osób starszych choroba często przybiera łagodniejszą postać, choć niekiedy towarzyszy jej większe ryzyko powikłań ze strony stawów czy układu sercowo-naczyniowego. Co prawda wiek zachorowania nie determinuje całkowicie przebiegu łuszczycy, ale ma istotny wpływ na jej obraz kliniczny i odpowiedź na leczenie. Z tego względu podejście terapeutyczne zawsze powinno być indywidualne. Inaczej będzie leczyć się nastolatka z genetycznym obciążeniem, a inaczej seniora, u którego łuszczyca wpisuje się w szerszy kontekst schorzeń przewlekłych.
Co nasila łuszczycę?
Choć łuszczyca bywa chorobą nieprzewidywalną, można wytypować czynniki zaostrzające zmiany. U jednych będzie to stres, u innych infekcja, zimno, uraz skóry czy alkohol, a czasem kilka z nich. Wśród najczęstszych przyczyn zaostrzających objawy łuszczycy wymienia się np.:
stres - który rozregulowuje układ odpornościowy i osłabia barierę skóry;urazy i podrażnienia - w tym: skaleczenia, otarcia, oparzenia słoneczne czy choćby ukąszenia owadów, w miejscach uszkodzenia skóry po kilku dniach często pojawia się nowa zmiana;suche, zimne powietrze i brak słońca - sprzyjają przesuszeniu i pękaniu skóry;infekcje, zwłaszcza bakteryjne gardła (np. angina paciorkowcowa), mogą uruchomić reakcję immunologiczną prowadzącą do wysiewu zmian;niektóre leki, w tym środki na nadciśnienie, lit czy sterydy;alkohol i papierosy - nasilają stan zapalny i utrudniają leczenie.
Czym grozi nieleczona łuszczyca?
Nieleczona łuszczyca to coś znacznie więcej niż problem estetyczny, to choroba, która potrafi uderzyć w cały organizm. Z czasem może zwiększać ryzyko rozwoju innych poważnych schorzeń: reumatoidalnego zapalenia stawów, choroby Leśniowskiego-Crohna, cukrzycy typu 2, chorób sercowo-naczyniowych czy przewlekłej niewydolności nerek. Wiele zależy od rodzaju łuszczycy i jej przebiegu: u części pacjentów zmiany utrzymują się latami w umiarkowanym nasileniu, u innych choroba może przybrać dramatyczny obrót.
Najcięższe, nieleczone postacie potrafią w krótkim czasie doprowadzić do erytrodermii łuszczycowej, kiedy stan zapalny obejmuje niemal całe ciało - skóra staje się czerwona, gorąca, łuszcząca się, a pacjent gorączkuje, ma dreszcze i czuje się rozbity. To sytuacja zagrożenia życia, wymagająca natychmiastowej hospitalizacji.
Jakie są możliwości leczenia łuszczycy?
U większości chorych leczenie rozpoczyna się od metod miejscowych: maści, kremów, pianek czy szamponów zawierających m.in. glikokortykosteroidy retinoidy, dziegieć, cygnolinę, kwas salicylowy czy mocznik. Ich zadaniem jest złagodzenie stanu zapalnego, ograniczenie łuszczenia i poprawa wyglądu skóry.
Jeśli zmiany są rozległe lub uporczywe, dermatolog może zaproponować terapię ogólną. Wówczas w grę wchodzi fototerapia, czyli naświetlanie skóry promieniami UVB lub UVA po podaniu leku światłouczulającego, a także leki doustne, takie jak metotreksat, cyklosporyna czy sulfasalazyna lub leflunomid. Każdy z nich działa inaczej: jedne hamują nadmierną aktywność układu odpornościowego, inne spowalniają namnażanie komórek skóry.
Łuszczyca, podobnie jak wiele innych chorób skóry, często wiąże się z niedoborem witaminy D. Z tego względu zaleca się jej suplementację, zwykle do 4000 j.m. dziennie. Witamina D wspiera regenerację skóry dotkniętej stanem zapalnym i może łagodzić przebieg choroby, poprawiając jednocześnie ogólną kondycję skóry.
Czy leczenie biologiczne jest przeznaczone tylko dla chorych z ciężką łuszczycą? Dla części pacjentów, u których tradycyjne metody zawodzą, medycyna ma w zanadrzu leczenie biologiczne. To nowoczesna forma terapii, która działa niezwykle precyzyjnie: blokuje konkretne cząsteczki prozapalne (głównie TNF-α, IL-17 czy IL-23), hamując nadreaktywny układ immunologiczny, który napędza chorobę. Efekt? U wielu osób zmiany skórne cofają się niemal całkowicie, a życie odzyskuje dawny rytm.
W Polsce leczenie biologiczne stosuje się u chorych z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą, którzy nie odpowiedzieli na inne terapie lub źle je tolerują. Niestety, wciąż jest to etap końcowy ścieżki terapeutycznej - dostęp ograniczają restrykcyjne kryteria programów NFZ. Terapia trwa zwykle 96 tygodni i jest ściśle monitorowana. Mimo to dla wielu pacjentów stanowi przełom, pozwala wrócić do pracy, normalnie funkcjonować i uwolnić się od ciężaru przewlekłego zapalenia skóry.
Czy łuszczycę da się wyleczyć?
Niestety, łuszczycy nie da się całkowicie wyleczyć. To choroba przewlekła, o zmiennym przebiegu, z okresami zaostrzeń i remisji. Ale dobra wiadomość jest taka, iż można ją skutecznie kontrolować. Dzięki nowoczesnym terapiom, odpowiedniej pielęgnacji i zdrowemu stylowi życia wielu pacjentów przez długie miesiące, a choćby lata, nie ma żadnych objawów.
Czy łuszczyca jest zaraźliwa?
Nie. Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną. Nie przenosi się przez dotyk, wspólne przedmioty ani bliski kontakt. To schorzenie autoimmunologiczne, a więc efekt nadreaktywności własnego układu odpornościowego, nie działania wirusów czy bakterii. Nie ma więc żadnego powodu, by unikać osób z łuszczycą - nie da się jej "złapać".
Źródła:
Jabłońska S., Majewski S., Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2022
Rudnicka L., Olszewska M., Rakowska A., Sar-Pomian M., Współczesna Dermatologia Tom 1., Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2022
Chen C, Che K, Guo Y, Effect of the age of onset on epidemiology, clinical features, and comorbidity of geriatric psoriasis. J Dermatol. doi: 10.1111/1346-8138.16856.
https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/wywiady/240368,luszczyca-choroba-calego-organizmu
CZYTAJ TAKŻE:
Nie każdy wie, iż to objaw przewlekłego stresu. Co oznacza i jak zwalczyć brzuch kortyzolowy?
