Utrzymanie protez zębowych w czystości i dobrej kondycji to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim zdrowia jamy ustnej. Regularna pielęgnacja pozwala uniknąć poważnych komplikacji, takich jak infekcje, stany zapalne czy nieprawidłowe dopasowanie protezy. Oto najważniejsze zalecenia dotyczące higieny i przechowywania protez zębowych.
Protezy zębowe stanowią powszechne i skuteczne rozwiązanie dla osób z brakami zębowymi. Dzięki postępowi we współczesnej protetyce możliwe jest przywrócenie pełnej funkcji żucia i estetyki uśmiechu. Jednak choćby najlepszej jakości proteza nie będzie spełniała swojej roli we adekwatny sposób, jeżeli nie będzie odpowiednio pielęgnowana. Brak regularnej higieny może prowadzić do powstawania stanów zapalnych błony śluzowej, bolesnych podrażnień i otarć, a także sprzyjać rozwojowi grzybicy jamy ustnej. Warto więc znać zasady dbania o protezy zębowe – od czyszczenia, przez przechowywanie, aż po wskazówki, czego unikać, by cieszyć się zdrowym uśmiechem przez długie lata.
Czytaj też: Rodzaje protez zębowych
Dlaczego trzeba dbać o protezy zębowe?
Regularna higiena protezy zębowej jest nieodzowna dla zachowania zdrowia całej jamy ustnej. Choć proteza wykonana jest ze specjalnych materiałów stomatologicznych i sama w sobie nie podlega procesom próchnicowym, to jednak stanowi powierzchnię, na której mogą osadzać się bakterie, resztki pokarmowe oraz złuszczony nabłonek. Te złogi stanowią idealne środowisko dla rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych, w tym grzybów Candida albicans, odpowiedzialnych za rozwój kandydozy jamy ustnej.
Zaniedbanie higieny protezy zębowej może również prowadzić do zapalenia błony śluzowej pod uzupełnieniem. Objawia się ono zaczerwienieniem, pieczeniem, bólem i nieprzyjemnym zapachem z ust. Utrzymywanie protezy w czystości jest więc nie tylko elementem codziennej rutyny higienicznej, ale przede wszystkim działaniem profilaktycznym chroniącym przed poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Jak często należy myć protezy zębowe?
Mycie protez zębowych powinno być wykonywane z taką samą regularnością, jak mycie naturalnych zębów – najlepiej po każdym posiłku, a co najmniej dwa razy dziennie. Codzienne czyszczenie nie tylko usuwa resztki jedzenia, ale również przeciwdziała powstawaniu płytki bakteryjnej i osadów, które mogą powodować nieprzyjemny zapach oraz przyczyniać się do infekcji.
Szczególnie istotna jest higiena wieczorna – przed snem proteza powinna zostać dokładnie wyczyszczona i przechowywana zgodnie z zaleceniami (o czym szerzej w kolejnych akapitach). W ciągu dnia – jeżeli nie ma możliwości umycia protezy – warto przynajmniej wykonać jej płukanie czystą wodą, aby usunąć pozostałości pokarmowe i ograniczyć namnażanie się bakterii.
Czytaj też: Proteza nylonowa – czym jest? Charakterystyka, wady i zalety, cena
Jak i czym czyścić protezy zębowe?
Skuteczne czyszczenie protez zębowych wymaga stosowania odpowiednich metod oraz środków, które nie uszkodzą materiału, z którego zostało wykonane uzupełnienie. W pierwszej kolejności należy usunąć protezę z jamy ustnej i przepłukać ją pod bieżącą wodą, aby pozbyć się luźnych resztek jedzenia. Następnie należy przejść do czyszczenia mechanicznego – dzięki szczoteczki protetycznej o miękkim włosiu, która nie uszkodzi powierzchni protezy, a jednocześnie umożliwi dokładne usunięcie osadu z trudno dostępnych miejsc, np. z powierzchni przylegających do dziąseł.
Zamiast zwykłej pasty do zębów – która może zawierać cząstki ścierne – należy stosować specjalne żele lub pianki przeznaczone do czyszczenia protez. Ich skład został opracowany tak, by skutecznie usuwać zabrudzenia bez ryzyka zarysowania struktury protezy. Oprócz czyszczenia mechanicznego, zalecane jest także regularne stosowanie preparatów chemicznych – tabletek czyszczących, które po rozpuszczeniu w wodzie tworzą roztwór o działaniu dezynfekującym i przeciwgrzybiczym. Taka swoista kąpiel, trwająca od kilku do kilkunastu minut, skutecznie usuwa bakterie, neutralizuje nieprzyjemne zapachy i pomaga utrzymać świeżość protezy.
Jak prawidłowo przechowywać protezę?
Właściwe przechowywanie protezy zębowej ma najważniejsze znaczenie dla utrzymania jej kształtu i adekwatności użytkowych. Po zdjęciu uzupełnienia należy postępować zgodnie z poniższymi zasadami.
• Protezę należy dokładnie oczyścić przed odłożeniem na noc lub na dłuższy czas.
• Protezy należy przechowywać w suchym, czystym i przewiewnym pojemniku, najlepiej z otworami wentylującymi.
• Wbrew stereotypowym opiniom, protez nie wolno przez długi czas przechowywać w wodzie, gdyż wilgoć sprzyja rozwojowi bakterii i grzybów, co może prowadzić do zakażeń jamy ustnej.
• Nie należy eksponować protezy na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, wysokiej temperatury ani trzymać jej w pobliżu źródeł ciepła, ponieważ może to doprowadzić do odkształceń materiału.
W przypadku nowoczesnych protez wykonanych z elastycznych materiałów oraz protez opartych na implantach zębowych zalecenia mogą się nieco różnić – warto więc kierować się instrukcjami otrzymanymi od dentysty.
Czytaj też: Protezy akronowe. Co warto o nich wiedzieć? Cena, wady i zalety
Higiena protezy zębowej – czego unikać?
W trosce o zdrowie jamy ustnej oraz adekwatności samej protezy należy wystrzegać się następujących błędów i zaniedbań.
• Nie należy spać w protezie – należy ją wyjmować na noc z jamy ustnej, gdyż całonocny kontakt protezy z błoną śluzową sprzyja rozwojowi drobnoustrojów i utrudnia regenerację tkanek.
• Do codziennego czyszczenia nie wolno używać zwykłych past do zębów ani detergentów – mogą one uszkodzić powierzchnię protezy.
• Nie należy zanurzać protezy w gorącej wodzie – wysoka temperatura prowadzi do jej odkształcenia.
• Nie wolno próbować samodzielnie naprawiać uszkodzonej protezy – każda ingerencja powinna być przeprowadzona przez specjalistę.
• Nie należy pomijać higieny jamy ustnej, choćby w przypadku całkowitego bezzębia – dziąsła, język i podniebienie wymagają codziennego oczyszczania, najlepiej miękką szczoteczką lub gazikiem.
Dbanie o protezę zębową to nie tylko kwestia estetyki, ale przede wszystkim warunek konieczny dla zachowania zdrowia jamy ustnej i ogólnego komfortu życia. Systematyczna i prawidłowo prowadzona higiena, obejmująca zarówno czyszczenie mechaniczne, jak i chemiczne, adekwatne przechowywanie oraz unikanie błędów w użytkowaniu pozwalają utrzymać protezę w doskonałym stanie przez wiele lat.
Warto pamiętać, iż choćby najnowocześniejsza proteza z czasem może wymagać korekty, wymiany lub dostosowania. Dlatego niezbędne są regularne wizyty kontrolne u stomatologa, który oceni stan protezy oraz błon śluzowych i zaleci ewentualne modyfikacje.
