Cukrzycowa choroba nerek
Cukrzycowa choroba nerek to strukturalne i czynnościowe uszkodzenie nerek, rozwijające się jako powikłanie cukrzycy, w wyniku przewlekłej hiperglikemii. Hiperglikemia wywołuje szereg zmian hemodynamicznych i metabolicznych, prowadzących do utraty funkcji nerek.
Uszkodzenia w nerkach wynikają z patologicznego procesu glikacji, czyli przyłączania glukozy do białek, budujących błony komórkowe, naczynia krwionośne i inne struktury nerek. Zmienione przez glikację białka tracą swoje funkcje, co wiąże się ze zmianą parametrów fizycznych, takich jak na przykład sztywność ścian naczyń krwionośnych czy błon komórkowych. Konsekwencją tego procesu jest pogorszenie filtracji kłębuszkowej, która jest głównym zadaniem nerek. Upośledzona filtracja kłębuszkowa prowadzi do przepuszczania do moczu niezbędnego w organizmie białka, albuminy, oraz zatrzymywania w nim substancji niepożądanych i toksycznych, które powinniśmy wydalić.Reklama
Albumina
Allbumina to główne białko osocza krwi, produkowane w wątrobie. Odgrywa ona kluczową rolę w utrzymaniu ciśnienia onkotycznego krwi, a także w transporcie substancji (np. hormonów czy leków), oraz w utrzymaniu płynów w organizmie. Albumina ma także funkcje buforującą - pomaga w utrzymaniu prawidłowego pH krwi, neutralizując nadmiar kwasów i zasad. Albumina niezbędna jest w naszych organizmach do prawidłowego funkcjonowania. W normalnych warunkach praktycznie nie wykrywa się jej w moczu, co jest świadectwem adekwatnego działania nerek. W przypadku nefropatii cukrzycowej to właśnie wydalanie albuminy z moczem, czyli tzw. albuminuria, jest pierwszym sygnałem, iż dzieje się coś niepokojącego.
Cukrzyca wywołuje takie zmiany w kłębuszkach nerkowych, które powodują zwiększoną przepuszczalność drobnych naczyń krwionośnych, co powoduje przedostawanie się albuminy z krwi do moczu. Jest to pierwszy sygnał uszkodzenia nerek. Nefropatia cukrzycowa powoduje stale utrzymujące się wydalanie albuminy z moczem >0.3 g/ dobę. Zwykle to właśnie albuminuria lub jawny białkomocz wykrywane są jako pierwszy objaw cukrzycowej choroby nerek.
Objawy nefropatii cukrzycowej
Objawy nefropatii cukrzycowej przypominają te same objawy, które wynikają z innych przewlekłych schorzeń nerek. W przebiegu nefropatii cukrzycowej może dochodzić do obrzęków, zwłaszcza wokół kostek i twarzy, związanych z zatrzymywaniem wody w organizmie, nadciśnienia tętniczego, które trudno jest opanować choćby lekami oraz ogólnego pogorszenia samopoczucia. W zaawansowanej chorobie mogą dojść wymioty, nudności, skurcze mięśni i brzydki zapach z ust. W przebiegu choroby dochodzi do zmian częstotliwości wydalania moczu: może wystąpić zarówno częstomocz jak i zmniejszenie ilości wydalanego moczu.
Rozpoznanie cukrzycowej choroby nerek
Badania w kierunku cukrzycowej choroby nerek należy przeprowadzić u osób z cukrzycą typu 1. po pięciu latach od jej rozpoznania, a u osób z cukrzycą typu 2. od razu po jej rozpoznaniu. Aby ustalić rozpoznanie nefropatii cukrzycowej należy wykonać badania na obecność albuminy w moczu i ustalić wskaźnik przesączania kłębuszkowego GFR z krwi. Oznacza się wówczas współczynnik albumina/ kreatynina w przygodnej próbce moczu i pobiera krew na oznaczenie kreatyniny i GFR.
Rozpoznanie musi dotyczyć osoby, która choruje na cukrzycę. Warto zwrócić uwagę, iż rozpoznanie można postawić tylko u osoby, która wykonała co najmniej dwa oznaczenia albuminy w moczu w ciągu pół roku, u której wynik wskazywał na albuminurię.
Ponadto, należy wykluczyć niezależne od cukrzycy inne formy przewlekłej choroby nerek, która może również występować u osób z cukrzycą. jeżeli u chorego stwierdza się albuminurię, ale glukoza utrzymuje się w zakresach norm, a także nieobecne są inne powikłania cukrzycy, należy rozważyć diagnostykę innych schorzeń nerek. Wykluczyć należy także zakażenie układu moczowego, które również może się objawiać albuminurią lub białkomoczem.
Nefropatia - leczenie
W zapobieganiu i leczeniu nefropatii cukrzycowej najlepsze rezultaty uzyskuje się utrzymując metaboliczne wyrównanie cukrzycy, czyli utrzymując poziom glukozy w normie. Jest to najskuteczniejsza strategia działania w przypadku cukrzycowej choroby nerek. Ponadto, lekarz może zalecić stosowanie specjalnych leków nefroprotekcyjnych, czyli chroniących nerki. Należą do nich inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) i blokery receptora angiotensynowego (ARB), inhibitory SGLT2, agoniści receptora GLP-1 oraz finerenon. U osób z nefropatią cukrzycową powinien być stosowany co najmniej jeden lek z tej grupy, ze względu na jego działanie ochronne na nerki.
Ponadto, chorzy powinni pamiętać o diecie z ograniczeniem białka, sodu i nadmiernych ilości kofeiny. Należy również unikać narażenia na czynniki nefrotoksyczne, takie jak niektóre leki czy kontrast, podawany w badaniach radiologicznych.
Źródła:
https://www.mp.pl/cukrzyca/powiklania/66473,cukrzycowa-choroba-nerek-cchn-dawniej-nefropatia-cukrzycowa Praca zbiorowa, Interna Szczeklika 2023, Medycyna Praktyczna, Kraków 2023.
CZYTAJ TAKŻE:
