Zatkanie i ból uszu, a czasem choćby chwilowa utrata słuchu w czasie podróży samolotem to dla jednych tylko czasowy dyskomfort, dla innych dolegliwości, które mogą utrzymywać się jeszcze długo po wylądowaniu. Skąd bierze się ten problem?
Uczucie zatkania uszu to naturalna reakcja organizmu na nagłą zmianę ciśnienia w kabinie. Podczas startu i lądowania samolotu dochodzi do szybkiej zmiany wysokości, a co za tym idzie – także ciśnienia atmosferycznego. Organizm stara się wyrównać te zmiany, zwłaszcza w takich miejscach jak zatoki przynosowe i ucho środkowe. Ponieważ przewody prowadzące do tych struktur, np. trąbka słuchowa i ujścia zatok, są dość wąskie, proces wyrównywania ciśnienia może być opóźniony i nierzadko gwałtowny. Może to powodować uczucie zatkanego ucha, rozpierania w głowie, a czasem choćby ból, zwłaszcza w uszach. Są to zwykle przejściowe dolegliwości i ustępują po kilku minutach lub po wyrównaniu ciśnienia.
U osób z przewlekłymi chorobami laryngologicznymi, infekcjami dróg oddechowych – objawy mogą być nasilone i długotrwałe. Większe dolegliwości będą odczuwać osoby cierpiące na przewlekłe zapalenie zatok, posiadające skrzywioną przegrodę nosową lub przerośnięte małżowiny nosowe dolne oraz pacjenci z infekcyjnym lub alergicznym nieżytem nosa. U osób zdrowych uczucie zatkanego ucha utrzymuje się dosłownie kilka minut, natomiast u osób z problemami laryngologicznymi – dłużej. Pacjenci, którzy mają infekcję, są narażeni choćby na wysięk w uchu (objawy do 3 miesięcy) lub na wysiękowe zapalenie uszu (powyżej 3 miesięcy).
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeżeli ból i uczucie zatkania trwa ponad dobę, należy umówić się na konsultację ze specjalistą. Im szybciej skorzystamy z pomocy lekarza, tym krócej będziemy się leczyć.
Jakie są przeciwwskazania do latania?
Dla osób z infekcjami górnych dróg oddechowych jest względne przeciwwskazanie – w przypadku aktywnej infekcji ryzyko podróży samolotem wzrasta – może dojść do tzw. urazu ciśnieniowego. To uszkodzenie struktur głównie ucha środkowego, ale czasami również wewnętrznego, spowodowane nagłą zmianą ciśnienia. Organizm próbuje je wyrównać przez trąbkę słuchową, która łączy ucho środkowe z gardłem. jeżeli ta wymiana powietrza jest utrudniona, powstaje nadciśnienie lub podciśnienie w uchu środkowym, które może doprowadzić do: wciągnięcia lub pęknięcia błony bębenkowej, krwawienia w uchu, ostrego bólu, czasowego pogorszenia lub utraty słuchu, szumów usznych, zawrotów głowy.
Jeżeli mamy infekcję górnych dróg oddechowych lub zatok, warto odpowiednio się przygotować. Specjaliści zalecają konsultację z laryngologiem, który ustali, jakie środki farmakologiczne można stosować. Są to zwykle leki obkurczające błonę śluzową jamy nosowej, które przyjmuje się miejscowo, do nosa (np. spray z ksylometazoliną) lub ogólnie (są to zwykle leki z pseudoefedyrną). Warto dodać, iż spray lub żel należy podać w pozycji siedzącej lub stojącej, następnie odchylić głowę do tyłu i odczekać kilka sekund, aby poczuć, iż lek dostał się do gardła. jeżeli nie, należy podać drugą dawkę.
Czy częste latanie może wpływać na problemy z uszami?
Raczej nie ma to związku. o ile epizodów jest więcej niż jeden, należy rozważyć leczenie zachowawcze, np. w postaci sterydoterapii donosowej, albo zabieg operacyjny, np. gdy pacjent ma skrzywioną przegrodę nosową, przewlekłe zapalenie zatok przynosowych i są do tego wskazania.
Na powikłania bardziej narażeni są dorośli. Co prawda dzieci częściej mają problemy z uszami ze względu na to, iż mają proste i szerokie trąbki słuchowe (kanały łączące ucho środkowe z gardłem). Wyrównanie ciśnienia w związku z tym u najmłodszych jest prostsze niż u dorosłych. U dzieci zaleca się picie czy karmienie piersią – obie te czynności pomagają otwierać trąbkę słuchową, co ułatwia wyrównanie ciśnienia w uchu środkowym. Ssanie smoczka także może pomóc. Starszym dzieciom zalecane są gumy do żucia, lizaki – wszystko to, co pobudza połykanie i pracę mięśni gardła.
Jakie metody pomagają zapobiec zatkaniu uszu?
Po pierwsze, pomocne może być żucie gumy, ssanie cukierków lub częste połykanie śliny. Czynności te aktywują mięśnie gardła, które wspomagają otwieranie trąbki słuchowej. Umożliwia to przepływ powietrza między gardłem a uchem środkowym, co prowadzi do wyrównania ciśnienia po obu stronach błony bębenkowej.
Po drugie, warto zastosować tzw. manewr Valsalvy, polegający na zatkaniu nosa i próbie wydmuchania powietrza przy zamkniętych ustach. Technika ta zwiększa ciśnienie w nosogardle, co może pomóc w otwarciu trąbek słuchowych.
Na rynku dostępne są jeszcze specjalne zatyczki, zawierające filtry które stopniowo wyrównują ciśnienie w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Pomagają więc przystosować się do zmian ciśnienia w samolocie i zmniejszają uczucie zatkania i mogą zapobiegać wystąpieniu dolegliwości bólowych. Pomocne mogą być także zatyczki do uszu lub słuchawki z aktywnym systemem wygłuszania – ich rolą jest redukcja hałasu, co jest ważne zwłaszcza przy długich lotach.
Foto: freepik.com
