Depresja wieku późnego (ang. late-life depression, LLD) ze względu na starzejące się społeczeństwo stanowi coraz większe wyzwanie dla medycyny. Ma ogromny wpływ na zdrowie fizyczne i psychiczne, nasilając spadek funkcji poznawczych, niepełnosprawność funkcjonalną i współistniejące choroby przewlekłe.
Według najnowszych danych częstość występowania depresji wśród osób starszych jest zauważalnie wyższa w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Jej objawy są często błędnie przypisywane procesowi starzenia, co prowadzi w zbyt wielu przypadkach do opóźnionego lub niewystarczającego leczenia. Depresja nie tylko wpływa na zdrowie psychiczne osób starszych. Zwiększa także ryzyko problemów ze zdrowiem fizycznym, w tym chorób układu krążenia, cukrzycy typu 2 i choroby Alzheimera. W związku z tym szybka identyfikacja i radzenie sobie z depresją u starszych pacjentów ma ogromne znaczenie.
Dostępnych jest wiele danych, które potwierdziły, iż określone składniki odżywcze, w tym witamina D, witaminy z grupy B i witamina C, mogą łagodzić zaburzenia nastroju poprzez wspomaganie procesów związanych z neuroplastycznością, regulację metabolizmu homocysteiny i usuwanie wolnych rodników. Nowe badania wskazują na obiecujące działanie suplementacji konkretnymi witaminami także w leczeniu depresji osób starszych, czyli LLD.
- Czytaj również: Suplementacja wzmacniająca odporność – dowiedz się więcej!
W czasopiśmie Frontiers opublikowano przegląd badań naukowych oceniających wpływ suplementacji witamin z grupy B, witaminy D, A, C i E na przebieg leczenia LLD. Korzystne działanie omawianych składników opiera się na różnych mechanizmach działania. Między innymi wpływają na mitochondria, stany zapalne i stres oksydacyjny (które są silnie powiązane z depresją), a także przez regulację ilości i działania neuroprzekaźników.
Podawanie witamin wykazywało również synergistyczne korzyści w poprawie nastroju i funkcji poznawczych u pacjentów z depresją i łagodnymi zaburzeniami poznawczymi. Z kolei w połączeniu z kwasami tłuszczowymi omega-3 wzmacniało działanie neuroprotekcyjne.
Witaminy z grupy B
Dostępne badania wskazują, iż LLD jest ściśle związana z zaburzeniami metabolizmu energetycznego, potencjalnie wynikającymi z upośledzonej funkcji mitochondriów i przewlekłego stanu zapalnego, prowadzącego do zaniku neuronów i stresu oksydacyjnego.
Witaminy z grupy B odgrywają centralną rolę w utrzymaniu zdrowia układu nerwowego poprzez regulację kluczowych ścieżek metabolizmu energetycznego. Dowody kliniczne wskazują, iż niskie poziomy witamin B1, B5, B6 i B9 są powszechne wśród pacjentów z LLD. Ich niedobory istotnie korelują z nasileniem depresji i szybkością pogorszania się funkcji poznawczych.
- Czytaj również: Pojawienie się depresji u seniorów, a wsparcie farmaceutów
Dostępne dane wskazują, iż przywrócenie zalecanego stężenia witamin z grupy B poprzez suplementację lub odpowiednią dietę może wspomagać metabolizm energetyczny w układzie nerwowym, a tym samym hamować objawy depresji wieku późnego. Wiadomo również, iż witaminy z grupy B łagodzą skutki neurotoksyczności homocysteiny.
Suplementacja witaminy A
Karotenoidy, czyli prekursory wit. A, to grupa rozpuszczalnych w tłuszczach związków o adekwatnościach antyoksydacyjnych, immunomodulacyjnych i neuroprotekcyjnych. Można je podzielić na karoteny (takie jak α -karoten, β -karoten, γ -karoten i likopen) i ksantofile (takie jak luteina, zeaksantyna i β-kryptoksantyna).
- Czytaj również: Witamina B1 – działanie i źródła. Jak objawia się brak tiaminy w organizmie?
Autorzy przeglądu doszli do wniosku, iż podwyższone poziomy zeaksantyny i β-karotenu w osoczu są istotnie związane ze zmniejszonym ryzykiem depresji u osób starszych. Ponadto stwierdzili, iż całkowite stężenia karotenoidów i β-karotenu mają potencjalny efekt ochronny przed neurodegeneracją związaną z wiekiem.
Witaminy C, D i K
Witamina C (kwas askorbinowy), istotny przeciwutleniacz, wywiera wielowymiarowe działanie ochronne na zdrowie osób starszych poprzez wychwytywanie wolnych rodników, wspomaganie syntezy kolagenu i modulację funkcji układu odpornościowego. Według nowoopubikowanego przeglądu spożycie witaminy C w diecie jest odwrotnie proporcjonalne do częstości występowania depresji, szczególnie wśród starszych kobiet. Antyoksydanty, szczególnie witamina C i E, przeciwdziałają uszkodzeniom neuronów przez wolne rodniki, związanym z nasileniem depresji.
Witamina D wpływa na rytm dobowy. Niedobór tej witaminy jest istotnym czynnikiem ryzyka zaostrzenia depresji w podeszłym wieku. Zakłóca równowagę neuroprzekaźników, sygnalizację wapniową i mechanizmy antyoksydacyjne. Badania kliniczne wskazują jednoznacznie, iż niedobór witaminy D (<20 ng/ml) koreluje z podwyższonym ryzykiem depresji.
- Czytaj również: Suplementacja witaminy D3- dlaczego jest taka ważna
Co godne uwagi, witamina K2 łagodzi zaburzenia poznawcze i zaburzenia nastroju związane z LLD. Dzieje się to przez regulację autofagii mitochondrialnej (czyli usuwaniu uszkodzonych lub dysfunkcyjnych mitochondriów z komórki). Odgrywa ona znaczącą rolę w utrzymaniu zdrowia komórki i homeostazy neuroprzekaźników, szczególnie serotoniny.
Konieczne bardziej szczegółowe badania
Jak podkreślają naukowcy, dostępne dowody wskazują na istotne znaczenie suplementacji w leczeniu depresji osób starszych. Niemniej ze względu na zmienność dawek, biodostępność i czynniki specyficzne dla konkretnych populacji osób badanych wciąż są jeszcze zbyt niejednoznaczne i niejednorodne.
– Potrzeba nowych, bardziej szczegółowych badań, aby określić konkretne optymalne dawki oraz określić rzeczywisty wpływ suplementacji witaminowej w połączeniu z farmakoterapią i psychoterapią – tłumaczą autorzy przeglądu.
Źródła:
- https://www.frontiersin.org/journals/nutrition/articles/10.3389/fnut.2025.1551375/full
©MGR.FARM
