Badanie świadomości emocji wśród nastolatków przeprowadzone w ramach programu „POLećmy ze wsparciem”* pokazało, iż ponad połowa (53%) zawsze bądź często zastanawia się nad własnymi uczuciami, jedynie 7% je ignoruje. 46% nastolatków deklaruje, iż niemal zawsze panuje nad emocjami. Prawie połowa badanych (44%) przyznaje, iż w ich domu rodzinnym otwarcie rozmawia się o uczuciach i to właśnie tam nabywa się umiejętności radzenia sobie z emocjami.
Temat jest jednak bardziej złożony, a dane dotyczące zdrowia psychicznego młodzież alarmujące. Jak wspierać młodych ludzi w tym trudnym okresie dorastania?
Samotny jak nastolatek
Mimo iż w wielu domach otwarcie mówi się o emocjach (przynajmniej na poziomie deklaracji), aż 81% nastolatków przyznaje, iż zdarza się im ukrywać uczucia przed otoczeniem. Co trzeci młody człowiek robi to, ponieważ nie chce zamartwiać innych, a co czwarty (24%) obawia się negatywnej oceny.
W trudnych emocjonalnie sytuacjach nastolatki wybierają samotność. Zdecydowanie najczęściej uciekają wówczas w muzykę – to sposób aż 65% badanych. Muzyka pomaga nastolatkom zarówno podczas napadów złości (59%), jak i smutku (61%). Co czwarty uprawia sport (znacznie częściej są to chłopcy). Dziewczyny chętniej rozmawiają z przyjaciółką bądź dają upust emocjom, płacząc. Na „smutki” pomagają też seriale (32%). Co trzeci nastolatek odreagowuje… grając na komputerze.
– Badania pokazują, jak wiele jeszcze zostało do zrobienia przez nas, dorosłych, w kontekście wagi zdrowia psychicznego. Młodzi wprawdzie są bardzo świadomi znaczenia dobrostanu – 73% badanych nastolatków uważa, iż zdrowie psychiczne jest tak samo ważne jak zdrowie fizyczne, a dla 1/5 jest choćby ważniejsze – ale często nie są wyposażeni w wiedzę, jak do niego dążyć, jak o emocjach rozmawiać „tak naprawdę”. A to właśnie jeden z kluczowych elementów. Nastolatek, który lepiej rozumie siebie, przestaje być tykającą bombą. To rola nas, dorosłych, by o edukację na temat emocji zadbać – mówi Sylwia Wyszyńska (pedagog specjalny, terapeuta) na co dzień pracujący z młodzieżą.
Edukacja psychologiczna.
Niemal 40% pokolenia Zet wskazało, iż zgadza się ze stwierdzeniem „co cię nie zabije, to cię wzmocni”. A to pokazuje, jak wiele pozostało do zrobienia w kontekście psychoedukacji i stereotypowych stwierdzeń utrwalanych z pokolenia na pokolenie.
POL, widząc tę potrzebę, w kolejnej odsłonie programu „POLećmy ze wsparciem”, wspólnie z merytorycznym wsparciem Polskiej Akcji Humanitarnej przygotował karty edukacyjne dla nastolatków.
– Bez względu na odcień i stopień intensywności wszystkie emocje i uczucia są okej, a przeżywanie ich jest nieodłączną częścią bycia człowiekiem. Emocje są w nas codziennie i dostarczają nam ważnych informacji o tym, jak się mamy z tym, co dzieje się wokół nas albo jakie myśli nam towarzyszą. Pracując na co dzień z młodzieżą, widzimy, jak ważne jest, by młodym ludziom o tym przypominać, choćby jeżeli zapewniają, iż o tym wiedzą. Dlatego Polska Akcja Humanitarna we współpracy z POL opracowała specjalne „Karty EmocJA”, które pomogą zarówno pedagogom, jak i opiekunom rozmawiać z młodzieżą o emocjach – mówi Yuliia Tkachuk, ekspertka merytoryczna programu Pajacyk Pomoc Psychospołeczna.
Zestaw składa się z 10 kart, dotyczących takich emocji jak smutek, wstyd, złość czy strach. Są uzupełnione o praktyczne wskazówki dotyczące tego, jak sobie z nimi radzić i jak prosić o pomoc. Można z nich korzystać w dowolnej kolejności – a refleksje zapisywać lub odpowiadać tylko w myślach. Karty mają atrakcyjną formę i sprawdzą się zarówno w pracy indywidualnej, jak i z bliską osobą.
– Karty stworzyliśmy na bazie doświadczeń z trzech lat programu Pajacyk Pomoc Psychospołeczna. Wierzymy, iż to materiał, który świetnie sprawdzi się w praktycepsychologicznej – dodaje Julia Włodarska.
Kluczem do ogólnego dobrostanu psychicznego są emocje. Jednym z pierwszych kroków jest umiejętność ich rozpoznawania. Karty, które w tym pomogą można bezpłatnie pobrać ze strony https://polecmyzewsparciem.pl/materialy.
***
Badanie świadomości emocji wśród nastolatków przeprowadzone w dniach 3-20.06.2024, zrealizowane przez TEB Research na zlecenie producenta papieru POL. Badanie zostało zrealizowane techniką CAWI w całej Polsce. Łącznie przeprowadzono 1000 wywiadów wśród uczniów szkół średnich (LO i technikum), w wieku 14-18 lat. Baza respondentów TEB Edukacja.
