Nowe horyzonty terapii ADHD: co się stanie, gdy połączymy prąd i emocje?

centrumalma.pl 6 dni temu

Czytelniczko, Czytelniku, Droga Osobo z ADHD — ten tekst jest dla Ciebie. Tak, dla Ciebie, który/a zaczynasz pięć zadań jednocześnie i zapominasz, gdzie był ten fajny artykuł (spokojnie, mamy źródła!). Ale też dla Was, przyszłych i obecnych psychologów, psychiatrów i terapeutów, którym zależy na konkretnym, naukowym podejściu bez owijania w bawełnę.

ADHD u dorosłych – jak to adekwatnie wygląda?

Zacznijmy od rozprawienia się z jednym mitem: ADHD to nie tylko dziecięca przypadłość. U około 60% osób objawy utrzymują się również w dorosłości (Wilens & Spencer, 2010). Trudności w koncentracji, organizacji czasu, zapominanie o rachunkach i niekontrolowane wybuchy emocji? Tak, to nie tylko „roztargnienie” czy „taki charakter”.

Do tego dochodzi problem diagnostyczny: wielu dorosłych przez lata żyje z niezdiagnozowanym ADHD, mylonym z depresją, lękiem, wypaleniem czy „cechami osobowości”.

DBT – Terapia dla borderline, która pokochała ADHD

Terapia dialektyczno-behawioralna (DBT), stworzona przez Marshę Linehan, początkowo miała pomóc osobom z zaburzeniem osobowości z pogranicza. Ale wiecie co? ADHD-owcy też ją pokochali – bo działa!

DBT to cztery najważniejsze moduły:

Uważność – czyli jak wreszcie zauważyć, iż umysł poleciał w kosmos.
Tolerancja na dyskomfort – bo życie to nie bajka, a nie każda emocja wymaga natychmiastowej reakcji.
Regulacja emocji – game changer dla ADHD.
Efektywność interpersonalna – czyli jak nie rzucić telefonem po trzecim „dzwonię później”.

Badania pokazują, iż DBT zmniejsza impulsywność i poprawia regulację emocji u osób z ADHD (Hirvikoski et al., 2011; Fleming et al., 2015).

tDCS – Elektryczne wsparcie dla Twojego mózgu

Przezczaszkowa stymulacja prądem stałym (tDCS) to jak espresso dla kory przedczołowej – ale bez kawy. Małe elektrody, 1-2 mA prądu i bum – Twoje neurony zaczynają współpracować.

Co daje tDCS?

Lepsza pamięć robocza
Większa selektywna uwaga
Lepsze hamowanie reakcji (czyli mniej wrzasków na Zoomie)
Elastyczność poznawcza (bo zmiana planów to nie koniec świata)

tDCS moduluje aktywność mózgu i zwiększa plastyczność synaptyczną (Cachoeira et al., 2017; Salehinejad et al., 2020).

A co jeśli… połączymy DBT i tDCS?

Czyli: emocje + prąd = więcej niż suma części?

Badanie opublikowane w Journal of Attention Disorders (Basiri et al., 2023) oraz cytowane przez ADDitude Magazine (2024) rzuca nowe światło na leczenie ADHD.

W badaniu wzięło udział 80 dorosłych z ADHD, podzielonych na 4 grupy: sama DBT, samo tDCS, obie metody razem oraz grupa kontrolna.

Grupa łączona (tDCS + DBT) uzyskała najlepsze efekty:

Lepsza koncentracja i pamięć robocza
Mniej impulsywności
Poprawa regulacji emocji
Mniej stresu

Dlaczego? Bo tDCS przygotowuje mózg do zmiany, a DBT daje narzędzia, by te zmiany wdrożyć i utrwalić.

A w praktyce?

Coraz więcej ośrodków, jak np. Centrum Terapii Alma, oferuje programy łączone – zintegrowane DBT i sesje tDCS. Co ważne, to nie magia ani placebo – to naukowo wsparty, indywidualnie dobrany proces terapeutyczny, który daje trwałe efekty.

Podsumowanie dla ADHD-owców i specjalistów:

ADHD u dorosłych to realne wyzwanie, nie „fanaberia”.
DBT świetnie wspiera kontrolę emocji i impulsywność.
tDCS wspomaga funkcje wykonawcze mózgu.
Połączenie tych metod daje synergiczne efekty – większe niż każda z osobna.
Warto iść w stronę terapii integracyjnych, opartych na dowodach. Kto powinien rozważyć DBT + tDCS? Dorośli z ADHD i intensywnymi emocjami
Osoby, u których leki nie działają lub są przeciwwskazane
Pacjenci z ADHD + depresja/lęk
Osoby z bardzo wysoką impulsywnością
Ci, którzy „chcą, ale nie ogarniają” terapii tradycyjnej

Bibliografia:

Basiri, N., et al. (2023). Journal of Attention Disorders, 27(1), 57-66.
Hirvikoski, T., et al. (2011). Behavior Research and Therapy, 49(8), 508–515.
Fleming, A. P., et al. (2015). Journal of Clinical Psychology, 71(6), 543–565.
Cachoeira, C. T., et al. (2017). Arquivos de Neuro-Psiquiatria, 75(12), 850-856.
Salehinejad, M. A., et al. (2020). Journal of Attention Disorders, 24(3), 213-222.
Wilens, T. E., & Spencer, T. J. (2010). Psychiatric Clinics of North America, 33(3), 447–468.
ADDitude Magazine. (2024). “New Combined Therapies for Adult ADHD.”