Nowa definicja klasy średniej. Tyle musisz zarabiać, by się do niej zaliczać

Przynależność do klasy średniej od lat stanowi wyznacznik stabilności finansowej i pozycji społecznej. Jednak kryteria tej klasyfikacji ulegają zmianom. Nowe podejście do definiowania klasy średniej, opracowane przez niemieckich naukowców, wprowadziło istotne modyfikacje w stosunku do dotychczasowych standardów stosowanych przez OECD. Co więcej, badania pokazują, iż w różnych regionach Polski progi zarobkowe kwalifikujące do klasy średniej znacząco się różnią.

Fot. Warszawa w Pigułce

Nowa metodologia określania klasy średniej

Jak poinformował Business Insider, innowacyjne podejście do definiowania klasy średniej, zaproponowane przez niemieckich naukowców, opiera się na dwóch fundamentalnych założeniach, które znacząco różnią się od dotychczasowych standardów stosowanych przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD).

Pierwszym z nich jest ustalenie, iż singiel zalicza się do klasy średniej, jeżeli jego zarobki mieszczą się w przedziale 80-150 procent mediany wynagrodzeń w badanej grupie. Jest to przedział, który obejmuje osoby o dochodach nieznacznie poniżej średniej aż do półtorakrotności tej wartości.

Drugie założenie dotyczy par i rodzin. Według nowej metodologii, dochody pary mieszkającej wspólnie, które kwalifikują do klasy średniej, nie są prostą dwukrotnością zarobków singla. Zamiast tego oblicza się je przy użyciu specjalnego współczynnika, który jest uzależniony od liczby oraz wieku dzieci w rodzinie. Na przykład, para bezdzietna musi zarabiać 1,5 razy więcej niż singiel, aby znaleźć się w klasie średniej, natomiast rodzina z dwójką małych dzieci i nastolatkiem w wieku 16 lat musi osiągać dochód 2,6 razy wyższy.

Kluczowym elementem nowej definicji jest tzw. koncepcja ważenia potrzeb, która wprowadza bardziej realistyczne podejście do oceny sytuacji finansowej gospodarstw domowych. Jak wyjaśniono w publikacji Instytutu Niemieckiej Gospodarki, koncepcja ta „uwzględnia fakt, iż życie staje się bardziej opłacalne, gdy kilka osób mieszka razem oraz iż dzieci potrzebują mniej pieniędzy niż dorośli”.

Oznacza to, iż metodologia bierze pod uwagę efekt skali, który występuje w przypadku wspólnego gospodarowania. Dwie osoby mieszkające razem nie potrzebują dwukrotnie większego mieszkania, nie zużywają dwukrotnie więcej prądu czy gazu, a wiele przedmiotów codziennego użytku może być współdzielonych. Podobnie, potrzeby finansowe dzieci są różne od potrzeb dorosłych, a ich koszt utrzymania zależy również od wieku.

To podejście pozwala na bardziej precyzyjne określenie, jakie dochody są niezbędne dla zapewnienia danej rodzinie standardu życia odpowiadającego klasie średniej, z uwzględnieniem jej specyficznej struktury i potrzeb.

Regionalne różnice w progach dochodowych

Przynależność do klasy średniej w Polsce jest silnie uzależniona od miejsca zamieszkania. Największe dysproporcje widać między dużymi aglomeracjami a mniejszymi miejscowościami, co jest bezpośrednio związane z różnicami w kosztach życia i poziomie płac.

Według danych przytoczonych przez Business Insider, singiel mieszkający w Warszawie musi zarabiać między 5200 a 9800 złotych netto miesięcznie, aby mógł zostać uznany za członka klasy średniej. W przypadku rodziny z dwójką małych dzieci miesięczny dochód gospodarstwa domowego powinien wynosić od 11000 do 20500 złotych. Warszawa wraz z okolicznymi gminami to region o najwyższych progach kwalifikacyjnych do klasy średniej w całym kraju.

Tuż za stolicą plasują się Kraków i Dolny Śląsk, gdzie również wymagane są stosunkowo wysokie dochody. W Krakowie przedstawiciel klasy średniej musi zarabiać między 4755 a 8916 złotych netto (singiel) lub między 7133 a 13374 złotych (para). We Wrocławiu progi te wynoszą odpowiednio 4664-8745 złotych dla singla i 6996-13117 złotych dla pary.

Sytuacja wygląda zupełnie inaczej w mniejszych miejscowościach. Przykładowo, w gminie Śliwice w województwie kujawsko-pomorskim próg zaliczenia do klasy średniej dla singla wynosi zaledwie 3147-5901 złotych, a dla pary 4721-8852 złotych. Ta różnica doskonale ilustruje ekonomiczne rozwarstwienie pomiędzy różnymi częściami kraju.

Analizy ekonomiczne z nową metodologią?

Nowa definicja klasy średniej ma istotne znaczenie zarówno dla analiz ekonomicznych, jak i dla indywidualnej oceny własnej sytuacji finansowej. Pozwala ona na bardziej realistyczne porównanie standardu życia różnych typów gospodarstw domowych oraz lepsze zrozumienie, jakie dochody są niezbędne dla osiągnięcia określonego poziomu życia w danym regionie.

Dla osób zastanawiających się nad własną przynależnością do klasy średniej, nowa metodologia oferuje bardziej precyzyjne ramy odniesienia. Zamiast porównywać swoje zarobki z ogólnokrajowymi, abstrakcyjnymi wskaźnikami, można teraz odnieść je do bardziej specyficznych progów, uwzględniających zarówno lokalny kontekst ekonomiczny, jak i strukturę rodziny.

To podejście może również pomóc w lepszym zrozumieniu realnych nierówności ekonomicznych występujących pomiędzy różnymi regionami Polski oraz pomiędzy różnymi typami gospodarstw domowych.