Niepokój o finansowanie pilotażu centrów zdrowia psychicznego

NFZ nie przedstawił dotąd jasnych informacji na temat finansowania psychiatrii w 2025 r. – zwraca uwagę dr Marek Balicki. Jak zauważył, wydatki na psychiatrię będą niższe niż w 2024 r., a koszty pilotażu centrów zdrowia psychicznego zaplanowano tylko na pół roku.

Dr Balicki, były minister zdrowia, psychiatra i członek rady ds. zdrowia psychicznego przy ministrze zdrowia powiedział PAP, iż w wielu ośrodkach do końca była niepewność, co wydarzy się po 30 czerwca. Wtedy miał zakończyć się pilotaż psychiatrycznej opieki środowiskowej realizowanej w centrach zdrowia psychicznego. Resort zdrowia w maju zdecydował się na przedłużenie pilotażu do końca roku – rozporządzenie w tej sprawie Ministerstwo Zdrowia przekazało do konsultacji. Marek Balicki zaznaczył, iż w projekcie planu finansowego NFZ na 2025 r. jest przewidziana kwota tylko na pół roku finansowania pilotażu. Przypomniał też, iż planu tego do tej pory nie zatwierdził minister finansów.

Jerzy Gryglewicz, ekspert Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego przypomina, iż decyzja MZ o przedłużeniu pilotażu oznacza, iż NFZ musi znaleźć pieniądze na jego finasowanie przez dodatkowe pół roku – “Jesteśmy w finansowym chaosie, ale decyzja MZ zobowiązuje Fundusz do znalezienia dodatkowych pieniędzy”. Według eksperta niezatwierdzenie planu finansowego na 2025 r. przez ministra finansów nie jest przeszkodą.

PAP zapytała w poniedziałek Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia o źródła finansowania pilotażu CZP przez dodatkowe pół roku. NFZ poinformował PAP, iż informacje o finansowaniu pilotażu są w ocenie skutków regulacji projektu. MZ do czasu nadania depeszy nie odpowiedziało na pytania PAP. W ocenie skutków regulacji projektu przedłużającego pilotaż CZD podkreślono, iż wynikające z niego koszty zostaną pokryte ze środków NFZ, bez potrzeby ich zwiększania oraz konieczności uruchamiania funduszu zapasowego. Resort zdrowia wskazał pozycję B2.21.1 w planie finansowym NFZ na 2025 r., która zakłada finansowanie pilotaży w centrach zdrowia psychicznego w wysokości 1 mld 284 mln 684 tys. zł.

Według Marka Balickiego NFZ nie przedstawił dotąd jasnych informacji na temat finansowania i funkcjonowania psychiatrii w 2025 r. Podkreślił, iż zaplanowana łączna kwota wydatków na psychiatrię i pilotaż CZP jest mniejsza, niż wydatki NFZ na te cele w 2024 r. Ocenił, iż dodanie pieniędzy na pilotaż w drugim półroczu nie spowoduje odczuwalnej zmiany. Z danych z planów finansowych NFZ wynika, iż w 2025 r. będą one niższe o 330 mln 32 tys. zł niż w 2024 r. Niezatwierdzony plan NFZ na 2025 r. zakłada wydatki na opiekę psychiatryczną i leczenie uzależnień w kwocie 6 mld 191 mln 562 tys. zł. Daje to łącznie z zaplanowanymi w dokumencie kosztami pilotażu CZP 7 mld 476 mln 246 tys. zł. Natomiast ostateczny plan finansowy NFZ na 2024 r. określił koszty opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień na 5 mld 728 mln 925 tys. zł, a koszt pilotażu CZP na 2 mld 077 mln 353 tys. zł, co łącznie daje 7 mld 806 mln 278 tys. zł.

Marek Balicki zauważył, iż MZ nie przedstawiło dotąd rozwiązań systemowych, które zapewnią działanie centrów po zakończeniu pilotażu – “To zmarnowane półtora roku”. Podkreślił, iż rekomendacje w tej sprawie przygotowała grupa robocza Kongresu Zdrowia Psychicznego i Porozumienia na rzecz realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Balicki zaznaczył, iż uwzględniają one doświadczenia z pilotażu centrów zdrowia psychicznego.

Minister Izabela Leszczyna we wtorek na konferencji prasowej podkreśliła, iż ani MZ, ani NFZ nie myślą o ograniczaniu finansowania CZP. Resort pracuje nad planem dla CZP po zakończeniu pilotażu i chce do końca roku wypracować wspólne rozwiązania ze środowiskiem i przedstawicielami centrów. Podkreśliła, iż na ukończeniu jest opracowanie standardu organizacyjnego centrów zdrowia psychicznego. Dodała, iż określone będą wymogi dla finansowania centrów. Zwróciła uwagę, iż NIK wykazał nieprawidłowości w wydatkowaniu środków publicznych w niektórych centrach zdrowia publicznego.

5 grudnia 2024 r. ulicami Warszawy przeszedł Żółty Marsz w obronie modelu opieki realizowanego w pilotażu centrów zdrowia psychicznego. Obawy środowiska, m.in. psychiatrów, psychoterapeutów, asystentów zdrowienia i pacjentów dotyczyły zasad finansowania centrów zdrowia psychicznego po zakończeniu pilotażu. Ministerstwo Zdrowia i NFZ m.in. podczas posiedzeń rady ds. zdrowia psychicznego przy ministrze zdrowia zapowiadały zmiany modelu finansowania CZP, który opiera się w tej chwili na ryczałcie przekazywanym przez NFZ na mieszkańca. Pilotaż centrów zdrowia psychicznego rozpoczął się w 2018 r. Oparty jest na koncepcji psychiatrii środowiskowej, czyli odejściu od leczenia szpitalnego, które ma być przeznaczone dla pacjentów w stanach ostrych. CZP skupiają się na opiece zorganizowanej blisko pacjenta w mniejszych ośrodkach pomocy medycznej, zapobieganiu kryzysom psychicznym, a gdy do nich dojdzie – szybkim przywróceniu do równowagi.