Nawykowa niestabilność stawu skokowego (CAI) stanowi poważny problem kliniczny, któremu często towarzyszą nawracające urazy. Definiuje się ją jako subiektywne wrażenie „niestabilności” stawu, które najczęściej pojawia się po urazie, choćby gdy struktury anatomiczne są w pełni funkcjonalne. CAI dotyka 10-50% pacjentów po pierwszym skręceniu stawu skokowego i może prowadzić do przewlekłej niestabilności stawu skokowego (CAI). 5-33% pacjentów doświadcza bólu choćby rok po skręceniu stawu skokowego.
Etiologia przewlekłej niestabilności stawu skokowego (CAI)
W etiopatogenezie NAI wyróżnia się dwa najważniejsze aspekty:
- Uszkodzenia Strukturalne: Obejmują one uszkodzenia więzadeł (ATFL i CFL), które mogą być częściowe lub całkowite. Niekiedy występuje także zjawisko nadmiernej ruchomości stawów lub nieprawidłowa rekonstrukcja więzadeł, co prowadzi do osłabienia stabilizacji stawu
- Niestabilność Funkcjonalna: Nieprawidłowe mechanizmy proprioceptywne oraz obniżona siła mięśniowa w obrębie mięśni stabilizujących staw skokowy są integralnymi elementami przyczyniającymi się do niestabilności
Kluczowe czynniki predysponujące
W diagnostyce NAI istotne jest zidentyfikowanie czynników ryzyka, takich jak:
- ograniczona ruchomość grzbietowa stopy,
- osłabienie siły mięśniowej, szczególnie grupy mięśni odpowiedzialnych za stabilizację stawu skokowego,
- wywiad dotyczący wcześniejszych urazów lub chronicznych dolegliwości bólowych.
Niestabilność stawu skokowego – leczenie
- Leczenie zachowawcze: badania wykazały, iż interwencje chirurgiczne nie przynoszą znaczących korzyści klinicznych w porównaniu do terapii zachowawczej. W związku z tym, podejście zachowawcze jest zalecane, szczególnie w przypadku pacjentów bez wysoko funkcjonalnych wymagań oraz z historią przewlekłej niestabilności.
- Protokoły rehabilitacyjne: podkreślają znaczenie przywrócenia elastyczności mięśni, poprawy zakresu ruchomości stawów, równowagi mięśniowej, poprawy propriocepcji oraz stabilizacji stawu. Dla sportowców najważniejsze jest również wdrożenie specjalistycznego treningu kompensacyjnego podczas realizacji dynamicznych ruchów, takich jak skoki czy zmiany kierunku.
W przypadkach, gdy terapeutyczne podejście zachowawcze nie przynosi oczekiwanych rezultatów, a pacjent doświadcza znacznej niestabilności i bólów stawu skokowego może być rozważane leczenie operacyjne. Interwencje chirurgiczne mają na celu przywrócenie stabilności stawu oraz poprawę funkcji. Interwencje chirurgiczne w przypadku nawykowej niestabilności stawu skokowego są złożonym procesem, który wymaga starannego rozważenia oraz indywidualizacji do potrzeb pacjenta.
Monitorowanie i Ocena Postępów
Ważne jest, aby pacjenci byli monitorowani regularnie co 3-6 miesięcy, aby ocenić postępy w rehabilitacji i dostosować program terapeutyczny. Takie podejście sprzyja optymalizacji procesu leczenia i minimalizuje ryzyko nawracających urazów.
Nawykowa niestabilność stawu skokowego jest złożonym schorzeniem wymagającym holistycznego podejścia w diagnostyce i terapii. Skupienie się na rehabilitacji, która uwzględnia zarówno aspekty anatomiczno-biomechaniczne, jak i proprioceptywne, jest najważniejsze dla osiągnięcia sukcesów w leczeniu pacjentów.
Pamiętajmy, iż „staw skokowy jest najwolniej starzejącym się stawem, ale raz uszkodzony mało wybacza” co podkreśla znaczenie odpowiedniej opieki oraz rehabilitacji.
Jeśli ten temat Cię zainteresował i chcesz pogłębić swoją wiedzę oraz umiejętności diagnozowania i leczenia pacjentów z przewlekłą niestabilnością stawu skokowego zapraszamy na szkolenie “Akademia Ortopedyczna – kończyna dolna”
Literatura
- Yang, Y., Wu, Y., & Zhu, W. (2025). Recent advances in the management of chronic ankle instability. Chinese Journal of Traumatology, 28(1), 35-42.
- Kakegawa, A., Mori, Y., Tsuchiya, A., Sumitomo, N., Fukushima, N., & Moriizumi, T. (2019). Independent Attachment of Lateral Ankle Ligaments: Anterior Talofibular and Calcaneofibular Ligaments – A Cadaveric Study. The Journal of Foot and Ankle Surgery, 58(4), 717-722.
- Hertel, J., & Corbett, R. O. (2019). An Updated Model of Chronic Ankle Instability. Journal of Athletic Training, 54(6), 572-588. doi:10.4085/1062-6050-344-18.
- Hong, C. C., Tan, K. J., & Calder, J. (2023). Chronic lateral ankle ligament instability – Current evidence and recent management advances. Journal of Clinical Orthopaedics and Trauma, 48, 102328. doi:10.1016/j.jcot.2023.102328.
- Hermanns, C., Coda, R., Vopat, M., Schroeppel, P., Mullen, S., & Vopat, B. (2021). Lateral Ankle Ligament Repair vs. Conservative Management of Ankle Instability: A Database Study. Volume 37, Issue 1, Supplement E63.
