Kobiety cierpiące na endometriozę mają szansę na szybszą i dokładniejszą diagnostykę oraz skuteczniejsze leczenie dzięki nowemu programowi KOS-Endo realizowanemu w wybranych ośrodkach w ramach NFZ. Sprawdź, czym jest endometrioza, jak ją rozpoznać i gdzie szukać pomocy.
Od 1 lipca pacjentki dotknięte endometriozą zyskały szansę na skuteczniejszą diagnostykę i leczenie tej często bardzo bolesnej i wykluczającej z życia społecznego choroby. Wprowadzenie kompleksowego modelu opieki nad chorymi na endometriozę ma na celu:
- skrócenie czasu do diagnozy,
- zapewnienie interdyscyplinarnej opieki (ginekolog, chirurg, psycholog, dietetyk),
- zwiększenie dostępności do leczenia operacyjnego i farmakologicznego,
- prowadzenie pacjentek przez cały proces diagnostyczno-terapeutyczny.
W ośmiu wyspecjalizowanych ośrodkach w Polsce, które mają największe doświadczenie w diagnostyce i leczeniu tej choroby, pacjentki wymagające skomplikowanych zabiegów z powodu głębokiej endometriozy będą mogły wykonać pogłębioną diagnostykę, w tym specjalistyczne badania USG, które są podstawą do kwalifikacji do leczenia chirurgicznego. Wyznaczone przez Ministerstwo Zdrowia placówki — centra leczenia endometriozy — nie tylko przeprowadzą operację, ale zapewnią pacjentkom opiekę pooperacyjną, konsultacje lekarzy innych specjalności i będą monitorować stan ich zdrowia po zabiegu.
„Ministerstwo Zdrowia pracuje także nad rozwiązaniami dla pacjentek z mniej zaawansowaną postacią endometriozy, które nie wymagają leczenia operacyjnego. w tej chwili mogą one korzystać z pomocy w poradniach ginekologiczno-położniczych – to tam trafiają z pierwszymi objawami, przechodzą diagnostykę i otrzymują leczenie hormonalne” – poinformował resort zdrowia.
Gdzie można skorzystać z kompleksowej opieki?
Nowy model opieki nad chorymi na endometriozę realizowany jest w następujących ośrodkach:
- Opolskie Centrum Onkologii im. prof. T. Koszarowskiego
- 1 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ w Lublinie
- Szpital Uniwersytecki w Krakowie
- Katowickie Centrum Onkologii
- Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
- Szpitale Pomorskie sp. z o.o. w Gdyni
- Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi
- Wielkopolskie Centrum Onkologii w Poznaniu
Jak zakwalifikować się do programu KOS-Endo?
Do programu KOS-Endo finansowanego w ramach ubezpieczenia w NFZ może zostać skierowana każda pacjentka z podejrzeniem endometriozy, po wcześniejszym badaniu ginekologicznym i/lub wykonaniu badań obrazowych (np. USG, rezonans). Skierowanie wystawia lekarz POZ lub ginekolog. W ramach programu pacjentka otrzyma dostęp do:
- specjalistycznej diagnostyki,
- konsultacji psychologicznej,
- leczenia farmakologicznego lub operacyjnego,
- edukacji dietetycznej i wsparcia rehabilitacyjnego.
Czym jest endometrioza?
Endometrioza to przewlekła, często bardzo bolesna choroba ginekologiczna, polegająca na obecności endometrium (błony śluzowej wyścielającej jamę macicy) poza jej naturalną lokalizacją. Komórki endometrium mogą przemieszczać się i osiadać m.in. w jajnikach, jajowodach, pęcherzu moczowym czy na otrzewnej. Podczas cyklu menstruacyjnego reagują na zmiany hormonalne tak jak komórki w macicy, co prowadzi do mikrowylewów, stanów zapalnych i zrostów.
Szacuje się, iż choćby 40-50 proc. kobiet, które nie mogą zajść w ciążę, choruje na endometriozę.
Endometrioza jest jedną z głównych przyczyn niepłodności. Może utrudniać zajście w ciążę, powodując trudności z zapłodnieniem i zagnieżdżeniem się zarodka. Zrosty wywołane chorobą mogą powodować niedrożność jajowodów, a przewlekły stan zapalny ma toksyczne działanie na komórki jajowe oraz zarodek. Endometrioza zaburza wydzielanie hormonów przez jajniki, zmniejsza rezerwę jajnikową (liczbę i jakość komórek jajowych), zaburza funkcje endometrium, ograniczając możliwości zagnieżdżenia się zarodka, a o ile choćby dojdzie do zagnieżdżenia — może być przyczyną poronień nawykowych. Na dalszym etapie choroba może prowadzić do spadku jakości komórek jajowych i nieprawidłowych interakcji pomiędzy komórką jajową a plemnikiem.
Przyczyny i czynniki ryzyka endometriozy
Przyczyny endometriozy nie są do końca poznane, jednak lekarze wskazują kilka możliwych mechanizmów:
- wsteczna menstruacja – cofanie się krwi menstruacyjnej przez jajowody do jamy brzusznej,
- metaplazja komórek otrzewnej – przemiana komórek w komórki podobne do endometrium,
- predyspozycje genetyczne – choroba częściej występuje w rodzinach, w których już była diagnozowana,
- zaburzenia odporności – organizm nie rozpoznaje i nie niszczy ektopowych komórek endometrium.
Endometrioza – statystyki i epidemiologia
Szacuje się, iż endometrioza dotyka od 6 do 10 proc. kobiet w wieku rozrodczym, choć wielu specjalistów uważa, iż liczba ta jest niedoszacowana. W Polsce może to być choćby około 2 milionów kobiet, z czego duża część pozostaje niezdiagnozowana przez wiele lat. Objawy endometriozy bywają niespecyficzne lub mylone z innymi schorzeniami, co utrudnia postawienie szybkiej diagnozy.
Objawy endometriozy – kiedy zgłosić się do lekarza?
Najczęstsze objawy endometriozy to:
- silne bóle menstruacyjne (niewspółmierne do krwawienia),
- ból podczas stosunku płciowego (dyspareunia),
- ból podczas oddawania moczu lub stolca (zwłaszcza w czasie miesiączki),
- przewlekłe bóle miednicy mniejszej,
- problemy z zajściem w ciążę,
- obfite miesiączki.
Endometrioza ma ogromny wpływ na jakość życia – zarówno fizyczną, jak i psychiczną. Długotrwałe bóle, trudności z płodnością, brak zrozumienia i latami trwająca niepewność co do diagnozy prowadzą do frustracji, depresji i wykluczenia społecznego. Program KOS-Endo to nie tylko inwestycja w zdrowie kobiet, ale też krok w stronę upowszechnienia wiedzy na temat tej choroby i złamania tabu z nią związanego.
Wraz z programem KOS-Endo planowane są kampanie informacyjne, warsztaty edukacyjne dla lekarzy i materiały dla pacjentek. najważniejsze jest, by kobiety znały swoje prawa, wiedziały, gdzie szukać pomocy i nie bały się mówić o swoim bólu.
Więcej na temat endometriozy, sposobów jej leczenia oraz mapę lekarzy specjalizujących się w diagnozowaniu i leczeniu tej choroby można znaleźć na stronie Fundacji Pokonać Endometriozę.
