Pokrzywka – jak ją rozpoznać?
Pokrzywka powstaje w wyniku aktywacji mediatorów reakcji alergicznej przez komórki tuczne naszego organizmu. Forma ostra jest łatwa do rozpoznania. Posiada charakterystyczne cechy:
- Pęcherzyki na skórze wypełnione przezroczystym płynem
- Zaczerwienioną skóra
- Świąd
- Występuje nagle
- Gwałtowny przebieg
- Obejmuje niewielkie obszary
- Może towarzyszyć obrzęk
Pokrzywka przewlekła sprawia więcej problemów diagnostycznych i może być mylona na przykład z półpaścem. Może występować spontanicznie lub w wyniku indukcji konkretnym alergenem.
Warto zadać pytania pomocnicze:
- Jak długo realizowane są objawy?
- Czy w przeszłości się pojawiały i czy wtedy odbyła się konsultacja lekarska?
- Czy pacjent choruje na inne choroby?
Zalecenia farmakologiczne
W przypadku doboru terapii farmakologicznej powinno się zadać pacjentowi poniższe pytania:
- Czy pacjent stosował już leki na tą dolegliwość? Jakie i z jakim skutkiem?
- Czy pacjent ma alergie?
Podstawą terapii pokrzywki jest stosowanie doustnych leków przeciwhistaminowych II generacji
Leki przeciwhistaminowe, jak sama nazwa wskazuje, blokują działanie histaminy na receptory H1, co łagodzi objawy alergicznego nieżytu nosa, zwłaszcza ogranicza wodnistą wydzielinę, swędzenie czy łzawienie. II generację leków wybieramy ze względu na słabsze przenikanie przez barierę krew-mózg, co skutkuje ograniczeniem działań niepożądanych – zwłaszcza senności.
Do leków z tej grupy należą:
- loratadyna (np. Loratadyna Galena, Flonidan, Claritine)
- desloratadyna (np. Deslodyna, Hitaxa, Aleric Deslo Active)
- lewocetyryzyna (np. Lirra, Contrahist, Zyx, Cezera)
- cetyrycyna (np. Zyrtec, Allertec, Amertil)
- bilastyna (np. Clatra, Allertec Effect)
- feksofenadyna (np. Allegra, Telfexo)
Przeciwwskazania:
Cetyryzyna: W przypadku pacjentów z niewydolnością nerek dawkę należy dostosować do klirensu kreatyniny ze względu na wydalanie leków przeciwhistaminowych przez nerki.
Loratadyna: Jest metabolizowana przez wątrobę, w związku z czym u pacjentów z niewydolnością wątroby warto wybrać inny preparat.
Nie łączyć loratadyny z inhibitorami CYP3A4 oraz CYP2D6, ponieważ może to nasilić działania niepożądane substancji na skutek wzrostu stężenia we krwi.
Ważne! jeżeli pacjent wybiera się na testy alergiczne, warto odstawić leki przeciwhistaminowe przynajmniej parę dni wcześniej. Mogą one zaburzyć wyniki badania.
Działania niepożądane
Najczęstsze niepożądane objawy pochodzą z ośrodkowego układu nerwowego i manifestują się jako senność, ból lub zawroty głowy.
Jak stosować lek?
Leki stosujemy w dawce 1 tabletka dziennie. Ze względu na możliwe działania niepożądane warto stosować lek wieczorem przed snem.
Pokrzywka – zalecenia niefarmakologiczne
Ze względu na etiologię występowania pokrzywki, podstawowym zaleceniem jest unikanie kontaktu z czynnikiem wywołującym dolegliwości. Wymaga to jednak pewności, co dokładnie stanowiło czynnik indukujący. Jak w przypadku jedzenia czy leków może to być łatwe, tak jeżeli chodzi o ugryzienie owadów, prawdopodobieństwo ponownego ugryzienia jest wysokie.
Kiedy ustalić wizytę kontrolną?
Wizytę kontrolną warto umówić po tygodniu w celu kontroli skuteczności zalecanego leczenia. W przypadku braku poprawy można zmienić lek przeciwhistaminowy na inny z tej grupy.
Kiedy odesłać do lekarza?
Pokrzywka ma najczęściej charakter gwałtowny i powinna przejść samoistnie. W przypadku zalecenia leczenia farmakologicznego należy spodziewać się ustąpienia objawów po paru dniach. jeżeli jednak nie znikną one przez 2-4 tygodni konieczna będzie wizyta lekarska.
Autor: mgr farm. Martyna Piotrowska
Źródła:
- Urticaria. Interdisciplinary diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society and the Polish Society of Allergology. Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny. 2020;107(1):1-14. doi:10.5114/dr.2020.93966.
