Oceniono skuteczność i bezpieczeństwo centanafadyny w leczeniu ADHD u nastolatków. Dotychczas badania nad tym lekiem koncentrowały się na populacji dorosłych, dlatego nowe dane rozszerzają wiedzę na temat jego potencjalnego zastosowania w młodszej grupie wiekowej. Wyniki są obiecujące — centanafadyna u osób z ADHD, szczególnie w wyższej dawce, wykazała istotną poprawę objawów ADHD przy jednocześnie akceptowalnym profilu bezpieczeństwa.
Centanafadyna — jak działa? Nowy lek na ADHD?
Centanafadyna to eksperymentalny lek, który w tej chwili przechodzi badania kliniczne w celu oceny jego potencjału w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).
Wyróżnia się spośród tradycyjnych terapii ADHD, które zwykle koncentrują się na modulacji układów dopaminergicznego i noradrenergicznego. Mechanizm działania centanafadyny jest bardziej złożony: działa ona jako inhibitor zwrotnego wychwytu noradrenaliny i dopaminy, jednocześnie pełniąc funkcję częściowego agonisty receptorów serotoninowych 5-HT1A. Ten unikalny profil farmakologiczny sugeruje potencjalne korzyści wykraczające poza samą redukcję podstawowych objawów ADHD, wpływając również na stabilizację nastroju czy redukcję lęku.
Najnowsze badanie koncentruje się na ocenie skuteczności i profilu bezpieczeństwa centanafadyny w populacji nastolatków z ADHD. Ma ono na celu określenie, czy lek ten może stanowić nową, dobrze tolerowaną opcję terapeutyczną dla tej grupy wiekowej.
Farmakoterapia centanafadyną w ADHD — badanie
W badaniu wzięli udział nastolatkowie w wieku od 13 do 17 lat, u których zdiagnozowano ADHD. Uczestników losowo przydzielono do jednej z trzech grup:
- grupa otrzymująca centanafadynę w niższej dawce (164,4 mg),
- grupa otrzymująca centanafadynę w wyższej dawce (328,8 mg),
- grupa otrzymująca placebo.
Leczenie trwało 6 tygodni, a dawka pozostawała stała przez cały okres badania.
Badanie skuteczności centanafadyny w ADHD
Skuteczność leczenia centanafadyną osób z ADHD oceniano na podstawie zmian nasilenia objawów ADHD po 6 tygodniach terapii, z wykorzystaniem skali ADHD-RS-5. Oceny dokonywał badacz na podstawie informacji uzyskiwanych od jednego, stałego opiekuna prawnego mieszkającego z uczestnikiem. Takie podejście zapewniało spójność i wiarygodność danych. Dodatkowo zastosowano również inne narzędzia oceny objawów: Clinical Global Impression–Severity scale dla ADHD (CGI-S–ADHD) oraz skróconą skalę Conners 3–Parent Short Content Scale.
Bezpieczeństwo centanafadyny w ADHD
Równolegle monitorowano bezpieczeństwo stosowania centanafadyny. Co tydzień zbierano informacje o ewentualnych działaniach niepożądanych oraz reakcjach na lek. W 2. i 6. tygodniu terapii pobierano próbki krwi w celu oceny wpływu leku na funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Pełne badanie lekarskie przeprowadzano na początku i na końcu leczenia.
Parametry życiowe, takie jak ciśnienie tętnicze, tętno, temperatura ciała oraz częstość oddechów, były kontrolowane co tydzień. W 1. i 6. tygodniu wykonywano elektrokardiogram (EKG), aby monitorować czynność serca. Cotygodniowo stosowano również skalę Columbia–Suicide Severity Rating Scale do oceny ryzyka występowania myśli samobójczych. Ponadto, w 6. tygodniu oraz przez 7 dni po zakończeniu leczenia oceniano ewentualne objawy odstawienne.
Centanafadyna w ADHD?
Po 6 tygodniach leczenia nastolatkowie przyjmujący centanafadynę w wyższej dawce (328,8 mg) wykazali istotną poprawę w zakresie objawów ADHD. Wyniki w skali ADHD-RS-5, oceniającej nasilenie objawów zaburzenia, były istotnie lepsze w porównaniu z grupą placebo. Poprawa była zauważalna już po pierwszym tygodniu terapii i utrzymywała się przez cały okres badania.
Niższa dawka centanafadyny (164,4 mg) nie przyniosła istotnej statystycznie poprawy w porównaniu z placebo. Choć odnotowano niewielką poprawę, różnice między grupami nie osiągnęły poziomu istotności na zakończenie badania.
Wyższa dawka leku (328,8 mg) wpłynęła korzystnie również na konkretne objawy ADHD, takie jak nieuwaga, nadpobudliwość/impulsywność oraz deficyty funkcji wykonawczych (np. planowanie i organizacja działań), co potwierdzają wyniki skali Conners 3–Parent Short Content Scale.
Działania niepożądane zgłosiło 31,4% uczestników w grupie z niższą dawką, 50,3% w grupie z wyższą dawką oraz 23,8% w grupie placebo. Większość objawów miała charakter łagodny lub umiarkowany. Do najczęstszych skutków ubocznych należał zmniejszony apetyt, nudności, ból głowy i wysypka.
Nowy lek w terapii ADHD?
Najnowsze wyniki sugerują, iż centanafadyna może być obiecującą opcją terapeutyczną również w leczeniu ADHD u nastolatków. Obecne badanie stanowi kolejne już opracowanie poświęcone centanafadynie. Wcześniejsze dwa badania, opublikowane w 2022 roku, koncentrowały się głównie na jej działaniu u osób dorosłych.
W dawce 328,8 mg lek wykazuje dobrą skuteczność i korzystny profil bezpieczeństwa. co czyni go potencjalnym kandydatem do wprowadzenia jako nowa forma terapii dla tej grupy wiekowej.
Autorzy badania podkreślają jednak konieczność przeprowadzenia dalszych analiz. Potrzebne są długoterminowe badania, które pozwolą ocenić bezpieczeństwo, tolerancję oraz trwałość efektów leczenia. Istotne będą także badania uwzględniające pacjentów z ADHD i współistniejącymi zaburzeniami. Niezbędne jest również bezpośrednie porównanie centanafadyny z w tej chwili stosowanymi lekami, aby precyzyjnie określić jej miejsce wśród dostępnych opcji terapeutycznych.
Wyniki badania opublikowano w czasopiśmie Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry.
