Do apteki przychodzi kobieta w średnim wieku, która skarży się na zakłócenia w funkcjonowaniu układu pokarmowego. Od dłuższego czasu miewa biegunki. Stałym i nawracającym objawem jest wzdęty i obolały brzuch. Pół roku temu lekarz zdiagnozował u niej IBS. Aktualnie przyjmuje doraźnie drotawerynę oraz loperamid. Pacjentce zależy, aby farmaceuta dobrał preparat, który będzie pomocny przede wszystkim długoterminowo w jej dolegliwościach i skutecznie złagodzi nawracające objawy.
| Metryczka pacjentki | |
| Płeć, wiek | kobieta, 45 lat |
| Dolegliwości | ból w podbrzuszu, wzdęcia, zmienne stolce (nawracające biegunki) |
| Stosowane leki | drotaweryna, loperamid, escitalopram |
| Inne dolegliwości | depresja w wywiadzie |
Rozmowa z pacjentem – jakie pytania warto zadać?
Farmaceuta rozpoczyna wywiad, pytając, jak często odczuwane są wspomniane dolegliwości i czy określone okoliczności mogą wpływać na nasilenie objawów. Pacjentka informuje, iż problemy realizowane są od kilku miesięcy. Silne bóle brzucha pojawiają się średnio dwa razy w tygodniu. Po chwili zastanowienia przyznaje, iż dolegliwości nasilają się w stresujących dla niej sytuacjach. Zdarza się, iż z powodu biegunki rezygnuje z codziennych obowiązków i pozostaje w domu, czekając na ustąpienie objawów.
Aby wykluczyć inne możliwe przyczyny zdrowotne, farmaceuta dopytuje czy w ostatnim czasie konieczna była antybiotykoterapia. Pacjentka odpowiada, iż w ciągu roku przeszła jedynie kilka infekcji, które nie wymagały leczenia antybiotykiem. W końcowej części wywiadu farmaceuta ustala, czy stosowane są leki na inne dolegliwości. Pacjentka wyjaśnia, iż z powodu bardzo napiętego i szybkiego trybu życia od niedawna przyjmuje escitalopram. Dodaje, iż zmieniła pracę, która wymaga od niej większego zaangażowania oraz częstych wystąpień publicznych. Niestety, w związku ze zmianą zawodową, nasilają się problemy związane z dyskomfortem w podbrzuszu.
Rekomendacja
Farmaceuta wyjaśnia pacjentce, iż IBS jest chorobą przewlekłą. Choć jej objawy bywają uciążliwe, istnieją sposoby łagodzenia dolegliwości i dyskomfortu. Dodatkowo omawia wpływ stresu na nasilenie objawów oraz znaczenie zdrowego stylu życia. Stosowany przez pacjentkę lek antydepresyjny może korzystnie wpłynąć na obniżenie częstotliwości występowania objawów, dlatego farmaceuta zachęca ją do przestrzegania zaleceń lekarza [1].
W celu złagodzenia uciążliwych dolegliwości i poprawy jakości życia zaleca stosowanie przebadanego klinicznie probiotyku BioGaia Gastrus IBS:[2]
- jest to suplement diety zawierający opatentowane szczepy bakterii kwasu mlekowego: Limosilactobacillus reuteri: DSM 17938 oraz ATCC PTA 6475. Bakterie te wspierają naturalną mikrobiotę jelitową. Zrównoważona mikrobiota jelitowa wspiera prawidłową motorykę przewodu pokarmowego, może redukować nadmierną produkcję gazów i zmniejszać ryzyko biegunek [2];
- jest odporny na działanie kwasów żołądkowych i soli żółciowych, co pozwala bakteriom skutecznie kolonizować;
- jest wygodny w stosowaniu. Kapsułki, przyjmowane 1-2 razy dziennie, są praktyczne i łatwe do użycia, co wspiera regularność ich przyjmowania choćby przy napiętym grafiku pacjenta;
- jest odpowiedni dla osób z wrażliwym przewodem pokarmowym, dla stosujących dietę wegańską;
- preparat otrzymał certyfikat FODMAP-Friendly, który potwierdza, iż ma niską zawartość FODMAP, czyli fermentujących węglowodanów, które mogą wywoływać problemy trawienne u niektórych osób.
Przy nagłych bólach brzucha i wzdęciach farmaceuta zaleca stosowanie leków rozkurczowych. W przypadku biegunek rekomenduje loperamid. Farmaceuta zwraca również uwagę, iż w sytuacjach nagłych lub przy wystąpieniu poważnych objawów alarmowych, takich jak krew w stolcu, utrata masy ciała, gorączka czy anemia, konieczna jest pilna konsultacja z lekarzem [1].
Zalecenia niefarmakologiczne
Farmaceuta proponuje wprowadzenie zmian w diecie, które mogą znacząco wspomóc walkę z IBS. Zaleca stosowanie diety low-FODMAP (ang. Fermentable Oligosaccharides, Disaccharides, Monosaccharides and Polyols), ograniczającej fermentujące węglowodany, które mogą nasilać objawy. FODMAP występują w produktach takich jak cebula, czosnek, mleko czy jabłka [3]. Dodatkowo farmaceuta zachęca do wdrożenia metod redukcji stresu. Poleca wypróbowanie technik relaksacyjnych, takich jak medytacja, joga ćwiczenia oddechowe i aktywność fizyczna, które mogą skutecznie zmniejszyć napięcie [4]. Pomocnym rozwiązaniem wspierającym łagodzenie objawów IBS może być również suplementacja błonnikiem rozpuszczalnym oraz stosowanie olejku z mięty pieprzowej, który pomoże złagodzić bóle brzucha i wzdęcia.[5]
Podsumowanie
Zespół jelita drażliwego to uciążliwa choroba, która znacząco wpływa na jakość życia pacjenta. Dla wielu osób IBS staje się źródłem stresu, wstydu i izolacji społecznej, szczególnie gdy objawy są trudne do opanowania. Farmaceuta, jako pierwszy punkt kontaktu w systemie opieki zdrowotnej, odgrywa kluczową rolę we wsparciu takich pacjentów. Może edukować ich na temat choroby, wyjaśniając jej mechanizmy, proponować skuteczne probiotyki w łagodzeniu dolegliwości oraz podkreślać znaczenie zdrowego stylu życia. Dzięki empatii i odpowiedniej wiedzy farmaceuta jest nie tylko doradcą, ale także wsparciem, które pomaga pacjentowi poczuć się zrozumianym i wytrwać w terapii.
Bibliografia:
- K. Zespół jelita drażliwego w świetle najnowszych wytycznych. Varia Medica 2019, tom 3, nr 2, strony 89–95
- Cruchet S, Hirsch S, Villa-López D, et al. (2024). Limosilactobacillus reuteri DSM 17938 and ATCC PTA 6475 for the treatment of moderate to severe irritable bowel syndrome in adults: a randomized controlled trial
- Szajewska H. Praktyczne zastosowanie probiotykó Gastroenterologia Kliniczna. 2014, tom 6, nr 1, 16–23
- Gładyś-Ciszyńska K. Żywienie w zespole jelita nadwrażliwego.2019
- Pietrzak A, Skrzydło-Radomańska B., Mulak A., Lipiński M., Małecka-Panas E., Reguła J., Rydzewska G. Rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne w zespole jelita nadwrażliwego. Gastroenterology Review 2018; 13 (4)
