Dr Rory Mac Sweeney, dentysta z Londynu, dokonał odkrycia, analizując jedną z bardziej rozpoznawalnych prac Leonarda da Vinci – rysunek znany jako „Człowiek witruwiański”. Korzystając z wiedzy na temat anatomii i stomatologii, dentysta zauważył geometryczną zależność, której przez poprzednie stulecia nie potrafili zinterpretować matematycy. Kluczowym elementem okazała się znana w stomatologii struktura – tzw. trójkąt Bonwilla, usytuowana na rysunku między nogami postaci.
Przechowywany w zbiorach Gallerie dell’Accademia w Wenecji słynny rysunek zatytułowany „Uomo vitruviano” datowany jest na około 1490 r. Przedstawia on nagiego mężczyznę w dwóch nałożonych pozycjach, wpisanego jednocześnie w okrąg i kwadrat, co stanowi próbę uchwycenia idealnych proporcji ludzkiego ciała. Inspiracją dla Leonarda były pisma rzymskiego architekta Witruwiusza, który twierdził, iż proporcje człowieka znajdują odzwierciedlenie w harmonii klasycznej architektury, takiej jak dobrze zaprojektowana świątynia.
Witruwiusz nie pozostawił szczegółowych informacji na temat swojej koncepcji, dlatego da Vinci, zafascynowany matematyką i anatomią, podjął się zadania jej zobrazowania. Efektem była wizualna interpretacja tej harmonii. Przez stulecia uczeni próbowali rozszyfrować, w jaki sposób geniusz renesansu powiązał ciało ludzkie z figurami geometrycznymi – jednak bez większego powodzenia.
Trójkąta Bonwilla, a nie „złoty środek”?
Na przestrzeni lat konstrukcję zastosowaną przez Leonarda próbowano wyjaśnić przy pomocy różnych koncepcji, przy czym najczęściej wskazywano na tzw. „Złoty Podział” (proporcja 1:1,618), obecny w naturze, sztuce i architekturze. Jednak dokładne analizy rysunku nie potwierdziły, by da Vinci zastosował ten podział w swojej pracy.
W ostatnim czasie pojawiła się nowa interpretacja: londyński dentysta zwrócił uwagę na trójkąt Bonwilla – trójkąt łączący punkt sieczny i obie głowy żuchwy, stosowany w stomatologii do opisu proporcji żuchwy. Zdaniem Mac Sweeneya to właśnie ta figura może stanowić fundament geometrycznego porządku, na którym oparty jest „Człowiek witruwiański”. Spojrzenie to łączy wiedzę medyczną z koncepcją artystyczną Leonarda, rzucając nowe światło na jedną z najbardziej zagadkowych prac w historii sztuki.
Rory Mac Sweeney, absolwent studiów stomatologicznych w Trinity College w Dublinie (Irlandia), od 1999 r. prowadzi prywatną praktykę dentystyczną w Londynie. Specjalizuje się w endodoncji, ale zajmuje się m.in. także tematyką anatomii twarzoczaszki. Przyjmuje się, iż kluczową rolę w nowym odczycie rysunku miała znajomość struktur anatomicznych, takich jak trójkąt Bonwilla, znany od 1858 r.
Swoją koncepcję dr Mac Sweeney opisał w pracy zatytułowanej „Leonardo’s Vitruvian Man: modern craniofacial anatomical analysis reveals a possible solution to the 500-year-old mystery”. Ukazała się ona 26 czerwca w czasopiśmie naukowym „Journal of Mathematics and the Arts”.
Źródła: https://www.national-geographic.pl/
https://www.tandfonline.com/
Fot. Luc Viatour / https://Lucnix.be, Wikipedia.org (CC-by-SA)
