W artykule przedstawiamy wybrane tradycyjne maści recepturowe, ich skład, sposób wykonania oraz zastosowanie w praktyce klinicznej.
Maść Lenartowicza
Rp.
Acidi salicylici 5,0
Sulfuris ppt 10,0
Sapo kalini 20,0
Vaselini flavi ad 100,0
M.f. ung.
Wykonanie: w celu przygotowania Maści Lenartowicza należy uwzględnić możliwość hydrolizy mydła potasowego w środowisku kwaśnym, wynikającą z obecności kwasu salicylowego. Aby temu zapobiec, należy maksymalnie rozdzielić oba te składniki podczas procesu sporządzania.
Wykonanie z użyciem moździerza: wazelinę żółtą należy podzielić na dwie równe części. Pierwszą wymieszać dokładnie z rozdrobnionym kwasem salicylowym i siarką, a drugą – z mydłem potasowym. Następnie obie części łączy się i uciera do uzyskania jednorodnej konsystencji.
Sprawdź również: Wkręć się w recepturę – maść Lenartowicza
Metoda z użyciem unguatora: do odważonej ilości wazeliny dodaje się rozdrobnione substancje stałe: kwas salicylowy i siarkę, a całość miesza przy pomocy unguatora do uzyskania jednolitej masy. Dopiero na końcu należy dodać mydło potasowe i ponownie wymieszać do uzyskania jednorodnej konsystencji.
Zastosowanie: maść Lenartowicza wykazuje silne działanie keratolityczne, odkażające i przeciwłojotokowe. Dzięki obecności siarki i kwasu salicylowego skutecznie usuwa nadmiar zrogowaciałego naskórka oraz działa przeciwbakteryjnie. Preparat stosowany jest głównie w leczeniu łojotokowego zapalenia skóry, trądziku pospolitego, łuszczycy oraz w stanach przebiegających z nadmiernym rogowaceniem skóry.
Maść Kocha
Maść Kocha I
Rp.
Balsami peruviani 0,50
Paraffini liquidi 0,50
Vaselini albi ad 40,0
M.f. ung.
Czytaj także:
Jak poprawnie przygotować maść Kocha?
Maść Kocha II
Rp.
Balsami peruviani 2,5
Paraffini liquidi 2,5
Vaselini albi ad 40,0
M.f. ung.
Wykonanie: aby uniknąć niezgodności między balsamem peruwiańskim a olejami mineralnymi, zaleca się zastąpienie parafiny płynnej olejem rycynowym. Sporządzanie maści rozpoczyna się od dokładnego połączenia balsamu peruwiańskiego z olejem rycynowym w proporcji 1:1. Następnie do tak przygotowanej mieszaniny stopniowo dodaje się wazelinę białą i całość uciera do uzyskania gładkiej, jednorodnej maści.
Zastosowanie: dzięki obecności balsamu peruwiańskiego, który ma adekwatności antyseptyczne, regenerujące i łagodzące, maść stosowana jest w leczeniu zmian skórnych o podłożu zapalnym, wyprysków oraz drobnych uszkodzeń skóry. Olej rycynowy i wazelina zapewniają odpowiednie natłuszczenie, wspomagając gojenie i chroniąc skórę przed przesuszeniem.
Pasta Lassara
Rp.
Acidi salicylici 2,0
Zinci oxydi 25,0
Amyli tritici 25,0
Vaselini albi ad 48,0
M.f. pasta
Zobacz także: Receptura apteczna w terapii trądziku różowatego i pospolitego
Wykonanie: sporządzenie pasty Lassara rozpoczyna się od dokładnego zmieszania substancji sypkich – kwasu salicylowego, tlenku cynku i skrobi pszenicznej. Następnie do suchej mieszaniny stopniowo dodaje się wazelinę białą i uciera całość do uzyskania jednolitej, półstałej konsystencji.
Zastosowanie: to klasyczny preparat dermatologiczny o działaniu przeciwzapalnym, osłaniającym i keratolitycznym. Składniki pasty zmniejszają stan zapalny, łagodzą podrażnienia i wysuszają sączące zmiany skórne. Pasta Lassara znajduje zastosowanie w leczeniu trądziku, wyprysków, stanów zapalnych skóry oraz w profilaktyce odparzeń.
Maść Mikulicza
Rp.
Argenti nitrici 0,3
Aquae q.s.
Balsami peruviani 1,5
Vaselini flavi ad 30,0
M.f. ung.
Zobacz: Na recepturze można sobie ręce pobrudzić… Sprawdź 5 takich substancji!
Wykonanie: na początku należy rozpuścić azotan srebra w kilku kroplach wody. Balsam peruwiański miesza się w moździerzu z olejem rycynowym w proporcji 1:1, kosztem części wazeliny. Po uzyskaniu jednolitej masy stopniowo dodaje się pozostałą ilość wazeliny żółtej. Na koniec do maści dodaje się wcześniej przygotowany roztwór azotanu srebra, dokładnie mieszając aż do uzyskania jednolitej konsystencji.
Zastosowanie: maść Mikulicza wykazuje działanie antyseptyczne, regenerujące i osłaniające. Azotan srebra działa miejscowo drażniąco i ściągająco, powodując denaturację białek drobnoustrojów. Balsam peruwiański przyspiesza ziarninowanie i regenerację skóry. Ze względu na obecność srebra, preparat może powodować szare zabarwienie skóry i tkanin. Zaleca się jego ostrożne stosowanie, najlepiej pod nadzorem lekarza.
Autor: mgr farm. Magdalena Kozdroń
Bibliografia:
- Farmakopea Polska XII 2020
- Jachowicz R. (red.). Receptura Apteczna. Wydanie III. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2015. ISBN 978-83-200-4894-0
- Gajewska M, Wolniak L, Sznitowska M, Lisowska A. Porównanie jakości wybranych dermatologicznych preparatów recepturowych sporządzonych w moździerzu i unguatorze. Farmacja Polska 2017; 73(6): 339-344
