Trzy porcje frytek tygodniowo zwiększają ryzyko zachorowania na cukrzycę o około 20 procent. Spożywanie podobnej ilości ziemniaków w postaci gotowanej, pieczonej lub puree nie jest tak szkodliwe – wynika z badania opublikowanego w „British Medical Journal”.
Konkretnie chodzi o ryzyko cukrzycy typu 2 – zwanej również cukrzycą wieku dojrzałego – która może być spowodowana predyspozycjami genetycznymi, ale przede wszystkim nadwagą i brakiem ruchu.
Zła reputacja kartofli
Ziemniaki zawierają wprawdzie dużo witaminy C, magnezu i błonnika, ale także dużo skrobi, przez co w ostatnich latach dorobiły się opinii produktów zwiększających ryzyko cukrzycy – pisze grupa naukowców m.in. z uniwersytetów Harvard i Cambridge. Zaznaczają jednak, iż w tym kontekście nie uwzględniono ani sposobu przygotowania ziemniaków, ani możliwych alternatywnych węglowodanów, które byłyby spożywane zamiast ziemniaków.
Aby wypełnić tę lukę, grupa przeanalizowała dane z różnych badań kohortowych przeprowadzonych w Stanach Zjednoczonych w latach 1984-2021, w których wzięło udział ponad 205 tys. zdrowych pracowników służby zdrowia. Co cztery lata uczestnicy badania wypełniali szczegółowe ankiety dotyczące swojego odżywiania. W ciągu prawie 40 lat około 22 tys. uczestników zachorowało na cukrzycę typu 2. Ponadto naukowcy uwzględnili w swojej analizie długoterminowe badania z innych krajów.
Frytki o wiele szkodliwsze
Po wyeliminowaniu innych czynników, które mogłyby sprzyjać cukrzycy, naukowcy doszli do wniosku, iż trzy porcje ziemniaków tygodniowo – niezależnie od sposobu przygotowania – tylko nieznacznie zwiększały ryzyko cukrzycy, a mianowicie o 5 procent.
W przypadku trzech porcji frytek ryzyko było natomiast o 20 procent wyższe. Autorzy badania twierdzą, iż odpowiedzialne za to są tłuszcze i sól, a także substancje powstające podczas smażenia w głębokim tłuszczu. Natomiast w przypadku spożycia podobnych ilości pieczonych, gotowanych lub tłuczonych ziemniaków nie stwierdzono znaczącego wzrostu ryzyka.
Co, jeżeli nie kartofle?
Co więc najlepiej jeść, jeżeli nie zawsze ziemniaki? Najlepiej produkty pełnoziarniste: według badania trzy porcje tygodniowo obniżają ryzyko cukrzycy o 8 procent w porównaniu z trzema porcjami ziemniaków. jeżeli dania pełnoziarniste zastąpią frytki, ryzyko zmniejsza się choćby o 19 procent. W przypadku białego ryżu jako zamiennika wynik był jednak gorszy niż w przypadku większości potraw z ziemniaków.
Naukowcy przyznają, iż na podstawie swoich obserwacji nie można wyciągnąć ostatecznych wniosków dotyczących związku przyczynowo-skutkowego, ponieważ wpływ mogły mieć również czynniki, które nie zostały uwzględnione.
Wątpliwe jest również, czy wyniki badań dotyczące pracowników służby zdrowia można odnieść do innych grup. Wyniki potwierdzają jednak aktualne zalecenia żywieniowe, które promują produkty pełnoziarniste jako element zdrowej diety w profilaktyce cukrzycy typu 2.
