Lepsza regulacja emocji może znacznie zmniejszyć przewlekły ból i poprawić jakość życia. Uniwersytet Nowej Południowej Walii opublikował badanie wskazujące, iż terapia psychologiczna DBT skupiona na nauce regulacji emocji doprowadziła do znacznej redukcji przewlekłego bólu u uczestników badania.
Czym jest przewlekły ból?
Przewlekłym bólem nazywamy stan, gdy osoba odczuwa ból dłużej niż 3 miesiące. Dotyczy to aż 20-30% populacji! Oprócz wrażeń sensorycznych przewlekły ból jest związany z wyraźnym nasileniem trudnych emocji. W tym frustracji, gniewu, obniżonego nastroju.
Człowiek zaczyna zatracać zdolność do regulacji własnych emocji. Jednocześnie zaburzona regulacja emocji przyczynia się do rozwoju współistniejących zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe. Zaburzenia psychiczne występują aż u 50-80% osób cierpiących z powodu przewlekłego bólu!
Oczywiście pierwszą formą leczenia jest farmakoterapia i leczenie przyczynowe. Jednakże w niektórych chorobach (na przykład nowotworowych czy autoimmunologicznych) leczenie przyczyny bólu nie jest w tej chwili możliwe. Wtedy lekarze zajmują się leczeniem objawowym czy paliatywnym. Oznacza to, głównym celem leczenia jest łagodzenie objawów i poprawa jakości życia pacjenta. Takie leczenie jest stosowane, gdy przyczyna choroby jest nieznana lub choroba jest nieuleczalna.
Do leczenia objawowego przewlekłego bólu zalicza się przede wszystkim farmakoterapia. Dodatkowo terapia fizykalna, terapia psychologiczna (!) czy też w zależności od choroby różne metody chirurgiczne.
Przewlekły ból a dysregulacja emocji
Osoby cierpiące na przewlekły ból często mają obniżony nastrój — zauważyłam to również w mojej pracy terapeutycznej zauważyłam. A co za tym idzie — obniżoną motywację do podejmowania aktywności, które wcześniej sprawiały im radość. Czasami są zmuszone do rezygnacji z pracy lub jej zmiany.
Nierzadko z powodu bólu przestają być aktywne fizycznie. Wcześniej to właśnie aktywność fizyczna stanowiła dla nich sposób na regulację emocji. Często również wycofują się z interakcji społecznych, nie mają ochoty na spotkania ze znajomymi, a choćby rodziną. Z jednej strony chcieliby się spotkać, a z drugiej nie czują się komfortowo podczas spotkania, gdy z powodu bólu muszą np. położyć się na kanapie.
Skutki chronicznego bólu — badania
Badania potwierdzają moje obserwacje. Osoby, które mają przewlekłe bóle, częściej niż inni doświadczają m.in.:
- zaburzeń depresyjnych i lękowych;
- dysregulacji nastroju (szczególnie obniżenie nastroju, uczucie gniewu, wstydu, poczucie niesprawiedliwości);
- utraty pracy, konieczności przebranżowienia się;
- deficytów funkcji poznawczych (zwłaszcza funkcji wykonawczych);
- uzależnienia od opioidów (silnych leków przeciwbólowych).
Skuteczność terapii DBT w leczeniu przewlekłego bólu
Randomizowane badanie opublikowane w JAMA Network Open przez Uniwersytet Nowej Południowej Walii objęło 89 osób z przewlekłym bólem. Uczestnicy badania byli monitorowani od marca 2023 r. do września 2024 r.
Celem badania było sprawdzenie jaki wpływ wywiera dialektyczno-behawioralna terapia przewlekłego bólu online (iDBT-Pain) na dysregulację emocjonalną u osób cierpiących właśnie na ból przewlekły.
Terapia trwała osiem tygodni. Obejmowała cotygodniowe, 90‑minutowe sesje online z terapeutą. Dodatkowo uczestnicy pracowali samodzielnie z aplikacją i podręcznikiem, ucząc się regulacji emocji. Wyniki porównano z grupą kontrolną, która otrzymywała standardowe leczenie.
Terapia bólu — wyniki badania
- Spadek intensywności bólu o 1 punkt na 10-punktowej skali w ciągu 6 miesięcy.
- Poprawa regulacji emocji widocznaw ciągu 9 tygodni oraz 21 tygodni od rozpoczęcia badania.
- Podwyższenie nastroju widoczne po 9 i 21 tygodniach.
- Różnica w objawach lękowych, zaburzeniach snu była widoczna po 9 tygodniach. Natomiast nie była już istotna statystycznie po 21 tygodniach.
Dlaczego warto wdrożyć terapię psychologiczną u pacjentów cierpiących na chroniczny ból?
Choć przewlekły ból często kojarzony jest wyłącznie z ciałem, coraz więcej badań potwierdza, iż sięga znacznie głębiej. Do świata emocji, przekonań i relacji.
Badanie opublikowane w JAMA Network Open pokazuje, iż terapia psychologiczna DBT skutecznie wspiera osoby z przewlekłym bólem w regulowaniu emocji. W połączeniu z fizjoterapią i farmakoterapią stanowi holistyczne podejście, które warto wypróbować, aby polepszyć jakość życia pacjentów.
Osoby, które brały udział w terapii, zgłaszały mniejszą intensywność bólu, lepsze radzenie sobie z emocjami i poprawę codziennego funkcjonowania. Efekty terapii psychologicznej w leczeniu przewlekłego bólu były widoczne choćby do sześciu miesięcy po zakończeniu terapii.
Włączenie wsparcia psychologicznego do standardów terapii przewlekłego bólu to nie luksus, ale konieczność. Nikt nie powinien zmagać się z bólem w samotności.
Bibliografia:
Cohen SP, Vase L, Hooten WM. Chronic pain: an update on burden, best practices, and new advances. Lancet. 2021;397(10289):2082-2097. doi:10.1016/S0140-6736(21)00393-7
Breivik H, Collett B, Ventafridda V, Cohen R, Gallacher D. Survey of chronic pain in Europe: prevalence, impact on daily life, and treatment. Eur J Pain. 2006;10(4):287-333. doi:10.1016/j.ejpain.2005.06.009
Dahlhamer J, Lucas J, Zelaya C, et al. Prevalence of chronic pain and high-impact chronic pain among adults—United States, 2016. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2018;67(36):1001-1006. doi:10.15585/mmwr.mm6736a2
De La Rosa JS, Brady BR, Ibrahim MM, et al. Co-occurrence of chronic pain and anxiety/depression symptoms in U.S. adults: prevalence, functional impacts, and opportunities. Pain. 2024;165(3):666-673. doi:10.1097/j.pain.0000000000003056
