Według szacunków ONZ 8,2 proc. globalnej populacji, czyli ok. 673 mln ludzi, doświadczyło głodu w 2024 r. Oznacza to spadek z 8,5 proc. w 2023 r. i 8,7 proc. w 2022 r. Jednak ten postęp nie wszędzie był taki sam. Głód przez cały czas wzrastał w większości obszarów Afryki i Azji Zachodniej.
Tegoroczny raport „Stan Bezpieczeństwa Żywnościowego i Odżywiania na Świecie” (SOFI 2025) został zaprezentowany podczas Drugiego Szczytu ONZ ds. Systemów Żywnościowych w Addis Abebie przez pięć wyspecjalizowanych agencji: Organizację Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), Międzynarodowy Fundusz Rozwoju Rolnictwa (IFAD), UNICEF, Światowy Program Żywnościowy (WFP) oraz Światową Organizacja Zdrowia (WHO).
SOFI 2025 wskazuje, iż w 2024 r. głód cierpiało od 638 do 720 mln ludzi. Opierając się na szacunkowej średniej wynoszącej 673 mln, stanowi to spadek o 15 mln w porównaniu z rokiem 2023 i o 22 mln w porównaniu z 2022. Chociaż spadek ten jest pozytywny, najnowsze szacunki pozostają powyżej poziomów sprzed pandemii, a wysoka inflacja cen żywności w ostatnich latach przyczyniła się do powolnego tempa odzyskiwania bezpieczeństwa żywnościowego.
Zauważalne poprawy odnotowano w Azji Południowej, gdzie wskaźnik niedożywienia spadł z 7,9 proc. w 2022 r. do 6,7 proc., co przekłada się na 323 mln ludzi, w 2024 r. Ponadto, w minionym roku w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach zmalał do 5,1 proc., czyli 34 mln ludzi, ze szczytowego poziomu 6,1 proc. w 2020 r.
Niestety, ten pozytywny trend ostro kontrastuje ze stałym wzrostem głodu w Afryce i Azji Zachodniej, gdzie wiele państw dotkniętych jest długotrwałymi kryzysami żywnościowymi. Odsetek populacji cierpiącej głód w Afryce przekroczył 20 proc. w 2024 r., dotykając 307 mln ludzi, natomiast w Azji Zachodniej szacuje się, iż 12,7 proc. populacji, czyli ponad 39 mln ludzi, mogło cierpieć głód w 2024 r.
– Każde dziecko zasługuje na szansę. Jednak ponad 190 mln dzieci poniżej 5. r.ż. dotkniętych jest niedożywieniem, co może mieć negatywne konsekwencje dla ich rozwoju fizycznego i psychicznego. Pozbawia to ich możliwości pełnego wykorzystania swojego potencjału. Raport SOFI 2025 podkreśla potrzebę pilnego działania na rzecz najmłodszych i najbardziej wrażliwych dzieci na świecie, ponieważ rosnące ceny żywności mogą pogłębić niepewność żywieniową dla milionów rodzin – powiedziała Catherine Russell, dyrektor generalna UNICEF.
Prognozuje się, iż do 2030 r. przewlekle niedożywionych może być 512 mln ludzi. Prawie 60 proc. z nich będzie w Afryce. Podkreśla to ogromne wyzwanie, jakim jest osiągnięcie Celu Zrównoważonego Rozwoju nr 2 – Zero Głodu.
Monitorowanie celów żywieniowych
- Od 2023 do 2024 r. globalny wskaźnik umiarkowanego lub poważnego braku bezpieczeństwa żywnościowego – ocena rejestrująca doświadczanie ograniczeń w dostępie do odpowiedniej żywności przez część roku – nieznacznie spadł, z 28,4 do 28 proc., co odpowiada 2,3 mld ludzi. Jest to o 335 mln więcej niż w 2019 r., przed pandemią COVID-19, i o 683 mln więcej niż w 2015 r., kiedy przyjęto Agendę Zrównoważonego Rozwoju;
- Wśród wskaźników żywienia dzieci, wskaźnik zahamowania wzrostu u dzieci poniżej 5. r.ż. spadł z 26,4 proc. w 2012 r. do 23,2 proc. w 2024 r., co odzwierciedla globalny postęp;
- Wskaźnik nadwagi u dzieci (5,3 proc. w 2012 r. i 5,5 proc. w 2024 r.) oraz wyniszczenia u dzieci (7,4 proc. w 2012 r. i 6,6 proc. w 2024 r.) pozostaje w dużej mierze niezmieniony;
- Odsetek niemowląt poniżej sześciu miesięcy karmionych wyłącznie piersią znacznie wzrósł. W 2012 r. było to 37 proc., a w 2023 r. 47,8 proc., co odzwierciedla rosnące uznanie dla korzyści zdrowotnych;
- Wskaźnik otyłości dorosłych wzrósł z 12,1 proc. w 2012 r. do 15,8 proc. w 2022 r.;
- Nowe dane pokazują wzrost globalnego wskaźnika anemii wśród kobiet w wieku od 15 do 49 lat, z 27,6 proc. w 2012 r. do 30,7 proc. w 2023 r.;
- Szacunki dla nowego wskaźnika Celu Zrównoważonego Rozwoju wprowadzonego w raporcie ujawniają, iż około jedna trzecia dzieci w wieku od 6 do 23 miesięcy i dwie trzecie kobiet w wieku od 15 do 49 lat spełniało minimalne kryteria różnorodności diety.
Inflacja cen żywności
SOFI 2025 analizuje również przyczyny i konsekwencje gwałtownego wzrostu cen żywności w latach 2021–2023 oraz jego wpływ na bezpieczeństwo żywnościowe i odżywianie.
Globalna reakcja polityczna na pandemię COVID-19 – charakteryzująca się szeroko zakrojonymi interwencjami fiskalnymi i monetarnymi – w połączeniu z wpływem wojny w Ukrainie i ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, przyczyniła się do niedawnych presji inflacyjnych.
Ta inflacja cen żywności zahamowała popandemiczne odzyskiwanie bezpieczeństwa żywnościowego i odżywiania. Od 2020 r. globalna inflacja cen żywności konsekwentnie przewyższała inflację ogólną. Różnica ta osiągnęła szczyt w styczniu 2023 r., kiedy inflacja żywności osiągnęła 13,6 proc., o 5,1 punktu procentowego powyżej ogólnej stopy inflacji wynoszącej 8,5 proc.
Kraje o niskich dochodach zostały szczególnie mocno dotknięte wzrostem cen żywności. Chociaż średnia globalna inflacja cen żywności wzrosła z 2,3 proc. w grudniu 2020 r. do 13,6 proc. na początku 2023 r., w krajach o niskich dochodach wzrosła jeszcze bardziej, osiągając szczyt 30 proc. w maju 2023 roku.
Pomimo rosnących globalnych cen żywności, liczba ludzi, których nie stać na zdrową dietę, spadła z 2,76 mld w 2019 r. do 2,6 mld w 2024 r. Jednak poprawa była nierówna. W krajach o niskich dochodach, gdzie koszt zdrowej diety wzrósł gwałtowniej niż w krajach o wyższych dochodach, liczba ludzi, których nie stać na zdrową dietę, wzrosła z 464 mln w 2019 r. do 545 mln w 2024 r. W krajach o niższych średnich dochodach (z wyłączeniem Indii) liczba ta wzrosła w tym czasie z 791 do 869 mln.
Raport zaleca połączenie reakcji politycznych na inflację cen żywności. Obejmują one ukierunkowane i ograniczone czasowo środki fiskalne, takie jak programy ochrony socjalnej, w celu zabezpieczenia wrażliwych gospodarstw domowych; wiarygodne i przejrzyste polityki monetarne w celu ograniczenia presji inflacyjnych; oraz strategiczne inwestycje w badania i rozwój w sektorze rolno-spożywczym, infrastrukturę transportową i produkcyjną oraz systemy informacji rynkowej w celu poprawy produktywności i odporności.
– Musimy współpracować z rządami, sektorem prywatnym i samymi społecznościami, aby zapewnić wrażliwym rodzinom dostęp do żywności, która jest przystępna cenowo i zapewnia odpowiednie odżywianie dla rozwoju dzieci. Obejmuje to wzmocnienie programów ochrony socjalnej i edukowanie rodziców na temat lokalnie produkowanej, pożywnej żywności dla dzieci, w tym znaczenia karmienia piersią, które zapewnia dziecku najlepszy start w życie – powiedziała Catherine Russell.
