Odporność nie ogranicza się do układu immunologicznego – równie ważna jest odporność psychiczna. To ona decyduje, jak radzimy sobie ze stresem, jakie znaczenie nadajemy trudnym sytuacjom i jak gwałtownie wracamy do równowagi po kryzysach. Psychoterapia odgrywa w tym procesie kluczową rolę, ponieważ uczy regulacji emocji, zmiany schematów myślenia i budowania zasobów, które chronią zarówno psychikę, jak i ciało.
Emocje a ciało
- Lęk i złość aktywują układ współczulny, podnosząc ciśnienie i tętno.
- Przewlekły smutek i poczucie winy osłabiają motywację do dbania o zdrowie (sen, dieta, ruch).
- Poczucie bezradności zwiększa podatność na infekcje i choroby psychosomatyczne.
- Pozytywne emocje (radość, wdzięczność) wspierają odporność poprzez obniżanie poziomu kortyzolu i wzmacnianie układu nerwowego.
Jak psychoterapia wzmacnia odporność?
- Redukcja stresu – techniki relaksacyjne i praca nad schematami myślenia zmniejszają napięcie.
- Budowanie granic – umiejętność mówienia „nie” chroni przed przeciążeniem.
- Przepracowanie traumy i kryzysów – pozwala organizmowi wyjść z trybu chronicznej mobilizacji.
- Mindfulness i CBT – udowodniono, iż regularna praktyka obniża ryzyko nawrotów depresji i wzmacnia odporność psychiczną.
- Wsparcie w zmianie nawyków – psychoterapia pomaga utrwalić zdrowy rytm snu, ruch i lepsze odżywianie.
Badania naukowe
- Osoby uczestniczące w programach psychoterapii grupowej rzadziej chorują na infekcje dróg oddechowych.
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) zmniejsza objawy somatyczne u pacjentów z IBS i migrenami.
- Regularna praktyka mindfulness obniża poziom markerów stanu zapalnego (CRP).
Perspektywa terapeutyczna
Psychoterapeuci podkreślają, iż odporność psychiczna to zdolność do adaptacji – nie brak stresu, ale umiejętność radzenia sobie z nim. W gabinecie pacjenci uczą się rozpoznawać swoje emocje, wyrażać je w zdrowy sposób i odnajdywać w życiu obszary, które dodają energii zamiast ją odbierać. To właśnie ten proces „odbudowy od środka” sprawia, iż ciało staje się mniej podatne na choroby.
Ćwiczenia wspierające odporność psychiczną
- Dziennik wdzięczności – codziennie 3 rzeczy, za które jesteś wdzięczny.
- Technika STOP – zatrzymaj się, weź oddech, obserwuj emocje, podejmij decyzję.
- Codzienny rytuał 5 minut ciszy – chwila bez telefonu, maili i rozmów.
- Rozmowa wspierająca – regularny kontakt z osobami, które dodają energii.
Podsumowanie
Odporność psychiczna to fundament zdrowia. Bez niej choćby najlepiej dobrana dieta czy aktywność fizyczna nie wystarczą, bo przewlekły stres i emocjonalne przeciążenie osłabiają układ immunologiczny. Psychoterapia daje narzędzia, które chronią ciało przed skutkami stresu i pomagają przechodzić przez trudne okresy z większą siłą.
