Oralbaza to surowiec farmaceutyczny o pH 3,5-5,5 i lepkości sprzyjającej równomiernemu zawieszeniu cząstek substancji czynnej. Zawiera m.in. glukozę, hydroksyetylocelulozę, kwas cytrynowy i sorbinian potasu, co ułatwia przygotowanie stabilnej zawiesiny o przyjemnej konsystencji. Woda jest alternatywą ekonomiczną, ale wymaga dokładnego mieszania zawiesiny przed każdym podaniem, aby uniknąć sedymentacji.
Sprawdź też: Oralbaza – surowiec będący odpowiedzią na problem dostępności leków gotowych
Nie wszystkie antybiotyki dostępne na rynku mają odpowiedniki do sporządzania zawiesin. Dotyczy to m.in. amoksycyliny z kwasem klawulanowym – z dostępnych dawek preparatów w postaci tabletek nie da się przygotować zawiesin o dawkach odpowiadających zawiesinom w postaci leków gotowych.
Obliczanie ilości tabletek i kapsułek
Aby przygotować zawiesinę o określonym stężeniu, należy najpierw obliczyć całkowitą ilość substancji czynnej potrzebną w objętości zawiesiny.
Przykład 1 – Azytromycyna 100 mg/5 ml, 30 ml zawiesiny z tabletek 500 mg.
Obliczenia:
- Ustalamy ilość substancji czynnej przypadającą na 1 ml zawiesiny:
100 mg/5 ml = 20 mg/ml - Obliczamy, ile substancji czynnej będzie potrzebne do przygotowania 30 ml:
20 mg × 30 ml = 600 mg azytromycyny - Ustalamy liczbę tabletek potrzebnych do uzyskania tej ilości:
600 mg/500 mg = 1,2 tabletek po 500 mg
Sprawdź również: Czy zawsze należy używać jałowych opakowań dla leków robionych?
Przykład 2 – Klarytromycyna 125 mg/5 ml, 60 ml zawiesiny z tabletek 500 mg
Obliczenia:
- Obliczamy zawartość substancji czynnej w 1 ml:
125 mg/5 ml = 25 mg/ml - Obliczamy całkowitą ilość substancji czynnej potrzebną do 60 ml:
25 mg × 60 ml = 1500 mg klarytromycyny - Obliczamy, ile tabletek 500 mg potrzeba:
1500 mg/500 mg = 3 tabletki po 500 mg
Tabela substancji czynnych, dawek i ilości tabletek/kapsułek niezbędnych do sporządzenia leku o określonej dawce:
| Amoksycylina | 500 mg / 5 ml | 60 | 100 | 6 000 | 1000 | 6,0 |
| Amoksycylina | 500 mg / 5 ml | 100 | 100 | 10 000 | 1000 | 10,0 |
| Azytromycyna | 100 mg / 5 ml | 20 | 20 | 400 | 500 | 0,8 |
| Azytromycyna | 100 mg / 5 ml | 30 | 20 | 600 | 500 | 1,2 |
| Azytromycyna | 100 mg / 5 ml | 37,5 | 20 | 750 | 500 | 1,5 |
| Azytromycyna | 200 mg / 5 ml | 20 | 40 | 800 | 500 | 1,6 |
| Azytromycyna | 200 mg / 5 ml | 30 | 40 | 1 200 | 500 | 2,4 |
| Azytromycyna | 200 mg / 5 ml | 37,5 | 40 | 1 500 | 500 | 3,0 |
| Cefadroksyl | 125 mg / 5 ml | 100 | 25 | 2 500 | 500 | 5,0 |
| Cefuroksym | 125 mg / 5 ml | 50 | 25 | 1 250 | 500 | 2,5 |
| Cefuroksym | 125 mg / 5 ml | 100 | 25 | 2 500 | 500 | 5,0 |
| Cefuroksym | 250 mg / 5 ml | 50 | 50 | 2 500 | 500 | 5,0 |
| Cefuroksym | 250 mg / 5 ml | 100 | 50 | 5 000 | 500 | 10,0 |
| Klarytromycyna | 125 mg / 5 ml | 60 | 25 | 1 500 | 500 | 3,0 |
| Klarytromycyna | 125 mg / 5 ml | 100 | 25 | 2 500 | 500 | 5,0 |
| Klarytromycyna | 250 mg / 5 ml | 60 | 50 | 3 000 | 500 | 6,0 |
| Klarytromycyna | 250 mg / 5 ml | 100 | 50 | 5 000 | 500 | 10,0 |
Przygotowanie zawiesiny doustnej
Z tabletek
- Obliczyć ilość tabletek potrzebnych do uzyskania przepisanego stężenia substancji czynnej.
- Rozkruszyć tabletki w moździerzu na jednolity proszek. Tabletki powlekane można przesiewać przez drobne sito.
- Odmierzony proszek przenieść do butelki.
- Stopniowo dodać wybrane podłoże – Oralbaza lub wodę, mieszając po każdej porcji, aż powstanie jednolita zawiesina.
- Butelkę dokładnie wymieszać, aby wszystkie cząstki leku były równomiernie zawieszone.
- Odpowiednio opisać: nazwa leku, stężenie, objętość, data przygotowania, termin przydatności.
- Poinstruować pacjenta: przed każdym podaniem wstrząsnąć, dawkować strzykawką doustną.
Zobacz też: Zawiesina z oseltamiwirem
Z kapsułek
- Obliczyć ilość kapsułek potrzebnych do uzyskania przepisanego stężenia substancji czynnej.
- Otworzyć kapsułki i wysypać zawartość do moździerza.
- Rozdrabniać proszek do jednolitej konsystencji.
- Przenieść proszek do butelki.
- Stopniowo dodać wybrane podłoże – Oralbaza lub wodę, mieszając, aby powstała jednolita zawiesina.
- Butelkę dokładnie wymieszać.
- Odpowiednio opisać gotowy preparat i poinstruować pacjenta, jak prawidłowo go podawać.
Autor: mgr farm. Magdalena Kozdroń
Bibliografia:
- Charakterystyki Produktów Leczniczych: Amotaks, 500 mg/5 ml, granulat do sporządzania zawiesiny doustnej, Ospamox, 250 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, Ospamox, 500 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, Azycyna, 200 mg/5 ml, granulat do sporządzania zawiesiny doustnej, SUMAMED forte, 200 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, SUMAMED, 100 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, AzitroLEK, 100 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, AzitroLEK, 200 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, DURACEF, 250 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, DURACEF, 500 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, Zinnat, 125 mg/5 ml, granulat do sporządzania zawiesiny doustnej, Ceroxim, 125 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, Ceroxim, 250 mg/5 ml, proszek do sporządzania zawiesiny doustnej, Klacid, 125 mg/5 ml, granulat do sporządzania zawiesiny doustnej, Klabax EC, 250 mg/5 ml, granulat do sporządzania zawiesiny doustnej.
- https://actifarm.pl/wp-content/uploads/2025/06/Oralbaza_informacje_o_produkcie2025.pdf (dostęp: 20.10.2025)
