Powikłania pooperacyjne a ADHD

Czy ADHD zwiększa ryzyko powikłań po operacji? Osoby z ADHD miały znacznie wyższe ryzyko infekcji po zabiegu i wszelkich powikłań po zabiegu w porównaniu do osób bez ADHD. Leki na ADHD (stymulanty) zmniejszały to ryzyko?

Jakie są powikłania po operacji?

Do częstych powikłań pooperacyjnych należą nudności, wymioty, krwawienie z rany lub wewnętrzne, zakażenia, zaparcia i ból [1]. Pięć najczęstszych rodzajów powikłań pooperacyjnych we wszystkich specjalnościach chirurgicznych to nieplanowany powrót na salę operacyjną, sepsa, powierzchniowe zakażenie miejsca operowanego, zakażenie narządu/przestrzeni operowanej i zakażenie dróg moczowych [2].

ADHD a operacje — badanie

Badanie miało na celu wgląd w związek między ADHD a zwiększonym ryzykiem powikłań chirurgicznych i wyników pooperacyjnych. Za pośrednictwem baz danych TriNetX naukowcy przeprowadzili retrospektywne badanie kontrolne. Zidentyfikowali pacjentów poddawanych zabiegowi chirurgicznemu z ADHD (ICD-10: F90) oraz grupę kontrolną pacjentów bez ADHD. Z tych dwóch par kohort porównano wyniki infekcji po zabiegu, szoku pooperacyjnego i wszelkich innych powikłań po zabiegu.

Ostatecznie w badaniu brało udział 791 481 dopasowanych par pacjentów poddawanych zabiegowi, z których jedna osoba miała ADHD, a druga nie. Ustalono również podgrupę 337 147 dopasowanych par osób z ADHD poddawanych operacji, z których jedna miała przepisane leki stymulujące, a druga nie.

Osoby z ADHD mają większe ryzyko powikłań po operacji

Wśród osób poddawanych zabiegowi chirurgicznemu, osoby z ADHD miały znacznie wyższe ryzyko infekcji i wszelkich innych powikłań po operacji w porównaniu do osób bez ADHD. Co więcej, osoby z ADHD niestosujące farmakoterapii lekami stymulującymi miały znacznie wyższe ryzyko infekcji po zabiegu w porównaniu do osób z ADHD, które przyjmowały leki na ADHD (stymulanty).

Te nowe ustalenia sugerują, iż ADHD jest znaczącym czynnikiem w opiece chirurgicznej. Powinien być on szczególnie brany pod uwagę przez chirurgów, ale i psychiatrów.

ADHD a operacje. Jak robić to lepiej?

Ustalenia wskazują, iż pacjenci z ADHD są znacznie bardziej narażeni na wystąpienie powikłań pooperacyjnych. Odkrycie to może więc potencjalnie wpłynąć na poprawę wyników leczenia tych pacjentów. Oprócz tego, iż powikłania chirurgiczne są kosztowne, czasami kończą się tragicznie — szczególnie w przypadku dużych operacji, takich jak np. przeszczepy. Większa świadomość ADHD mogłaby zmniejszyć odrzucenie przeszczepu i poprawić wyniki pooperacyjne.

Świadomość schorzeń psychicznych w opiece chirurgicznej nie jest niczym odkrywczym, a wiele narzędzi przesiewowych istnieje dla różnych procedur chirurgicznych. Jednak wcześniejsze badania wykazały, iż te narzędzia i adaptacje nie są powszechnie stosowane. Ponadto, chociaż wiadomo, iż dzieci z ADHD są mniej współpracujące w zakresie opieki chirurgicznej, nie ma ustalonego protokołu czy specjalnych interwencji dla pacjentów chirurgicznych z ADHD.

Literatura:

[1] Dencker EE, Bonde A, Troelsen A, Varadarajan KM, Sillesen M. Postoperative complications: an observational study of trends in the United States from 2012 to 2018. BMC Surg. (2021) 21:1–10. 10.1186/s12893-021-01392-z

[2] Kehlet H, Dahl JB. Anaesthesia, surgery, and challenges in postoperative recovery. Lancet. (2003) 362:1921–8. 10.1016/S0140-6736(03)14966-5