Metformina od dziesięcioleci pozostaje podstawowym lekiem w terapii cukrzycy typu 2. Choć jej działanie hipoglikemizujące jest dobrze znane, coraz częściej podkreśla się jej adekwatności plejotropowe – przeciwzapalne, przeciwnowotworowe, a także zdolność do chelatowania metali. Kliniczne znaczenie tego ostatniego mechanizmu wciąż jednak nie było w pełni jasne.
Na łamach „BMJ Open Diabetes Research & Care” opublikowano badanie, którego celem była ocena wpływu stosowania metforminy na stężenie wybranych metali w surowicy u osób z cukrzycą typu 2.
Do badania przekrojowego włączono 189 pacjentów z cukrzycą typu 2, z czego 93 stosowało metforminę co najmniej przez 6 miesięcy, a 96 jej nie przyjmowało. Głównym punktem końcowym była różnica w stężeniu miedzi, a drugorzędowe punkty obejmowały stężenia żelaza, cynku, witaminy B12 i homocysteiny.
Pacjenci stosujący metforminę mieli istotnie niższe stężenie miedzi (16,0 vs 17,8 μmol/l) i żelaza (16,3 vs 17,3 μmol/l), jednocześnie stężenie cynku było u nich wyższe (13,3 vs 12,5 μmol/l), ponadto obserwowano wyższe stężenia homocysteiny (12,2 vs 11,2 μmol/l) oraz niższe wartości witaminy B12 (338,7 vs 412,8 pmol/l).
Parametry te wskazują na możliwość istnienia utajonych niedoborów miedzi i żelaza u pacjentów leczonych metforminą.
Stosowanie metforminy wiąże się z istotnymi zmianami w gospodarce metalami, obniżeniem stężenia miedzi i żelaza oraz podwyższeniem poziomu cynku. Towarzyszą temu niższe stężenia witaminy B12 i wyższe wartości homocysteiny, co może mieć znaczenie kliniczne, zwłaszcza w dłuższej perspektywie stosowania terapii.
Choć metformina pozostaje lekiem bezpiecznym i skutecznym, wyniki te przypominają o konieczności monitorowania nie tylko witaminy B12, ale być może także parametrów związanych z gospodarką metalami u pacjentów przewlekle leczonych. To odkrycie otwiera nowe pole badań nad mechanizmami działania leku i może w przyszłości wpłynąć na decyzje terapeutyczne.
