Nagłe zatrzymanie krążenia podczas maratonów

Aktywność fizyczna, w tym bieganie długodystansowe, przynosi wiele korzyści zdrowotnych. Intensywny wysiłek, taki jak udział w maratonie, może się jednak wiązać z ryzykiem powikłań sercowo-naczyniowych, w tym rzadkim, ale potencjalnie śmiertelnym nagłym zatrzymaniem krążenia.

Na łamach czasopisma „JAMA ”opublikowano analizę dotyczącą częstości występowania i skutków nagłego zatrzymania krążenia (NZK) podczas amerykańskich maratonów i półmaratonów. Badaniem objęto lata 2010–2023, bazując na danych dotyczących uczestników biegów oraz szerokim przeglądzie przypadków – m.in. doniesieniach medialnych, kontakcie z organizatorami zawodów, roszczeniach do USA Track & Field i wywiadach z osobami, które przeżyły, NZK lub z ich bliskimi.

Wśród 29 311 597 uczestników, którzy ukończyli bieg, odnotowano 176 przypadków NZK (127 mężczyzn, 19 kobiet, 30 osób o nieustalonej płci). W porównaniu z wcześniejszym okresem (2000–2009), ogólna częstość NZK pozostała stabilna. Zauważono jednak istotny spadek śmiertelności – zarówno pod względem liczby zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych (0,20/100 000 vs. 0,39/100 000), jak i ogólnego wskaźnika śmiertelności (34 proc. vs. 71proc.).

NZK było częstsze u mężczyzn (1,12/100 000) niż u kobiet (0,19/100 000) oraz częściej występowało podczas maratonów (1,04/100 000) niż półmaratonów (0,47/100 000). W przypadkach, w których udało się ustalić przyczynę (n = 52 proc.), dominującą etiologią była choroba wieńcowa, a nie – jak wcześniej sądzono – kardiomiopatia przerostowa. Skrócony czas rozpoczęcia RKO oraz obecność rytmu VT/VF jako rytmu początkowego istotnie zwiększały szanse na przeżycie.

Pomimo coraz większej liczby uczestników biegów długodystansowych, ryzyko NZK nie rośnie, a śmiertelność się zmniejsza – co może być efektem lepszego przygotowania medycznego i szybszego reagowania służb ratunkowych. Dla lekarzy POZ najważniejsze pozostaje identyfikowanie osób z podwyższonym ryzykiem sercowo-naczyniowym, edukacja pacjentów planujących udział w zawodach oraz ewentualna kwalifikacja do dalszej diagnostyki – zwłaszcza w przypadku obecności objawów prodromalnych lub dodatniego wywiadu rodzinnego.