Specjaliści z Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka przeprowadził operację wszczepienia całościowej endoprotezy nogi 2,5-letniemu Milanowi, dzięki której udało się uniknąć amputacji. Chłopiec jest trzecim na świecie tam młodym pacjentem, u którego zastosowano ten typ protezy.
Klinika Onkologii Dziecięcej w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie powstała w 1962 roku z inicjatywy profesora Józefa Bożka i od tamtego czasu placówka nieustannie rozwija metody leczenia nowotworów u dzieci. Współczesna dziecięca chirurgia onkologiczna – to nie tylko operacje, ale też wiele zaawansowanych technik, które pozwalają na bardziej precyzyjne i mniej inwazyjne leczenie. Dzięki temu możliwe jest skuteczniejsze usuwanie guzów przy jednoczesnym minimalizowaniu uszkodzeń zdrowych tkanek i narządów.
“Postęp w onkologii dziecięcej w Polsce jest ogromny. Gdy zaczynałam pracę, wyleczalność wielu typów nowotworów u dzieci wynosiła zaledwie 40 proc. Dziś, dzięki nowoczesnym metodom leczenia, w tym zaawansowanej chirurgii, w wielu przypadkach dochodzi choćby do 90 proc. To pokazuje, jak wiele osiągnęliśmy i jak duże szanse na powrót do zdrowia mają mali pacjenci. najważniejszy w tym przypadku jest natomiast czas – im wcześniej zdiagnozowana choroba, tym większe możliwości na skuteczne leczenie. Dlatego tak ważna jest czujność onkologiczna zarówno rodziców jak i lekarzy pierwszego kontaktu” – podkreśla prof. Anna Raciborska, kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej IMiD.
Standardem w leczeniu nowotworów u dzieci stała się tzw. chirurgia oszczędzająca. Polega na usuwaniu jedynie zmienionej chorobowo tkanki, przy zachowaniu jak największego fragmentu narządu lub kończyny. Jest to szczególnie ważne w przypadku nowotworów zlokalizowanych w rękach czy nogach, gdzie ważne jest zachowanie funkcji i możliwości ruchowych dziecka. W przypadkach, gdy kość jest zajęta przez nowotwór, zastosowanie ma endoprotezoplastyka. Po usunięciu chorego fragmentu wszczepiane są nowoczesne endoprotezy, które mają za zadanie zastąpić ubytek. Przełomem okazały się endoprotezy rosnące, które dostosowują się do wzrostu dziecka. W niektórych ośrodkach wykorzystuje się choćby system wydłużania tych protez dzięki pola elektromagnetycznego, co eliminuje potrzebę kolejnych operacji.
Pacjent operowany w IMiD, Milan miał niespełna dwa lata, gdy zaczął utykać na prawą nogę. Po dokładnej diagnostyce i biopsji w Instytucie Matki i Dziecka wykryto mięsak Ewinga, czyli złośliwy nowotwór kości. Na pierwszym etapie leczenia chłopiec przeszedł dziewięć cykli chemioterapii. W lutym 2025 roku zespół chirurgów IMiD przeprowadził operację wszczepienia całościowej endoprotezy nogi, dzięki której udało się uniknąć amputacji. Milan jest trzecim na świecie dzieckiem w tak młodym wieku, u którego zastosowano ten typ protezy. Przed chłopcem jeszcze dwa cykle chemii pooperacyjnej oraz rehabilitacja.
W skutecznym leczeniu nowotworów u dzieci istotne jest także rzetelne planowanie leczenia. Do tego celu wyspecjalizowane ośrodki coraz częściej wykorzystują zaawansowane techniki obrazowania. Dzięki rekonstrukcjom 3D chirurdzy mogą precyzyjnie zaplanować każdy etap operacji, co zwiększa jej bezpieczeństwo i skuteczność. “Współczesna dziecięca chirurgia onkologiczna korzysta z dynamicznego rozwoju technologii obrazowania. Zaawansowane rekonstrukcje trójwymiarowe, tworzone na podstawie badań takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, pozwalają na niezwykle dokładne planowanie złożonych operacji. Dzięki temu możemy precyzyjnie określić rozległość guza, jego relację do sąsiednich struktur i naczyń krwionośnych czy nerwów. To z kolei umożliwia przeprowadzenie zabiegów z minimalnym ryzykiem uszkodzenia zdrowych tkanek i maksymalną skutecznością w usunięciu zmiany nowotworowej, co jest najważniejsze dla zdrowia i przyszłej sprawności małych pacjentów” – wyjaśnia dr Bartosz Pachuta, specjalista ortopedii i traumatologii w Instytucie Matki i Dziecka.
Technologia druku 3D umożliwia także tworzenie modeli anatomicznych pacjenta, a choćby idealnie dopasowanych implantów, co jest nieocenione w skomplikowanych operacjach. Dzięki zaangażowaniu lekarzy i nowoczesnej technologii, dzieci z chorobami nowotworowymi mają dziś bardzo duże szanse na powrót do sprawności fizycznej.
Klinika Onkologii i Chirurgii Dzieci i Młodzieży Instytutu Matki i Dziecka specjalizuje się w zakresie leczenia guzów litych poza ośrodkowym układem nerwowym oraz histiocytoz. Jest ośrodkiem referencyjnym w leczeniu oszczędzającym, umożliwiającym uratowanie kończyny choremu dziecku. Do 2024 r. wykonano ponad 1000 zabiegów wszczepiania endoprotez u dzieci, także tych wydłużanych mechanicznie lub w wyniku działania pola elektromagnetycznego. Najmłodszy pacjent, u którego wykonano taki zabieg miał 8 miesięcy.
