Implanty zębowe są jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań w przypadku braków w naturalnym uzębieniu. Cechują się trwałością i wysoką estetyką, pozwalają na odzyskanie pełnej funkcjonalności narządu żucia. Co do zasady leczenie implantologiczne jest skuteczne, ale zabieg wszczepienia implantu – jak każda inna procedura medyczna – jest obarczony ryzykiem wystąpienia powikłań. Klucz do ich uniknięcia to zarówno odpowiednie przygotowanie przedoperacyjne, jak i adekwatne postępowanie w okresie gojenia.
Współczesna implantologia to dziedzina, która pozwala bezpiecznie i trwale odtwarzać naturalne zęby pacjentów, utracone np. na skutek urazów mechanicznych czy zaawansowanej próchnicy. Według różnych źródeł, skuteczność leczenia implantologicznego sięga w tej chwili choćby 95-98%. Warto jednak pamiętać, iż wszczepienie implantu to procedura chirurgiczna, która – jak każda ingerencja w tkanki – niesie ze sobą ryzyko niepowodzenia oraz powikłań – zarówno wczesnych, jak i późnych.
Czym jest implant zęba?
Implant zęba to sztuczny odpowiednik korzenia zębowego, wykonany z wysokiej jakości biomateriałów – najczęściej tytanu, czasem również z tlenku cyrkonu. Tytan jest materiałem biozgodnym, co oznacza, iż jest dobrze tolerowany przez ludzki organizm i nie wywołuje reakcji alergicznych. Dodatkowo, posiada on wyjątkową zdolność osteointegracji, czyli pełnego, trwałego zrastania się z tkanką kostną.
Po zakończeniu procesu osteointegracji na implancie osadza się łącznik oraz wybrane uzupełnienie (koronę, most protetyczny lub protezę), które przywraca funkcję żucia i estetykę uśmiechu. Implanty stosuje się zarówno w przypadku pojedynczych braków zębowych, jak i całkowitego bezzębia. W takiej sytuacji na wszczepionych i odpowiednio zrośniętych z tkanką kostną implantach można oprzeć protezę zębową.
Jak przebiega zabieg wszczepienia implantu zęba?
Procedura wszczepienia implantu składa się z kilku etapów.
• Konsultacja i diagnostyka – specjalista przeprowadza wywiad medyczny i ocenia ogólny stan zdrowia pacjenta. Niezbędne są badania obrazowe – najczęściej tomografia komputerowa CBCT, która pozwala precyzyjnie zobrazować i ocenić jakość oraz ilość kości, a także sąsiedztwo struktur anatomicznych.
• Planowanie leczenia – na podstawie uzyskanych danych dentysta ustala plan leczenia, wybiera typ implantu, jego lokalizację oraz sposób odbudowy protetycznej. W razie potrzeby planowane są zabiegi przygotowawcze, np. augmentacja kości lub podniesienie dna zatoki szczękowej.
• Zabieg chirurgiczny – w znieczuleniu miejscowym wykonuje się nacięcie dziąsła, a następnie wszczepia się implant precyzyjnie w określone wcześniej miejsce w kości szczęki/żuchwy. Po wprowadzeniu implantu chirurg zaszywa ranę i zabezpiecza miejsce zabiegowe.
• Okres gojenia (osteointegracja) – trwa od 3 do 6 miesięcy, w zależności od lokalizacji implantu, jakości kości, ogólnego stanu zdrowia oraz indywidualnych predyspozycji organizmu pacjenta.
• Faza protetyczna – po udanym okresie gojenia na implancie montuje się łącznik oraz uzupełnienie protetyczne (korona, most lub proteza).
• Regularne wizyty kontrolne – monitorowanie stanu implantu i otaczających tkanek w odstępach zaleconych przez lekarza jest najważniejsze dla długoterminowego sukcesu leczenia.
Możliwe powikłania po wszczepieniu implantu zębowego
Mimo wysokiego poziomu bezpieczeństwa zabiegów implantologicznych, u pacjentów mogą wystąpić różnego rodzaju powikłania – zarówno bezpośrednio po zabiegu, jak i w dłuższej perspektywie czasowej. Jakie są zatem najczęstsze powikłania po wszczepieniu implantu zębowego?
• Infekcje pooperacyjne – powstają zwykle w wyniku niewłaściwej higieny jamy ustnej oraz nieprzestrzegania zaleceń pozabiegowych. Objawiają się dyskomfortem, bólem, zaczerwienieniem, zasinieniem i/lub obrzękiem tkanek wokół implantu oraz wyciekiem ropnym z rany. W cięższych przypadkach może dojść do ropnia lub zapalenia okolicznych tkanek, co wymaga leczenia z zastosowaniem antybiotyków, a czasem usunięcia implantu.
• Periimplantitis – to zapalenie tkanek otaczających implant, często będące konsekwencją przewlekłego stanu zapalnego spowodowanego obecnością płytki bakteryjnej. W jego przebiegu dochodzi do utraty kości wokół implantu, jego rozchwiania, a w ostateczności – do konieczności usunięcia wszczepu. Choroba rozwija się zwykle powoli i często bezobjawowo, dlatego regularne kontrole są niezwykle ważne.
• Zahamowanie osteointegracji – implant nie zrasta się z kością i pozostaje ruchomy. Może to być spowodowane infekcją, niewystarczającą ilością kości w miejscu wszczepu, chorobami ogólnoustrojowymi lub paleniem tytoniu.
• Uszkodzenie nerwów – najczęściej dotyczy nerwu zębodołowego dolnego podczas implantacji w żuchwie. Objawy to drętwienie, mrowienie lub utrata czucia w okolicy wargi, brody, a czasem języka. W większości przypadków objawy są przejściowe, ale mogą utrzymywać się choćby kilka miesięcy.
• Perforacja zatoki szczękowej – przy implantacji w odcinku bocznym szczęki może dojść do przypadkowego naruszenia dna zatoki. Wymaga to odpowiedniego zabezpieczenia i często dodatkowych zabiegów chirurgicznych.
• Złamanie implantu lub jego komponentów – jest to dość rzadkie powikłanie, ale może wystąpić w przypadku przeciążenia mechanicznego, braku dostatecznego podparcia kości lub wad konstrukcyjnych. Konieczne jest usunięcie uszkodzonego elementu i ponowna odbudowa.
Odrzucenie implantu zęba. Czy jest możliwe?
Odrzucenie implantu zębowego jest terminem używanym potocznie do opisania niepowodzenia integracji implantu z kością – braku osteointegracji lub utraty zrostu kostnego na skutek stanu zapalnego. Istnieje wiele czynników, które mogą zwiększyć ryzyko tego typu niepowodzenia.
Najważniejsze z nich to błędy popełnione przez lekarza podczas wykonywania zabiegu, zakażenie miejsca implantacji, a także czynniki ogólnoustrojowe, takie jak niewyrównana cukrzyca, choroby autoimmunologiczne czy osteoporoza. Bardzo istotnym czynnikiem jest także palenie papierosów – nikotyna zaburza mikrokrążenie i opóźnia procesy regeneracyjne w tkankach.
Objawy odrzutu implantu to m.in. jego ruchomość, ból przy nacisku, stan zapalny dziąsła, odsłonięcie implantu oraz zmiany w obrębie kości widoczne na zdjęciach rentgenowskich. W przypadku potwierdzenia niepowodzenia leczenia, wskazane może być usunięcie wszczepu i ponowna implantacja po kilku miesiącach.
Jak pacjent może zapobiegać powikłaniom po implantacji. Nie tylko higiena!
Chociaż odpowiednia higiena jamy ustnej jest podstawowym filarem profilaktyki, nie jest jedynym czynnikiem wpływającym na powodzenie leczenia. Kluczowa jest również ogólna dbałość o zdrowie organizmu, przestrzeganie zaleceń pozabiegowych oraz regularne kontrole u stomatologa.
Pacjent powinien ściśle współpracować z dentystą, informować go o wszystkich przyjmowanych lekach i istniejących chorobach. Po zabiegu należy bezwzględnie unikać palenia tytoniu i spożywania alkoholu, które znacznie pogarszają proces gojenia. Ważna jest także dieta – powinna być bogata w składniki odżywcze, wspomagające regenerację tkanek, takie jak białko, witamina C, D3, wapń i cynk.
Nie można też zapominać o stresie – przewlekłe napięcie jest jednym z czynników ryzyka powikłań, gdyż wpływa negatywnie na układ odpornościowy i może obniżać zdolność organizmu do walki z infekcjami. W przypadku osób z bruksizmem konieczne może być stosowanie szyny relaksacyjnej, aby uniknąć przeciążeń mechanicznych działających na implant. Profesjonalna higienizacja w gabinecie stomatologicznym przynajmniej dwa razy do roku to również element profilaktyki, który pozwala na eliminację bakterii odpowiedzialnych za powstawanie stanów zapalnych.
Implanty zębowe są trwałym, funkcjonalnym i estetycznym rozwiązaniem dla osób z brakami w uzębieniu. Choć skuteczność leczenia z ich zastosowaniem jest bardzo wysoka, należy być świadomym możliwości wystąpienia powikłań – zarówno bezpośrednio po zabiegu, jak i w dłuższym czasie. Wczesne wykrycie niepokojących objawów, przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych, utrzymanie wysokiego poziomu higieny jamy ustnej oraz dbałość o ogólny stan zdrowia to najskuteczniejsze sposoby na zminimalizowanie ryzyka niepowodzenia.
