Zespół naukowców z Uniwersytetu w Sydney opublikował przełomowe badania, które po raz pierwszy jednoznacznie wykazały, iż dieta bogata w tłuszcze nasycone i cukry proste może negatywnie wpływać na funkcjonowanie mózgu u człowieka – zwłaszcza na zdolność orientacji przestrzennej. Wyniki opublikowano w czasopiśmie „International Journal of Obesity”.
Choć od dawna wiadomo, iż nadmierne spożycie cukru i tłuszczu prowadzi do otyłości, chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 czy próchnicy zębów, najnowsze badania rzucają światło na ich wpływ na funkcje poznawcze – w tym zdolność zapamiętywania tras i lokalizacji, za którą odpowiada hipokamp, kluczowa struktura w mózgu odpowiedzialna m.in. za pamięć oraz orientację w przestrzeni.
– Dobra wiadomość jest taka, iż negatywne skutki niezdrowej diety dla mózgu są prawdopodobnie odwracalne. Zmiana nawyków żywieniowych może poprawić kondycję hipokampa, a tym samym ułatwić poruszanie się w nowym otoczeniu czy zapamiętywanie tras – powiedział dr Dominic Tran z Wydziału Psychologii Uniwersytetu w Sydney, główny autor badania.
Badanie na grupie 55 studentów
W badaniu udział wzięło 55 studentów w wieku od 18 do 38 lat. Ochotnicy wypełniali ankiety dotyczące spożycia żywności wysokotłuszczowej i wysokocukrowej, przeszli testy pamięci roboczej oraz pomiar BMI. Następnie uczestniczyli w eksperymencie polegającym na wielokrotnym odnajdywaniu skrzyni ze „skarbem” w wirtualnym labiryncie, wykorzystując do tego punkty orientacyjne.
W ostatnim etapie zadania skrzynia została usunięta, a uczestnicy mieli wskazać jej wcześniejsze położenie jedynie na podstawie pamięci. Osoby, które rzadziej sięgały po produkty bogate w cukry i tłuszcze, znacząco lepiej radziły sobie z tym zadaniem niż ich rówieśnicy odżywiający się mniej zdrowo.
– Po uwzględnieniu poziomu pamięci roboczej i wskaźnika BMI okazało się, iż spożycie cukru i tłuszczu było jednym z najlepszych predyktorów skuteczności w teście pamięci przestrzennej – dodał dr Tran, laureat prestiżowego stypendium Discovery Early Career Researcher Award (DECRA).
Ograniczenie spożycia cukru – priorytet zdrowego trybu życia
Naukowiec podkreślił, iż niezdrowa dieta nie jest kwestią wyłącznie nadmiernych kalorii. To codzienne nawyki, które mogą przyspieszyć nie tylko choroby somatyczne, ale także pogorszenie funkcji poznawczych – choćby w młodym wieku.
Z perspektywy stomatologii warto zwrócić uwagę na to, iż wysokie spożycie cukru, poza negatywnym wpływem na mózg, jest jednym z głównych czynników ryzyka rozwoju próchnicy zębów – zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Połączenie wpływu diety na zdrowie jamy ustnej oraz kondycję mózgu sprawia, iż ograniczenie cukrów prostych powinno stać się jednym z priorytetów zdrowego stylu życia.
Choć próba badawcza była stosunkowo niewielka i obejmowała tylko studentów, autorzy podkreślają, iż w szerszej populacji – prawdopodobnie o gorszym stanie zdrowia – negatywny wpływ niezdrowej diety na pamięć przestrzenną mógłby być jeszcze bardziej widoczny.
Artykuł „Consumption of a diet high in fat and sugar is associated with worse spatial navigation ability in a virtual environment” został opublikowany w kwietniu 2025 r. w czasopiśmie „International Journal of Obesity”.
Przewlekły stres jako przyczyna zaburzeń mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych, dieta jako czynnik ryzyka rozwoju ubytków pochodzenia niepróchnicowego, aktywność fizyczna mająca wpływ na urazy mechaniczne w obrębie jamy ustnej. – Związki między zmianami cywilizacyjnymi a występowaniem i przebiegiem schorzeń jamy ustnej są nierozerwalne – mówi dr n. med. Alicja Aluchna.
Źródło: https://www.sydney.edu.au/
