Biorąc pod uwagę ścisłe powiązania między dietą, próchnicą, otyłością i chorobami przewlekłymi, zespół stomatologiczny może odegrać kluczową rolę w profilaktyce otyłości u dzieci. W Wielkiej Brytanii zdecydowana większość pacjentów popiera możliwość pomiaru masy ciała przez dentystów oraz rozmowy na temat wagi podczas wizyt stomatologicznych. Temat roli dentystów w walce z otyłością wśród dzieci na łamach portalu Theconversation.com podjęła Jessica Large, doktorantka w Centre for Lifestyle Medicine and Behaviour w Loughborough University, rezydentka stomatologii dziecięcej.
Próchnica – mimo iż w dużej mierze można jej zapobiegać – pozostaje w Wielkiej Brytanii najczęstszym powodem hospitalizacji dzieci w wieku od 5 do 9 lat. Coraz lepiej udokumentowany jest także związek pomiędzy próchnicą a otyłością u dzieci. Nadmierna masa ciała w młodym wieku znacząco zwiększa ryzyko rozwoju takich chorób, jak cukrzyca typu 2, nadciśnienie czy niealkoholowe stłuszczenie wątroby – zarówno w dzieciństwie, jak i w dorosłym życiu.
– W ramach współpracy z Uniwersytetem Loughborough prowadzę badania nad tym, jak skuteczne i akceptowalne jest włączanie pomiarów masy ciała oraz kierowanie pacjentów do programów wspierających zdrowy styl życia w ramach rutynowych wizyt stomatologicznych. Już teraz jako pedodontka rozmawiam z rodzinami o zdrowiu i wadze dziecka oraz oferuję skierowanie do lokalnych usług wspierających zdrowe nawyki – pisze Jessica Large w swojej publikacji.
Kluczowa rola dentystów w profilaktyce otyłości?
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia, aż 43% dzieci na świecie cierpi na próchnicę, a 20% dzieci w wieku 5-19 lat ma nadwagę lub otyłość. W samej Anglii próchnicę zębów stwierdza się u 29,3% pięciolatków, a 21,3% dzieci w wieku 4-5 lat ma nadwagę lub otyłość. Dieta bogata w cukry proste zwiększa ryzyko rozwoju obu tych schorzeń, a badania pokazują, iż dzieci z nadmierną masą ciała częściej cierpią także na próchnicę.
Choroby jamy ustnej mają powiązania z innymi schorzeniami ogólnoustrojowymi. Przykładem może być zapalenie przyzębia, które łączy się z cukrzycą typu 2 – schorzeniem coraz częściej diagnozowanym u dzieci, szczególnie z nadwagą. Gdy jedna z tych chorób jest niewłaściwie kontrolowana, może pogarszać przebieg drugiej.
– Biorąc pod uwagę ścisłe powiązania między dietą, próchnicą, otyłością i chorobami przewlekłymi, zespół stomatologiczny może odegrać kluczową rolę w działaniach profilaktycznych. Choć dostęp do dentystów w ramach NHS bywa utrudniony, każdego roku stomatolodzy NHS mają kontakt z milionami dzieci i już teraz edukują rodziny w zakresie ograniczania spożycia cukru w diecie – dodaje autorka.
Pomiar masy ciała u dentysty? Pacjenci są za
Wbrew pozorom, pomiary wzrostu i masy ciała nie są nowością w praktyce stomatologicznej – są one rutynowo wykorzystywane m.in. przy planowaniu leczenia z zastosowaniem znieczulenia ogólnego lub sedacji. Jako przykład autorka podaje zespoły stomatologiczne w szpitalach w Edynburgu i Dundee, które oferują dzieciom ważenie i pomiar wzrostu podczas wizyt kontrolnych. Wyniki omawiane są z rodzicami w sposób delikatny i wspierający, a rodziny mogą otrzymać skierowanie do lokalnych programów promujących zdrowy styl życia.
Społeczeństwo w dużej mierze akceptuje działania zespołów stomatologicznych w zakresie profilaktyki otyłości. Badanie opublikowane w 2024 r. wykazało, iż ponad 80% respondentów popiera pomiary masy ciała przez dentystów oraz rozmowy na temat wagi podczas wizyt stomatologicznych – szczególnie, gdy prowadzone są one w sposób empatyczny i nieoceniający.
W badaniu przeprowadzonym w Wielkiej Brytanii aż 58% rodziców i opiekunów zadeklarowało, iż czułoby się komfortowo, gdyby dziecko miało mierzoną masę ciała i wzrost podczas wizyty stomatologicznej, a kolejne 12% uznało, iż „może” byłoby to dla nich komfortowe. W przypadku dorosłych wyniki były bardzo podobne.
Kluczowe odpowiednie przygotowanie
Temat wagi wciąż bywa trudny – niektórzy dentyści obawiają się, iż poruszając go mogą urazić pacjentów. Inni wskazują na brak czasu oraz niedostateczne przygotowanie do prowadzenia tego typu rozmów. Mimo to, badania pokazują, iż jeżeli personel stomatologiczny jest odpowiednio przeszkolony, rozmowy na temat wagi przebiegają dobrze i są pozytywnie odbierane przez pacjentów.
– Zarówno próchnica, jak i otyłość są w dużej mierze możliwe do uniknięcia, a ich konsekwencje mogą ciągnąć się przez całe życie. Zespoły stomatologiczne, obok lekarzy rodzinnych i innych specjalistów, mogą odegrać kluczową rolę w walce z otyłością wśród dzieci – i równocześnie zadbać o zdrowie ich jamy ustnej – podsumowała autorka.
Otyłość jest czynnikiem ryzyka rozwoju lub bezpośrednią przyczyną ponad 200 chorób, w tym nowotworów. Nie można zapominać, iż ma ona wpływ również na zdrowie jamy ustnej i skuteczność leczenia stomatologicznego. – Przykładem może być chociażby leczenie implantologiczne. Wszczepiamy pacjentowi implant, a on wypada. Nie musi to być efekt naszych błędów, ale zaburzonych procesów osteointegracji związanych m.in. ze stłuszczeniem szpiku kostnego – mówi prof. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego, prorektor ds. umiędzynarodowienia na Uniwersytecie Medycznym we Wrocławiu.
Źródło: https://theconversation.com
