Utrata zębów może mieć związek z podwyższonym ryzykiem sarkopenii, przy czym zależność tę obserwuje się najczęściej u osób starszych znajdujących się w trudnej sytuacji społeczno-ekonomicznej. Badanie podejmujące to zagadnienie ukazało się 2 grudnia w czasopiśmie naukowym „BMC Oral Health”.
Autorzy artykułu wskazują, iż rutynowe badania stomatologiczne mogą być pomocne w identyfikacji pacjentów z grupy wysokiego ryzyka – w tym osób zagrożonych sarkopenią – co może wspomóc wczesne działania mające na celu utrzymanie sprawności mięśniowej i poprawę jakości życia tych pacjentów.
Czym jest sarkopenia?
Sarkopenia to postępujący i uogólniony zespół chorobowy, który charakteryzuje się utratą masy mięśniowej, spadkiem siły mięśniowej oraz pogorszeniem funkcji motorycznych. Choroba prowadzi do zwiększonego ryzyka upadków, hospitalizacji, niepełnosprawności, a także śmierci.
– Częstość bezzębia była istotnie wyższa wśród osób z sarkopenią niż u pacjentów bez tego schorzenia – napisali autorzy z zespołu kierowanego przez z dr. Tianyangiem Zhai ze Szpitala Stomatologicznego Uniwersytetu Nankai w Tiencin (Chiny).
W badaniu przeanalizowano stan zdrowia ponad 17 000 uczestników w wieku 45 lat i starszych pochodzących z badania China Health and Retirement Longitudinal Study. Projekt rozpoczął się badaniem wyjściowym w 2011 r., a następnie przeprowadzano badania kontrolne co 2–3 lata – aż do 2020 r., zbierając szczegółowe dane dotyczące demografii, stanu zdrowia oraz funkcjonowania uczestników.
Do badania włączono osoby, które posiadały pełne dane z badania jamy ustnej, pomiary masy i siły mięśniowej oraz kompletne informacje socjodemograficzne i zdrowotne na początku badania i które uczestniczyły w co najmniej jednym badaniu kontrolnym. Bezzębie definiowano jako brak zębów własnych. Sarkopenię rozpoznawano w przypadku obniżonej masy mięśniowej w połączeniu ze zmniejszoną siłą chwytu lub ograniczoną sprawnością fizyczną.
Bezzębie zwiększa ryzyko sarkopenii
Analiza przekrojowa wykazała, iż bezzębie zwiększa ryzyko sarkopenii (iloraz szans [OR] = 3,89; 95% przedział ufności [CI]: 3,46–4,37; p < 0,001), a zależność ta utrzymywała się również po pełnej korekcie statystycznej (OR = 1,31; 95% CI: 1,04–1,66; p = 0,023). Modele Coxa w analizie podłużnej wykazały, iż bezzębie przewidywało rozwój sarkopenii (hazard ratio [HR] = 1,21; 95% CI: 1,05–1,40; p = 0,008).
Dodatkowe analizy z zastosowaniem metody Propensity Score Matching (PSM) potwierdziły uzyskane rezultaty (OR = 1,047; 95% CI: 1,009–1,086; p = 0,014). Co więcej, wyniki analiz podgrup wykazały wyższe ryzyko sarkopenii u mężczyzn, mieszkańców terenów wiejskich, osób o niskim poziomie wykształcenia, a także u niepalących, niepijących oraz u osób zamieszkałych w zachodnich, słabiej rozwiniętych regionach Chin. Sugeruje to, iż czynniki społeczno-ekonomiczne i styl życia mogą modulować związek między bezzębiem a sarkopenią.
Badanie nie było jednak wolne od ograniczeń. Autorzy zauważyli, iż nie wszystkie czynniki zakłócające – w tym czynniki psychospołeczne, szczegółowe dane żywieniowe oraz dotyczące poziomu aktywności fizycznej – zostały w pełni uwzględnione.
– Uzyskane wyniki podkreślają znaczenie włączania oceny stanu zdrowia jamy ustnej do badań geriatrycznych oraz akcentują potrzebę działań multidyscyplinarnych obejmujących opiekę stomatologiczną, wsparcie żywieniowe i programy ćwiczeń w celu ograniczenia ryzyka sarkopenii u osób bezzębnych – podsumowali autorzy badania pt. „Edentulism as an independent risk factor for sarcopenia: evidence from cross-sectional and longitudinal analyses based on the CHARLS cohort”.
– Pacjent senioralny jest pacjentem specyficznym. Jest to często pacjent z niedosłuchem, do czego nie zawsze się nam przyznaje, niekiedy również z zaburzonymi funkcjami poznawczymi. Komunikacja z nim jest więc wymagająca – mówi prof. dr hab. n. med. Agnieszka Mielczarek, dziekan Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego WUM, kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej warszawskiej uczelni, konsultant krajowa w dziedzinie stomatologii zachowawczej z endodoncją, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Geriatrycznej. Jak dodaje, komunikacja z pacjentami – również w podeszłym wieku – stanowi w tej chwili bardzo ważne zagadnienie zarówno kształcenia przeddyplomowego, jak i podyplomowego lekarzy dentystów.
Źródła: https://www.drbicuspid.com/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/
