Sen to podstawowy mechanizm regeneracji organizmu, a jednocześnie jedna z pierwszych ofiar przewlekłego stresu w pracy. Wiele osób skarży się na trudności z zasypianiem, częste wybudzenia w nocy albo budzenie się wcześnie rano z poczuciem niepokoju. Problem bezsenności dotyczy nie tylko zdrowia psychicznego – brak snu osłabia układ odpornościowy, zwiększa ryzyko chorób serca i pogłębia objawy psychosomatyczne, takie jak bóle pleców czy migreny.
Jak stres zaburza sen?
- Nadaktywność układu nerwowego – ciało pozostaje w trybie „walcz albo uciekaj”, choćby w nocy.
- Kortyzol zamiast melatoniny – wysoki poziom hormonów stresu blokuje produkcję hormonów snu.
- Napięcie mięśniowe – zaciskanie szczęki, spięte barki i płytki oddech utrudniają wejście w fazę snu głębokiego.
- Myśli natrętne – analizowanie pracy, zadań i obowiązków uniemożliwia psychice odpoczynek.
Objawy psychosomatyczne związane z bezsennością
- poranne zmęczenie i brak regeneracji,
- pogorszenie koncentracji i pamięci,
- drażliwość, spadek odporności na stres,
- nasilone bóle mięśni i kręgosłupa,
- większa podatność na infekcje i choroby przewlekłe.
Perspektywa lekarza
Lekarz rodzinny lub psychiatra ocenia, czy bezsenność ma charakter przejściowy, czy przewlekły. W niektórych przypadkach stosuje się leki nasenne lub uspokajające, ale są one rozwiązaniem krótkoterminowym. Wskazana bywa diagnostyka (np. badanie tarczycy, gospodarki hormonalnej, zaburzeń oddychania w czasie snu).
Perspektywa osteopaty i fizjoterapeuty
Osteopaci obserwują, iż u osób z bezsennością często występują napięcia w obrębie przepony, karku i klatki piersiowej. Terapia manualna zmniejsza napięcia, poprawia oddech i wspiera układ nerwowy w powrocie do równowagi. Fizjoterapeuci uczą ćwiczeń relaksacyjnych i higieny snu – np. wieczornego stretching’u czy pracy z oddechem.
Perspektywa psychoterapeuty
Bezsenność to jeden z głównych objawów przewlekłego stresu i zaburzeń lękowych. Psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT-I) jest jedną z najskuteczniejszych metod leczenia bezsenności – uczy zmiany nawyków, pracy z myślami natrętnymi i budowania zdrowego rytmu snu. Techniki mindfulness oraz trening relaksacyjny pomagają wyciszyć ciało i umysł przed zaśnięciem.
Strategie na co dzień
- Stałe godziny snu – kładź się i wstawaj o podobnej porze, choćby w weekendy.
- Wieczorny „off” od pracy – minimum godzinę przed snem bez maili i ekranów.
- Rytuał wyciszenia – np. ciepła kąpiel, książka, ćwiczenia oddechowe.
- Dziennik snu – notuj godziny snu i jakość regeneracji, aby rozpoznać wzorce.
- Unikanie używek – ograniczenie alkoholu, kofeiny i nikotyny szczególnie wieczorem.
Kiedy zgłosić się po pomoc?
- gdy problemy ze snem realizowane są ponad 3 tygodnie,
- gdy bezsenność obniża jakość pracy i życia,
- gdy pojawia się lęk przed samym kładzeniem się spać,
- gdy towarzyszą jej inne objawy psychosomatyczne – np. bóle brzucha, serca czy migreny.
Podsumowanie
Bezsenność to sygnał, iż organizm funkcjonuje w stanie przewlekłej mobilizacji. Wymaga wsparcia medycznego, psychoterapeutycznego i osteopatycznego, aby przerwać błędne koło stresu i czuwania. Świadome budowanie higieny snu i praca nad emocjami to pierwszy krok do odzyskania równowagi i energii w pracy.
