Leczenie abataceptem opóźnia wystąpienie reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) u pacjentów z wysokim ryzykiem rozwoju choroby - wynika z danych zaprezentowanych na dorocznej konferencji Europejskiego Sojuszu Stowarzyszeń Reumatologicznych (EULAR).
Naukowcy przedstawili długoterminowe dane zarówno z badań APIPPRA, jak i ARIAA, z obserwacją trwającą do 9 lat. W obu badaniach efekt leczenia ograniczoną w czasie interwencją abataceptem utrzymywał się przez 4-5 lat.
Jak wskazała dr Annette H. van der Helm-van Mil, profesor reumatologii w Leiden University Medical Center w Lejdzie w Holandii, komentując badanie dla „Medscape Medical News” badania ARIAA i APIPPRA pokazują, iż potrzebna jest jednak długoterminowa obserwacja, aby ocenić, czy można całkiem zapobiec rozwojowi RZS.
Wstępne wyniki obu badań wykazały, iż pacjenci leczeni abataceptem byli mniej narażeni na rozwój RZS do 1 roku po odstawieniu leku. Jednak - jak podkreślono - po dłuższej obserwacji „ta różnica zniknęła”.
– Oba badania były niezależne, ale wyniki są mniej więcej identyczne – dodał dr Jürgen Rech z Uniwersytetu Friedricha Alexandra w Erlangen-Norymberdze w Niemczech, który prowadził badanie ARIAA.
Badanie ALTO
Dr Andrew Cope, MBBS, kierownik Centrum Chorób Reumatycznych w King's College London przedstawił wyniki badania ALTO, opierając się na badaniu APIPPRA.
Do badania APIPPRA włączono 213 osób, które uzyskały pozytywny wynik testu na obecność przeciwciał białka cytrulinowego (ACPA) i czynnika reumatoidalnego (RF) i miały zapalny ból stawów. U żadnego z uczestników badania nie zdiagnozowano RZS. Uwzględniono również osoby, które były RF-ujemne, ale miały stężenie ACPA co najmniej trzykrotnie przekraczające górną granicę normy.
Pacjenci zostali losowo przydzieleni do otrzymywania cotygodniowych wstrzyknięć podskórnych 125 mg abataceptu lub placebo przez 1 rok. W okresie leczenia RZS wystąpiło u tylko 6% pacjentów leczonych abataceptem w porównaniu z 29% w grupie placebo. Leczenie przerwano po 1 roku, jednak pacjenci byli obserwowani przez kolejne 12 miesięcy. Chociaż różnica między obiema grupami zmniejszyła się po 24 miesiącach, odsetek pacjentów, u których doszło do progresji do RZS, był przez cały czas wyższy w grupie placebo (37%) niż w grupie abataceptu (25%).
Aby uzyskać długoterminowe wyniki, naukowcy włączyli 143 osoby, które wzięły udział w badaniu APIPPRA i kontynuowały obserwację. Pierwszorzędowym punktem końcowym był czas do wystąpienia klinicznego zapalenia błony maziowej w trzech lub więcej stawach lub RZS zgodnie z kryteriami klasyfikacyjnymi American College of Rheumatology (EULAR 2010). Mediana czasu obserwacji od początku badania APIPPRA (tj. randomizacji) wynosiła 66 miesięcy.
Po 4 latach obserwacji od rozpoczęcia pierwotnego badania różnica w progresji RZS między grupami placebo i abataceptu zniknęła.
Obecność następujących autoprzeciwciał w surowicy była również związana z odpowiedzią: immunoglobulina G ACPA, immunoglobulina A ACPA, przeciwciała przeciwko białku karbamylowanemu, przeciwciała przeciwko acetylowanym białkom i RF. Pacjenci ze wszystkimi pięcioma autoprzeciwciałami wykazywali lepszą odpowiedź na leczenie abataceptem, przy czym różnice między grupą leczenia a grupą placebo utrzymywały się do 6 lat po rozpoczęciu ograniczonego w czasie leczenia. Dr Cope zauważył, iż liczba pacjentów w tej podgrupie była niewielka – z 23 w ramieniu abataceptu i 27 w ramieniu placebo.
Badanie ARIAA
Dr Koray Tascilar z Uniwersytetu Friedricha Alexandra w Erlangen-Norymberdze przedstawił z kolei długoterminowe wyniki badań ARIAA. W pierwotnym badaniu wzięło udział 98 osób z dodatnim wynikiem ACPA z bólem stawów i objawami zapalenia kości, zapalenia błony maziowej lub zapalenia pochewki ścięgna na rezonansie magnetycznym dłoni. Pacjentów losowo przydzielono do otrzymywania cotygodniowych zastrzyków podskórnych 125 mg abataceptu lub placebo przez 6 miesięcy. Pierwszorzędowym punktem końcowym było zmniejszenie zmian zapalnych w badaniu MRI po 6 miesiącach, ale badanie udokumentowało również rozwój RZS na podstawie diagnozy lekarza.
Naukowcy odkryli, iż leczenie abataceptem zmniejszało ryzyko rozwoju RZS, przy czym tylko u 8% grupy otrzymującej abatacept rozwinęło się RZS w porównaniu z 35% w grupie placebo przez 6 miesięcy leczenia. Naukowcy zaobserwowali przyspieszony rozwój RZS w grupie abataceptu po zaprzestaniu leczenia, ale tendencja ta ustabilizowała się pod koniec 1 roku obserwacji bez przyjmowania leków. Po 18 miesiącach u 35% osób przyjmujących abatacept i 57% pacjentów otrzymujących placebo wystąpiło RZS.
Aby dowiedzieć się, jak długo utrzymuje się ten efekt, dr Tascilar i jego współpracownicy kontynuowali obserwację pacjentów, z medianą czasu obserwacji wynoszącą 5,3 roku.
Spośród 53 osób, u których nie rozwinęło się RZS podczas początkowego 18-miesięcznego badania, u 25 zdiagnozowano chorobę podczas długoterminowej obserwacji: 17 z grupy abataceptu i 8 z grupy placebo.
Od początku stosowania ARIAA u około 70% pacjentów w obu grupach rozwinęło się RZS. Dane wykazały, iż efekt leczenia abataceptem utrzymywał się przez okres do 5 lat. Średnio abatacept zapewniał 10 miesięcy dodatkowego przeżycia wolnego od RZS w porównaniu z placebo.
