Higiena jamy ustnej u osób z zaburzeniami propriocepcji
Higiena jamy ustnej u osób z zaburzeniami propriocepcji
Spis treści
Zaburzenia propriocepcji mogą znacząco utrudniać codzienną higienę jamy ustnej, ale istnieje wiele narzędzi i strategii, które mogą wspierać pacjentów w tej sytuacji. Czym właściwie jest propriocepcja i dlaczego ma znaczenie w opiece stomatologicznej? Na łamach amerykańskiego portalu dla higienistek stomatologicznych rdhmag.com pisze o tym Lisa Curbow, higienistka z blisko 30-letnim doświadczeniem klinicznym.
Propriocepcja – nazywana często „szóstym zmysłem” – to zdolność organizmu do odczuwania położenia części ciała w przestrzeni bez konieczności patrzenia na nie. Dzięki niej wiemy, gdzie znajdują się nasze ręce, nogi czy jama ustna – nawet przy zamkniętych oczach. Zaburzenia propriocepcji mogą wynikać z urazów, chorób neurologicznych, zaburzeń przetwarzania sensorycznego, a także towarzyszyć demencji.
Dlaczego propriocepcja jest ważna w stomatologii?
Dla osób z zaburzeniami propriocepcji codzienne czynności związane z higieną jamy ustnej mogą być frustrujące i nieefektywne. Pacjenci ci mogą mieć trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów, rozpoznawaniem siły nacisku i lokalizacją narzędzi w jamie ustnej. W praktyce oznacza to, że szczotkowanie zębów czy nitkowanie staje się wyzwaniem – zarówno fizycznym, jak i emocjonalnym.
Jednym z częstych problemów jest trudność w kontrolowaniu siły nacisku podczas szczotkowania. Zbyt mocne szczotkowanie może prowadzić do urazów dziąseł, recesji oraz ubytków klinowych. Zbyt delikatne – nie pozwala skutecznie usunąć płytki bakteryjnej. Dodatkowo pacjenci mogą mieć kłopot z określeniem, gdzie w jamie ustnej znajduje się szczoteczka, co prowadzi do niedokładnego mycia zębów i pomijania niektórych obszarów.
Problemy z motoryką małą (precyzyjną) mogą utrudniać manewrowanie szczoteczką, a nitkowanie staje się niemal niemożliwe. U niektórych pacjentów występuje nadwrażliwość na bodźce, co sprawia, że szczotkowanie i nitkowanie jest bolesne. Inni z kolei mogą mieć osłabioną wrażliwość i potrzebować silniejszych bodźców, aby odczuć obecność przedmiotu w ustach.
Praktyczne rozwiązania wspierające higienę jamy ustnej
Dobrze dobrane akcesoria mogą znacząco poprawić komfort i efektywność higieny u osób z zaburzeniami propriocepcji. Przydatnym akcesorium są np. szczoteczki z dodatkowym obciążeniem, które zwiększają ilość bodźców sensorycznych i ułatwiają kontrolowanie ruchów. Mogą one również posiadać specjalną rękojeść z mocno wyczuwalną teksturą, która poprawia chwyt i zmniejsza ryzyko wyślizgnięcia się szczoteczki z ręki.
Szczoteczki elektryczne z czujnikiem nacisku ostrzegają przed zbyt mocnym szczotkowaniem i ułatwiają mycie osobom z ograniczoną motoryką, z kolei szczoteczki soniczne dzięki wibracjom zwiększają świadomość proprioceptywną.
W przypadku nitkowania warto sięgnąć po uchwyty do nici dentystycznej, które wymagają mniejszej koordynacji ruchowej. Polecane są również irygatory stomatologiczne, które wymagają najmniej precyzji, a jednocześnie skutecznie usuwają resztki pokarmowe i płytkę nazębną.
Pomocne w codziennej higienie mogą być także ćwiczenia proprioceptywne przed szczotkowaniem, np. żucie silikonowej rurki, dmuchanie baniek, picie przez słomkę, masaż ust kostką lodu lub przyrządem wibrującym. Działania te aktywują drogi czucia głębokiego i pomagają układowi nerwowemu lepiej reagować na bodźce. Warto również zastosować aplikacje sensoryczne lub minutniki z wibracjami – wspierają właściwy czas szczotkowania i utrzymanie rutyny.
Rola personelu stomatologicznego
Zadaniem zespołu stomatologicznego jest edukacja opiekunów i pacjentów z zaburzeniami propriocepcji oraz dobór odpowiednich narzędzi i technik. Indywidualne podejście do potrzeb pacjenta to klucz. Warto również oferować przyjazne sensorycznie wizyty stomatologiczne – z użyciem pomocy wizualnych, wprowadzeniem instrumentów w spokojny sposób, kocami obciążeniowymi i spokojną atmosferą.
Zrozumienie wpływu propriocepcji na higienę jamy ustnej pozwala stomatologom i higienistkom stomatologicznym skuteczniej wspierać pacjentów z jej zaburzeniami. Dzięki prostym adaptacjom, odpowiednio dobranym produktom i jasnym instrukcjom można realnie poprawić jakość ich codziennej higieny i komfort życia.
Motywowanie pacjentów do prawidłowej higieny jamy ustnej to jedno z głównych zadań profilaktycznych w codziennej pracy higienistek stomatologicznych. – Motywację należy traktować jako bodziec do tego, by pacjent przekształcił ją w długotrwały nawyk – mówi dypl. hig. stom. Dominika Jordan, higienistka z bogatym doświadczeniem zawodowym, ambasadorka wielu branżowych projektów, uczestniczka licznych wydarzeń naukowych, prelegentka szkoleń i konferencji. Jak dodaje, w motywowaniu pacjentów przydatne mogą być nowoczesne technologie, np. aplikacje mobilne przypominające o konieczności wymiany szczoteczki czy porze umycia zębów.
Źródło: https://www.rdhmag.com/
POWIĄZANE ARTYKUŁY
Fibromialgia to przewlekła choroba charakteryzująca się uogólnionym bólem mięśniowo-szkieletowym, zmęczeniem oraz nadwrażliwością na bodźce dotykowe. Objawia się także zaburzeniami snu, problemami z koncentracją (tzw. „mgła mózgowa”), bólami głowy or...
Zdjęcie aparatu ortodontycznego to moment wyczekiwany przez pacjentów, jednak oznacza dla nich również początek nowego etapu w dbaniu o zdrowie jamy ustnej. W tym czasie w tkankach przyzębia i strukturach zębowych zachodzi wiele procesów adaptacyjnyc...
Coraz więcej badań wskazuje na bezpośredni związek między stanem zdrowia jamy ustnej a zdrowiem serca. Higienistki stomatologiczne znajdują się na pierwszej linii edukacji oraz profilaktyki – nie tylko w zakresie schorzeń zębów i dziąseł, ale także o...
– Przede wszystkim musimy uświadamiać rodziców, kiedy powinni wejść z higieną jamy ustnej u dziecka. Większość ma przeświadczenie, że "trzeba szczotkować zęby", ale przecież dziecko rodzi się bezzębne. W tym okresie oczyszczane muszą być wały dziąsło...
Z opracowanego przez amerykańską firmę Benevis i opublikowanego pod koniec kwietnia raportu wynika, że kobiety mają zazwyczaj lepszy ogólny stan zdrowia jamy ustnej niż mężczyźni. Decyduje o tym przede wszystkim większa dbałość o higieną jamy ustnej ...
Z przeprowadzonego w ostatnim czasie badania ankietowego wynika, że zdaniem tylko co trzeciego amerykańskiego rodzica, jego dziecko w ciągu minionych dwóch lat miało problemy stomatologiczne, takie jak próchnica, ubytki, przebarwienia, choroby dziąse...
Przeprowadzone w ostatnich latach badania zakwestionowały skuteczność stosowania przeciwbakteryjnego płynu do płukania jamy ustnej w zapobieganiu zapaleniu płuc u pacjentów oddziałów intensywnej terapii (OIT). W związku z tym naukowcy z Kanady przepr...
Starożytna republika, a później cesarstwo rzymskie było prawdziwym tyglem narodów. W okresie największego zasięgu terytorialnego (początek II w. n.e.) państwo cesarza Trajana było 16 razy większe od współczesnej Polski, a w jego granicach znalazły si...
Zdrowie jamy ustnej ma ogromne znaczenie nie tylko w kontekście możliwości normalnego spożywania posiłków czy procesu artykulacji, ale również dla ogólnego stanu zdrowia organizmu. Zaniedbanie codziennej higieny może prowadzić do rozwoju próchnicy, c...
Prawidłowo wykonywane zabiegi higienizacyjne mają kluczowe znaczenie dla utrzymania zdrowia jamy ustnej, co przekłada się na dobrą jakość życia. Jednak w przypadku niektórych pacjentów dbałość o stan zębów i dziąseł stanowi poważne wyzwanie. Serwis T...
Przeprowadzone w USA badanie dowodzi, że większość Amerykanów przykłada dużą wagę do dbałości o higienę jamy ustnej i podejmuje odpowiednie kroki, aby zachować jej zdrowie. Poranne i wieczorne szczotkowanie zębów, a także nitkowanie jest stałym eleme...
